نکات تفسیری
آیه 85
1/85ـ عمل گزینشی در دین
«بنی‌نَضیر» و «بنی‌قُرَیظَة» دو قبیله‌ی‎ خویشاوند از یهود بودند، امّا به دلیل منفعت‌طلبی به مخالفت با یکدیگر برخاستند. «بنی‌نَضیر» به طایفه‌ی‎«خَزرَج» و «بنی‌قُرَیظَة» به طایفه‌ی‎ «اوس» که دو طایفه از مشرکان مدینه بودند، پیوستند.
در جنگ میان این دو طایفه‌ی مشرک، آن دو قبیله‌ی یهودی نیز به یاری هم پیمانان خود ‌می‌شتافتند؛ امّا هنگامی که آتش جنگ فرو می‌نشست، همه‌ی‎ یهودیان جمع می‌شدند تا برای آزادی اسیران خود «فدیه» (مالی که برای آزادی اسیر پرداخت می‎شود) بدهند. آنان در این عمل، به حکم تورات استناد می‌‌کردند؛ در حالی که اول «اوس» و «خزرج» هر دو مشرک بودند و کمک به آن‎ها بنا بر تعالیم تورات جایز نبود و دوم همان قانونی که دستور فدیه‌دادن را داده بود، دستور خودداری از قتل را نیز صادر کرده بود.
قرآن مجيد يهود را در برابر اعمال ضد و نقيض و تبعيض‌شان در ميان احكام خدا به شدّت مورد سرزنش قرار داده و به اشدّ مجازات تهديد مى‌‌كند، به خصوص اين‌كه آن‌ها احكام كوچك‌تر را عمل مى‌‌‌كردند، اما در برابر احكام مهم‌تر يعنى قانون تحريم ريختن خون يكديگر و آواره ساختن هم مذهبان از خانه و ديارشان، مخالفت مى‌‌‌كردند.
در آیات 89 تا 93 سوره حجر نیز به کسانی که این رفتار گزینشی را با آیات قرآن دارند وعده عذاب داده شده است.
إِنىّ‌‌ أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ (89)
و بگو: «من انذاركننده آشكارم!»
كَمَا أَنزَلْنَا عَلىَ الْمُقْتَسِمِينَ (90)
(ما بر آن‌ها عذابى مى‌‌فرستيم) همان‌گونه كه بر تجزيه‌‌گران (آيات الهى) فرستاديم!
الَّذِينَ جَعَلُواْ الْقُرْءَانَ عِضِينَ (91)
همان‌ها كه قرآن را تقسيم كردند (؛ آن‌چه را به سودشان بود پذيرفتند، و آن‌چه را بر خلاف هوس‌هاي‌شان بود رها نمودند)!
فَوَ رَبِّكَ لَنَسْئَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (92)
به پروردگارت سوگند، (در قيامت) از همه‌ی آن‌ها سؤال خواهيم كرد
عَمَّا كاَنُواْ يَعْمَلُونَ (93)
ز آن‌چه عمل مى‌‌كردند!
2/85ـ عوامل عمل گزینشی:
این معضل، عوامل و اسباب گوناگونی دارد. این آیات، «منفعت‌طلبی» و «مادی‌گرایی» را به عنوان دو عامل برجسته در این زمینه معرفی می‌نماید.
متأسفانه، در جوامع اسلامی و در میان متدینین نیز، مشاهده می شود، اشخاصی که همواره به دنبال منافع مادی خویش هستند، تنها آن دسته از احکام دین که به نفع آن هاست را بیان می نمایند و از جهل دیگران نسبت به احکام دیگر سوء استفاده می‌کنند. از این رو، باید توجه داشت که بسیاری از کاستی‌ها و نقائصی که متوجه جامعه ی اسلامی می‌شود، از ناحیه‌ی دین نیست؛ بلکه ناشی از عدم توجه به جامعیت آن می‌باشد.
3/85ـ تعطیلی حدود و عمل بر طبق نفس
امام صادق عليه‌السلام درباره نشانه‌های آخرالزمان فرموده‌اند:
وَ رَأَيْتَ‌ الْحُدُودَ قَدْ عُطِّلَتْ‌ وَ عُمِلَ فِيهَا بِالْأَهْوَاء
و مي‌بيني كه حدود الهي تعطيل شده و در مورد حدود به هواي نفس رفتار مي‌‌شود.
آیه 86
حدیث پیرامون نسبت دنیا و آخرت:
از رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم روایت شده است که فرمودند:
«نسبت دنیا به آخرت، مثل این است که یکی از شما انگشت خود را به دریا زند و سپس بیرون آورد، سپس ببیند چه مقدار از آبِ دریا را با آن برداشته است!»
با این اوصاف، آیا معقول است که انسان حیات اخروی را به زندگی چند روزه دنیا بفروشد؟!
آیه 87
1/87ـ تکذیب و کشتار پیامبران به خاطر پیروی از هوای نفس:
یکی از نعمت‌های بزرگ و مهم خداوند برای بشر، فرستادن پیامبران متعدد برای هدایت مردم می‌‌باشد. این پیامبران، یکی پس از دیگری، مبانى شریعت را تحكیم كردند تا زمانى كه بشریت در سیر تاریخى خود به بلوغ و رشد رسید و دیگر نیازی به آمدن دین و شریعت تازه نبود. پس از حضرت موسی علیه‌السلام نیز، پیامبران متعددی آمدند که دین آن حضرت را تأیید و تبلیغ می‌ نمودند، تا این که حضرت عیسی علیه‌السلام با دین و شریعت کامل تری، از سوی خداوند مبعوث گردید. یهودیان که تعالیم وحیانی پیامبران را مخالف روح نژادپرستی و منفعت طلبی خود می دیدند، برخی از آنان را تکذیب نموده و برخی را نیز به قتل رساندند.
2/87ـ شبیه‌ترین افراد به یهودیان:
وقتی که این آیه نازل شد و پیمان‌‌‌شکنی و پیامبر‌کشی یهود را بیان کرد، رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم به مردم فرمود: «آیا می‎خواهید شما را از کسانی از امّت خود که شبیه این یهودیان هستند، آگاه سازم؟» سپس فرمود: «قومی از امّت من ادّعا می‎‌کنند که از پیروان آیین من هستند، ولی بافضیلت‌‎ترین اشخاص از ذریه‌ ی من و پاکیزه‎‌ترین اصل و ریشه‌‌ی‎ مرا می‌‎کشند و شریعت و سنّت مرا تغییر داده و فرزندم حسن و حسین را می‎کشند؛ همان گونه که یهودیان زکریا و یحیی را کشتند! آگاه باشید همانا خداوند آن‌‎ها را لعن می‌‎کند».
3/87ـ «روح القدس» کیست؟
مفسّران درباره‎ی «روح القدس» تفاسیر گوناگونی دارند. به طور کلی، روح‌القدس حقیقتى قدسى است كه به اذن خدا هم خود منزه از هر عیب و نقص است و هم مهبط و جایگاه خود را از نقایص و عیوب تنزیه مى‌كند. این حقیقت مصادیق متعدى دارد:
1ـ فرشته‌اى برتر از جبرئیل و میكائیل؛ چنان‌که در برخی روایات و آیات بر آن تطبیق شده است. (اسراء،85) ؛
2ـ جبرئیل امین است؛ به این قرینه‎ که در برخی آیات از جبرئیل ‎ـ که نازل کننده‌ ی‌ قرآن است‎ ـ با همین عنوان تعبیر شده است. (نحل،102). این نام از جنبه‎‌ی روحانیّت، پاکی و قداست این فرشته‌ی الهی حکایت دارد.
3‎ـ کتاب‌هاى آسمانى چون قرآن و انجیل. (شوری،52)
4ـ مرتبه برین روح انسان‌های کامل.
در این آیه نیز احتمال می رود مراد از «روح القدس» همان جبرئیل یا فرشته ی برتر از آن باشد.
آیه 88
نافرمانی الهی، سبب غفلت و بی‌خبری:
یهودیان مدینه در مقابل احتجاجات قرآن، این چنین عذر آوردند که بر دل‌های ما پرده و غلاف قرار دارد و ما از سخنان تو چیزی نمی‌فهمیم. خداوند نیز، این بی‌خبری و غفلت آنان را تأیید نموده؛ بلکه آن را به خود نسبت داده و می‌فرماید: «کفر و نافرمانی آنان سبب گردیده است، مورد غضب و لعنت خدا واقع شوند و توفیق ایمان از آنان به کلی سلب شود».

پیام ها
1ـ جامعه به منزله‌‌ی پیكرى واحد است كه افراد آن، اعضاى این پیكرند. از كلمات «دِماءَكُم» و«اَنفُسَكُم» استفاده مى‎‌شود كشتن یا اخراج دیگرى در واقع كشتن و اخراج خود است. (آیه 84)
2ـ مبلّغان دین، خودشان باید به سراغ مردم بروند؛ نه این‌که انتظار داشته باشند مردم به نزد آنان بیایند. «جاءَكُمُ الرَّسُولُ» (آیه 87)
‎3ـ تعلیم و تربیت، تعطیل بردار نیست. «قَفَّینا مِن بَعدِه بِالرُّسُلِ» (آیه 87)
‎4ـ هدایت با هوا و هوس سازگار نیست. «لا تَهوى‎ اَنفُسُكُمُ» (آیه 87)
5ـ مقدّمات بدبختى، به دست خود انسان است. «لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفرِهِم» (آیه 88)

سؤالات پژوهشی
1ـ چه نمونه‌‌هایی از گزینشی عمل نمودن در دین سراغ دارید؟
2ـ از کدام بخش آیه‌‌ی 84 سوره بقره می‌‌توان استفاده کرد که کسی که به فعل قومی راضی باشد، شریك در آن قلمداد مى‌‎شود؟ (نور)
3ـ در ترجمه‌ی عبارت «فَقَلِیلاً ما یُؤمِنُون‎» چند وجه معنایی وجود دارد؟ ‌(مجمع، تسنیم)


 

	دریافت فایل بروشور درس سیزدهم PDF
	دریافت فایل  word درس سیزدهم
	پرده نگار (پاورپوینت) درس سیزدهم
	فایل صوتی درس سیزدهم ذکر مبارک

 

 نکته: برای اجرای کامل و بدون نقص پاورپونت های نورمبین از powerpoint 2013 به بالا استفاده کنید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: