اما خـلیـفـه اول و خـلیـفـه دوم و خـلیـفـه سـوم بـه سـنـّت رسـول خـدا(صلى الله علیه و آله) عمل نكردند، و انواع تبعیضات در تقسیم مدیریتها، و توزیع بیت المال صورت گرفت كه قابل چشمپوشى نبود.
خـلیـفـه اول، حتى به بزرگان انصار در لشگرهاى خود مقام فرماندهى نمىداد و تنها ثابت بن قیس را با اصرار و اجبار به كار گماشت كه انصار اعتراض كردند.(2)
و خلیفه دوم و سوم، آنقدر در زنده شدن روح نژادپرستى، افراط كردند كه همه، زبان به اعتراض گشودند. در این سالها عرب خود را بر غیر عرب برترى مىداد.
بنى امیه همه مراكز كلیدى كشور را در زمان خلیفه دوم و به خصوص در زمان خلیفه سوم در دسـت گـرفـتـنـد و یـك نـظـام طـبـقـاتـى جـاهـلى به وجود آوردند، كه شباهتى با جامعه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) نداشت .
حـضـرت امـیـرالمـؤمـنین على(علیهالسلام) یكى از اهدافش، شكستن بافت طبقاتى ظالمانه موجود جامعه بود.
موجودى بیت المال را مساوى تقسیم كرد، كه اعتراض امتیاز خواهان بلند شد.
بـه هـمـه سه درهـم داد و براى خودش هم سه درهم برداشت، و به آزاد كرده خودش قنبر هم سه درهم داد.
برخلاف شیوههاى سه خلیفه قبلى، به بزرگان انصار ولایت داد، از قریش و بنىهاشم هم استفاده كرد، و حـتى در نشستن و برخاستن نیز چونان رسول خدا(صلى الله علیه و آله) عدالت رفتارى را رعایت كرد.
روزى اشـعـث بن قیس بر امام على(علیهالسلام) وارد شد، دید كه حضرت امیرالمؤمنین على (عـلیـهالسـلام) در مـیـان عـرب و غـیر عرب از نژادهاى گوناگون نشسته است و جاى خالى براى او نیست، با ناراحتى به امام على(علیهالسلام) اعتراض كرد كه:
اى امیرمؤمنان، سرخ پوستها بین ما و تو فاصله انداختند.(3)
حضرت على(علیهالسلام) خشمناك شده، به او فرمود:
چه كسى مرا بر این آدمهاى چاق و فربه یارى مىدهد؟
و نـپـذیرفت كه ایرانیان و غیر عرب پراكنده شوند، تا اشعث و دیگر بزرگان عرب در كنار امام على (علیهالسلام) بنشینند.(4)
و در تـقـسیم مساوى بیت المال به حضرت على(علیهالسلام) اعتراض كردند و گفتند:
آیـا ایـن عـدالت اسـت كـه بـیـن ما و آنان كه با شمشیر ما مسلمان شدند یا بنده آزاد شده ما هستند، یكسان عمل كنید و به همه سه درهم بدهید؟
پینوشتها:
1- حجرات/ 13 .
2- تاریخ یعقوبى، ج 2، ص 29 / الغارات ثقفى، ص 32 .
3- بـه اعـراب بـادیـه نـشـیـن كـه در آفـتـاب چـهـرهشـان سرخ مىشد و ایرانیان كه رنگشان سرخ و سفید بود، سرخ پوست مىگفتند.
4- كتاب الغارات ثقفى، ص 341/ نقش ائمّه در احیاء دین، ج 14، علامه عسگرى .
برگرفته از کتاب الگوهاى رفتارى امام على(علیهالسلام)، ج اول، مرحوم محمد دشتى .تنظیم گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
نظرات شما عزیزان: