1 قالَ النَّبىُّ صلي الله عليه و آله: وَ امّا عَلامَةُ الشّاكِرِ فَاَرْبَعَةٌ: اَلشُّـكْرُ فِى النَّعْماءِ وَ الصَّبْرُ فِى الْبَلاءِ وَ الْقُنُوعُ بِقِسْمِ اللّهِ وَ لا يَحْمِدُ وَ لا يُعَظِّمُ اِلاَّ اللّهَ.
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نشانه شاكر و سپاسگزار چهار چيز است:
1 ـ در نعمتها شكر مى كند،
2 ـ در گرفتارى صبر مى كند،
3 ـ به قسمت الهى راضى و قانع است،
4 ـ و جز خدا، كسى را ستايش و تعظيم نمى كند.
2 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: عَلامَةُ الصّابِرِ فى ثَلاثٍ: اَوَّلُها اَنْ لا يَكْسِلَ وَالثّانِيَةُ اَنْ لا يَضْجُرَ وَالثّالِثَةُ اَنْ لا يَشْكُو مِنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ، لاَِنّهُ اِذا كَسِلَ فَقَدْ ضَيَّعَ الْحَقَّ وَ اِذا ضَجَرَ لَمْ يُؤَدِّ الشُّكْرَ وَ اِذا شَكى مِنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ فَقَدْ عَصاهُ.
حضرت رسول صلي الله عليه و آله فرمود: علامت صابر در سه چيز است:
نخست آنكه كسل و تنبل نباشد،
دوم آنكه بى حوصله و بى تاب نباشد،
سوم آنكه از پروردگارش شكايت نكند،
زيرا اگر كسل باشد، حقّ را ضايع مى سازد، اگر بى حوصله باشد، شكر را به جا نمى آورد و اگر از پروردگارش شكايت كند او را نافرمانى كرده است.
3 كانَ اَميرُالمُؤمنينَ عليه السلام يَقُولُ: يا طالِبَ الْعِلمِ! اِنَّ لِلْعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: اَلْعِـلْمُ وَالْحِـلْمُ وَالْصَّـمْتُ.
اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمود: اى جوياى دانش! دانشمند را سه نشانه است: علم، بردبارى و سكوت.
على عليه السلام فرمود: در غفلت يك انسان، همين بس كه همّت و تلاش خود را صرف چيزى كند كه به دردش نمى خورد و به كارش نمى آيد.
على عليه السلام فرمود: جاهل را نمى بينى مگر آنكه اهل افراط يا تفريط است.
6 عـَنِ الكـاظِمِ عليه السلام: يا هِشامُ! اَنّ اَميرَالْمُؤمِنينَ عليه السلام كانَ يَقُولُ: اِنَّ مِنْ عَلامَةِ الْعاقِلِ اَنْ يَكُونَ فيهِ ثَلاثُ خِصالٍ: يـُجـيبُ اِذا سـُئِـلَ، وَ يَنْطِقُ اِذا عَجَزَ الْقَوْمُ عَنِ الْكَلامِ، وَ يُشيرُ بِالرَّأىِ الَّذى فيهِ صَلاحُ اَهْلِـهِ.
امام كاظم عليه السلام به هشام فرمود: اى هشام! اميرالمؤمنين عليه السلاممى فرمود: از نشــانه هاى عاقل آن است كه اين سه خصلت در او باشد: 1 ـ هرگاه از او بپرسند، جواب دهد، 2 ـ هرگاه ديگران از سخن ناتوان شوند، حرف بزند، 3 ـ و رأى و نظرى را كه صلاح اهل او در آن است، بيان كند.
7 قالَ النَّبىُّ صلي الله عليه و آله: اَمَّا عَلامَةُ الْبارِّ فَعَشَرَةٌ: يـُحِـبُّ فِى اللّه ِ و يُبْـغِضُ فِى اللّه ِ وَ يُصاحِبُ فِى اللّه ِ وَ يُفارِقُ فِى اللّه ِ وَ يَغْضِبُ فِى اللّه ِ وَ يَرْضى فِى اللّه ِ وَ يَعـْمَلُ لِلّهِ وَ يـَطـْلـُبُ اِلـَيْهِ وَ يَخْشَعُ لِلّهِ ... وَ يُحْسِنُ فِى اللّه ِ.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نشانه نيكوكار ده تاست: محبّت و كينه اش، دوستى و مفارقتش، خشم و رضايتش در راه خداست، براى خدا كار مى كند و به سوى او طلب مى كند و براى خدا خشوع مى ورزد و در راه خدا نيكى مى كند.
8 قالَ اَميرُالمُؤمِنينَ عليه السلام: ثَلاثُ عَلاماتٍ لِلْمُرائى: يَنْشِطُ اِذا رَأىَ النّاسَ وَ يَكْسِلُ اِذا كانَ وَحْدَهُ وَ يُحِبُّ اَنْ يُحْمَدَ فِى جَميعِ اُمُورِهِ.
اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: رياكار را سه نشانه است: 1 ـ هرگاه مردم را ببيند، به نشاط مى آيد، 2 ـ هرگاه تنهاست، بى حال و تنبل است، 3 ـ و دوست دارد كه در همه كارهايش، او را ستايش كنند.
9 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: وَ اَمّا عـَلامَةُ الظّالِمِ فَاَرْبـَعَةٌ: يَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِيَةِ وَ يَمْلِكُ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ وَ يُبْغِـضُ الْحَـقَّ وَ يُظْهـِرُ الظـُّلْمَ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: علامت ستمگر چهار چيز است: 1 ـ بالاتر از خود را نافرمانى مى كند، 2 ـ به پايين تر از خود زورگويى مى كند، 3 ـ حق را دشمن مى دارد، 4 ـ و ستم را آشكارا انجام مى دهد.
على عليه السلام فرمود: رنگ به رنگ شدن بسيار و چهره عوض كردن، از نشانه هاى احمق است.
11 قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: آيَةُ الْمُنافِقِ ثلاثٌ: اِذا حَدَّثَ كَذِبَ، وَ اِذَا وَعَدَ اَخْلَفَ، وَاِذَا ائْتُمِنَ خانَ.
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نشان منافق سه چيز است: وقتى سخن گويد دروغ مى گويد و چون وعده دهد خلاف مى كند و هرگاه امانتى به او بسپارند، خيانت مى كند.
12 عَنْ اَبى عَبْدِاللّه عليه السلام قالَ: قالَ لُقْمانُ لاِءِبنِهِ: لِلْحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَغْتابُ اِذا غابَ، وَ يَتَمَلَّقُ اِذا شَهِدَ وَ يَشْمِتُ بِالْمُصيبَةِ.
امام صادق عليه السلام فرمود: لقمان به پسرش گفت: حسود، سه نشان دارد: 1 ـ پشت سر غيبت مى كند، 2 ـ رو در رو، تملّق و چاپلوسى مى كند، 3 ـ و در مصيبت و گرفتارى، زبان به شماتت مى گشايد.
على عليه السلام فرمود: نشانه بلاغت، دلى درك كننده و زبانى گوياست.
حضرت صادق عليه السلام فرمود: محبّت و علاقه شخص نسبت به برادر دينى اش، با خوب و زياد خوردن در منزل او شناخته مى شود (خوردن غذا، نشانه علاقه به دوست).
15 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: يُسْـتـَدَلُّ عَلَى الْيـَقينِ بِقَصْرِ الأَمَلِ وَاِخْلاصِ الْعَمَلِ وَالزُّهـدُ فِى الدُّنـْيا.
على عليه السلام فرمود: كوتاهى آرزو، اخلاص عمل و زهد در دنيا، دليل و نشانه «يقين» است.
16 قالَ اَميرُالمُؤمِنينَ عليه السلام: ما جَفَّتِ الدُّمُوعُ اِلاّ لِقَسْوَةِ الْقُـلُوبِ وَ ما قَسَتِ الْقُلُوبُ اِلاّ لِكَثْرَةِ الذُّنُوبِ.
على عليه السلام فرمود: اشك چشمها، جز به خاطر قساوت دلها نخشكيده است و قساوت دلها جز به خاطر گناهان بسيار نيست. (نشان سنگدلى، خشكيدن اشك است).
17 عَن حَسَنِ بنِ عَلِىِّ العَسكَرى عليه السلام: مِنَ التَّواضُعِ السَّلامُ عَلى مَنْ تَمُرُّبِهِ وَالْجـُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الَْمجـْلِسِ.
امام حسن عسكرى عليه السلام فرمود: از نشانه هاى تواضع، آن است كه به هركس مى گذرى سلام كنى و در مجلس، در پايين آن بنشينى.
18 قـالَ الصـّادِقُ عليه السلام: كانَ فيما ناجَى اللّه عَزَّوَجَلَّ به مُوسى عليه السلام : كَذِبَ مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ يُحِبُّنى فَاِذا جَنَّهُ اللَّيْلُ نامَ عَنّى، اَلَيْسَ كُلُّ مُحِبٍّ يُحِبُّ خَلْوَةَ حَبيبِهِ؟
امام صادق عليه السلام فرمود: از مناجاتهاى خداوند با موسى يكى هم اين بود: دروغ مى گويد كسى كه مى پندارد مرا دوست دارد، امّا چون شب فرا مى رسد مى خوابد (و با من مناجات نمى كند). آيا مگر نه اينكه هر عاشقى خلوت با محبوب خويش را دوست دارد؟!
19 قـالَ عَلىّ عليه السلام: مَنْ اَرادَ مِنْكُمْ اَنْ يَعْلَمَ كَيْفَ مَنْزِلـَتُهُ عِنـْدَاللّهِ فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللّهِ مِنْهُ عِنْدَ الذُّنُوبِ.
حضرت على عليه السلام فرمود: هركس كه دوست دارد بداند نزد خداوند، چه موقعيّت و منزلتى دارد، نگاه كند و بنگرد كه منزلت و جايگاه خدا نزد او هنگام گناهان چيست و چگونه است!
20 عَنْ اِبنِ جَهمٍ،قالَ : سَألتُ الرِّضا عليه السلام قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداكَ اَشْتَهى اَنْ اَعْلَمَ كَيْفَ اَنَا عِنْدَكَ؟ فَقالَ: اُنْظُرْ كَيْفَ اَنـَا عِنْدَكَ!
ابن جهم از حضرت رضا عليه السلام پرسيد: فدايت شوم! دوست دارم بدانم كه موقعيّت من نزد شما چگونه است؟ حضرت فرمود: ـ (به دل خويش) بنگر، همانگونه است كه موقعيّت من پيش تو.
21 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: اَلصَّـديقُ الصَّدُوقِ مَنْ نَصَحَكَ فى عَيْبِكَ، وَ حَفِظَكَ فى غَيْبِكَ وَ آثَرَكَ عَلى نَفْسِهِ.
على عليه السلام فرمود: دوست راستين كسى است كه نسبت به عيبهايت نصيحت و خيرخواهى كند و پشت سرت، آبرويت را حفظ كند و تو را بر خويش مقدّم بدارد و ايثار كند.
22 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: اِنَّ قـَوْلَكَ يَدُلُّ عَلى عـَقْلِكَ وَ عِبارَتُكَ تُنْبِئُ عَنْ مَعْرِفَتِكَ.
على عليه السلام فرمود: سخنت، نشانه عقل توست، و عبارت تو، گوياى معرفت تو.
اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: تدبير نيك (و برنامه ريزى و آينده نگرى) بيش از هر چيز، سرشارى و فراوانى عقل را نشان مى دهد.
24 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: ثَلاثَةٌ تَدُلُّ عَلى عُقُولِ اَرْبابِها: الرَّسـُولُ وَالْكِتـابُ وَالهـَدِيَّةُ.
على عليه السلام فرمود: سه چيز، بر ميزان خرد صاحبش دلالت مى كند: فرستاده، نامه و هديه (ميزان عقل فرستنده و نامه نگار و هديه دهنده را نشان مى دهد).
25 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: يُسْتَدَلُّ عَلَى الصّالِحينَ بِما يُجْرِى اللّهُ لَهُمْ عَلى اَلْسُنِ عِبادِهِ.
على عليه السلام (در نامه خود به مالك اشتر) مى فرمايد: نشان مردم صالح و شايسته، ياد نيكى است كه خداوند، از آنان بر زبان مردم جارى مى سازد.
26 عَن اَميرالمُؤمِنينَ عليه السلام: اَلْخـِيانَـةُ دَليلٌ عَلى قِلَّةِ الْوَرَعِ وَ عَدَمِ الدِّيانَةِ.
از اميرمؤمنان عليه السلام نقل شده است: خيانت، نشانه بى تقوايى و بى دينى است.
27 عَنْ عَلِىٍّ عليه السلام: خَفْضُ الصَّوْتِ وَ غَضُّ الْبَصَرِ وَ مَشْىُ الْقَصْدِ مِنْ اَمارَةِ الأيمانِ وَ حُسْنِ التَّدَيُّنِ.
على عليه السلام فرمود: از نشانه هاى ايمان و ديندارى نيكو، پايين آوردن صدا، فروبستنِ چشم و راه رفتن معتدل است (كنترل گام و چشم و صدا).
28 قــالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مِنْ عـَلاماتِ الشـِّقـاءِ : جُمُودُ الْعَيْنِ وَ قَسْوَةُ الْقَلْبِ وَ شِدَّةُ الْحِرْصِ فى طَلَبِ الدُّنْيا وَ الاِصـْرارُ عَـلَى الْـذَّنْبِ.
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: از نشانه هاى شقاوت و بدبختى اينهاست: خشكى چشم از اشك، قساوت قلب، حرص بسيار در دنياطلبى و اصرار و پافشارى بر گناه.
29 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: يُسْتَدَلُّ عَلَى الاْءِدْبارِ بِاَرْبَعٍ: سُوءِ التَّدْبيرِ وَقُبْحِ التَّبْذيرِ وَقِلَّةِ الاْءِعْتِبارِ وَكَثـْرَةِ الاْءِعْتِـذارِ.
على عليه السلام فرمود: نشان بدشانسى و ادبار، چهار چيز است: تدبير و چاره انديشى بد، خرج كردن ناپسند، كم عبرت و پندگرفتن و زياد عذرخواهى كردن.
30 قالَ اَميرُالمُؤمِنينَ عليه السلام: اِنَّ عَلامَةَ الرّاغِبِ فِى ثَوابِ الآخِرَةِ زُهْدُهُ فى زَهْرَةِ الدُّنيا.
على عليه السلام فرمود: نشانه كسى كه شيفته پاداش آخرت است، بى رغبتى به جلوه هاى دنياست.
31 قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: فَمِنْ عَلامَةِ اَحَدِهِمْ (= المُتّقينَ) اَنَّـكَ تَرى لَهُ قَـوَّةً فى ديـنٍ وَحَزْما فى لينٍ وَايمانا فى يقينٍ وَحِرْصا فى عِلْمٍ وَعِلْما فى حِلْمٍ وَقَصْدا فى غِنىً وَخُشُوعا فى عِبادَةٍ وَتَجـَمـُّلاً فى فاقـَةٍ وَ صَبْرا فى شِدَّةٍ وَطَلَبا فِى حـَلالٍ …
على عليه السلام فرمود: از جمله نشانه هاى متقّين آن است كه مى بينى براى اوست نيرومندى در دين، احتياط با نرمش، ايمان همراه يقين، حرص در آموختن دانش، علم همراه حلم، ميانه روى در عين توانگرى، خشوع در عبادت، آراستگى در عين تنگدستى، صبر در سختيها و طلب رزق حلال…
32 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَلا اُنَبِّئُكُمْ بِالْمُسْلِمِ؟ مَنْ سَلِمَ الْمُسلِمُونَ مِنْ لِسانِهِ وَيَدِهِ وَالْمُهاجِرُ مَنْ هَجَرَ السَيِّئاتِ وَتَرَكَ ما حَرِّمَ اللّه ُ.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: آيا به شما خبر دهم كه «مسلمان» كيست؟ مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او آسوده باشند و «مهاجر» كسى است كه از گناهان هجرت و دورى كند و حرام خدا را ترك نمايد.
33 قـالَ الصـّاِدقُ عليه السلام: اِنَّما شيعَةُ عَلىٍّ مَنْ عَفَّ بَطْنَهُ وَفَرْجَهُ وَاشْتَدَّ جهادُهُ وَعَمِلَ لِخالِقِهِ وَرَجا ثَوابَهُ وَخافَ عِقابَهُ.
حضرت صادق عليه السلام فرمود: همانا شيعه على عليه السلامكسى است كه شكم و شهوت خويش را عفيف نگهدارد و جهاد و تلاش او شديد باشد، براى آفريدگارش كار كند، به ثواب خدا اميدوار باشد و از كيفر او بترسد.
34 عَن اَبِى الحَسَنِ الرِّضا عليه السلام : اِنَّ لِلأمامِ عَلاماتٌ: يَكُونُ اَعْلَمَ النّاسِ وَاَحْكَمَ النّاسِ وَاَتْقَى النّاسِ وَاَحْلَمَ النّاسِ وَاشْجَعَ النّاسِ وَاَسْخَى النّاسِ وَاَعْبَدَ النّاسِ وَيُولَدُ مَخْتُونا وَيَكُونُ مُطَهَّرا…
حضرت رضا عليه السلام فرمود: براى «امام»، نشانه هايى است: از همه مردم داناتر، حكيم تر، باتقواتر، بردبارتر، شجاع تر، بخشنده تر و عابدتر است. ختنه شده به دنيا مى آيد و پاك و پاكيزه است...
35 عَنِ الصّادِقِ عليه السلام: سَألْتُهُ عَنْ عَلامَةِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ، فَقالَ عليه السلام: عَلامَتْها اَنْ تَطيبَ ريحُها وَاِنْ كانَتْ فى بَرْدٍ دُفِئَتْ وَاِنْ كانَتْ فى حَرٍّ بَرَدَتْ فَطابَتْ.
محمد بن مسلم از امام صادق عليه السلام پرسيد: نشانه و علامت «شب قدر» چيست؟ امام صادق عليه السلام فرمود: نشانه اش آن است كه بوى آن خوش و نيكوست. اگر در فصل سرما باشد، آن شب، گرم است و اگر در گرما باشد، آن شب خنك و دلنشين مى شود.
36 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: عَلامَةُ رِضَى اللّهِ عَزّوجَلَّ فى خَلْقِهِ عَدْلُ سُلْطانِهِمْ وَرَخْصُ اَسْعارِهِم وَعَلامَةُ غَضَبِ اللّه عَزَّوَجَلَّ على خَلْقِهِ جَوْرُ سُلْطانِهِمْ وَغَلاءُ اَسْعارِهِمْ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نشانه رضايت خداوند در ميان بندگانش، عدالتِ حكومت و ارزانىِ قيمتهاست و علامت خشم خدابر مردم، ستمكارى حكومت و گرانى نرخهاست.
37 قـالَ عَلَىٌّ عليه السلام: يُسْتَدَلٌّ عَلى اِدْبارِ الدُّوَلِ بِاَرْبَعٍ: تَضْييعِ الأُصُولِ وَالَّتمَسُّكِ بِالْغُرُورِ وَتَقْديمِ الأَراذِلِ وَتَأخيرِ الأَفاضِلِ.
على عليه السلام فرمود: به چهار چيز مى توان بر پشت كردن دولتها و حكومتها نشان و دليل آورد: 1 ـ تباه ساختن اصول 2 ـ مغرور شدن 3 ـ جلو انداختن فرومايگان 4 ـ عقب انداختنِ برجستگان.
38 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: يَأتى عَلَى النّاسِ زَمانٌ اِذا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيرٌ مِنْ اَنْ تَلْقاهُ فَاِذا لَقيتَهُ خَيْرٌ مِنْ اَنْ تُجَرِّبَهُ وَلَوجَرَّبْتَهُ اَظْهَرَ لَكَ اَحْوالاً، دينُهُمْ دَراهِمُهُمْ وَهِمَّتُهُمْ بُطُونُهُمْ وَقِبْلَتُهُمْ نِساؤُهُمْ، يَرْكَعُونَ لِلرَّغيفِ وَيَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ، حَيارى سُكارى لامُسْلِمينَ وَلانَصارى.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: بر مردم زمانى خواهد آمد كه اگر نام كسى را بشنوى بهتر از آن است كه خودش را ببينى، و هر گاه او را ببينى بهتر از آن است كه او را آزمايش كنى و اگر او را بيازمايى براى تو حالاتى را آشكار خواهد كرد! دينشان ثروتشان است و همّتشان شكمشان و قبله آنان زنانشان! براى گِرده نانى ركـوع مى كنند و براى درهـمى به سـجده مى افتند، سرگردان و سرمستند، نـه مسلمانند نه نصـرانى.
39 قالَ الحُسَينُ بنُ عَلِىٍّ عليه السلام: لِلْمَهْدى خَمْسُ عَلاماتٍ: اَلسُّفْيانى وَالَْيمانى وَالصَّيْحَةُ مِنَ السَّماءِ وَالْخَسْفُ بِالْبَيْداءِ وَقَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ.
حسين بن على عليه السلام فرمود: براى مهدى عليه السلام (و ظهور او) پنج نشانه است: خروج سفيانى، خروج مردى از يمن، صيحه و فريادى آسمانى، فرورفتن دشت و صحرا و كشته شدن نفس زكيّه و پاك.
40 قال رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السّاعَةِ اُمُورا شِدادا وَاَهْوالاً عِظاما وَزَمانا صَعْبا، يَتَمَلَّكُ فيهِ الظَّلَمَةُ وَيَتَصَلَّدُ فيهِ الْفَسَقَةُ وَيُضامُ فيهِ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيُضْطَهَدُ فيهِ النّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَأَعِدُّوا لِذلِكَ الايمانَ وَعَضٌّوا عَلَيْهِ بِالْنَّواجِذِ وَالْجِأُوا اِلَى الْعَمَلِ الصَّالِحِ …
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: در آستانه قيامت، امورى سخت و هراسهايى بزرگ و دورانى سخت و دشوار خواهد بود. در آن دوران، ستمگران به حكومت مى رسند، فاسقان در مصدر كارها قرار مى گيرند، امر به معروف كنندگان و نهى از منكر كنندگان مورد محروميّت و آزار و سختگيرى قرار مى گيرند. پس ايمان را براى آن روزگار آماده كنيد و بر دندانها بفشاريد و به عمل صالح پناهنده شويد.