کیفیت رسیدن به « أَحْسَنِ الْحَالِ» در رمضان

انسان هر گاه در مقابل مال و ثروت سر تعظیم فرود آورد و فریبندگی ‏های ناروای مادی او را فریب دهد، دچار نوعی بردگی و سرگردانی می شود اما هر گاه در دانشگاه روزه، درس مقاومت بیاموزد و دست ردّ به سینه كشش های دنیوی بنهد، عزّت می یابد.

با توجه به فرا رسیدن روزهای پایانی ماه مبارک رمضان و نزدیک شدن به انتهای ضیافت یک ماهه الهی در گفت وگو با کارشناس مذهبی مروری داشته ایم بر رهاورد یک ماه روزه داری برای سبک زندگی؛ بخش دوم و پایانی این گفت وگو در ذیل به حضورتان تقدیم می شود:

حجت الاسلام صادق طالبی مازندرانی، نویسنده و پژوهشگر دینی در مورد رهاورد روزه داری برای سبک زندگی گفت: وجود غرایز در انسان كه با طبیعت و سرشت او آمیخته، ضروری است و در زندگی انسانی نیز نقش مهمی دارد امّا باید دقت شود كه ارضای غرایز هدفِ یك انسان باكرامت قرار نگیرد هرچند استفاده ابزاری از آنها در حد اعتدال مطلوب و پسندیده است.
وی ادامه داد: روزه از عوامل مهم در كنترل غرایز است. انسان شهوتران به زمین بایری می‏ماند كه هم گُل و هم خار در آن می‏روید ولی وقتی تبدیل به زمین كشاورزی گشت و از آن مراقبت به عمل آمد، محصول هم می‏دهد. نفس انسان نیز چنین است اگر پرورانده شد و در مسیر صحیح قرار گرفت، همیشه بار خوبی می دهد.

حجت الاسلام طالبی مازندرانی تصریح کرد: آمار نشان می ‏دهد كه جرم و جنایت در ماه مبارک رمضان به مراتب کمتر از ماه های دیگر است؛ ممكن است اشكال شود كه در جوامع اسلامی علی رغم وجود ماه مبارک رمضان باز با ناهنجاری هایی مواجه هستیم! در پاسخ باید گفت كه روزه واقعی در این جوامع ترویج نمی‏شود چه بسا روزه دارانی كه از روزه فقط نخوردن و نیاشامیدن را می‏دانند و با آنهایی كه از غذا خوردن روزانه به علت مریضی منع شده ‏اند، هیچ فرقی ندارند. چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می ‏فرمایند: «چه بسیار كسانی كه از شب زنده‏ داری، جزء رنج بیداری حظّی ندارند و چه بسیارند كسانی كه از روزه داری بهره ‏ای جز گرسنگی و تشنگی نمی‏برند».
نویسنده و پژوهشگر دینی با بیان اینکه روزه اراده را تقویت می کند، گفت: انسان روزه دار در برابر غرایز و تمایلات نفسانی خود مقاومت می‏كند و با این عمل، اراده و تصمیمش را نیرومند می‏ سازد و جان را از قید حكومت و سلطه هوس ها و خواهش ها می‏رهاند. لذا روزه ‏داران از نیرومندترین مردم‏اند. چنان كه امیرالمومنین امام علی(ع) می‏فرمایند: «بهترین مردم كسی است كه با هوای نفس مبارزه می‏ كند و نیرومندترین آنان كسی است كه بر آن پیروز شود».

روزه مصرف ها را تعدیل می کند

حجت الاسلام طالبی مازندرانی ابراز کرد: روزه، مصرف‏ ها را تعدیل می‏ كند در ماه مبارک رمضان مصرف مواد غذایی غیرلازم به حداقل می ‏رسد؛ بنابر این، روح مصرف گرایی در ضیافت الله كم فروغ می‏ شود. ماه مبارك رمضان به انسان آموزش می‏ دهد كه چگونه در ماه های دیگر كمتر بخورد و كمتر مصرف كند.
وی با اشاره به سنت اطعام و افطاری دادن در ماه مبارک رمضان، بیان کرد: اطعام و افطاری دادن به روزه داران، بخصوص به مستمندان و فقیرانِ روزه ‏دار دارای چنان اهمیتی است كه امام صادق(ع) می‏فرمایند: «افطاری دادن هر روزه دار، ثواب آزاد كردن یك بنده از اولاد اسماعیل(ع) را دارد». پیامبر صلی الله علیه و آله نیز در خطبه شعبانیه فرمودند: «افطاری دادن مثل آن است كه بنده‏ای آزاد شود و گناهان گذشته بخشیده شود». پیامبر صلی الله علیه و آله اصرار دارند بر اینكه افطاری بدهید هرچند به خرما یا نصف خرمایی باشد و اگر باز توانایی نبود به شربت آبی افطاری بدهید. در روایات اسلامی برای دعوت شونده افطار نیز پاداش منظور شده است. امام صادق(ع) فرمودند: « رفتن به افطاری در منزل برادر دینی هفتاد یا نود برابر روزه پاداش دارد».
این نویسنده و محقق اظهار کرد: افطاری دادن نباید برای دستیابی به خشنودی اشخاص و یا نمایش شرافت دنیوی و تقلید از رسم ها و عادت های عوامانه باشد بلكه باید با نیت پاك و در پی جلب خشنودی حق تعالی انجام شود. دادن افطاری به جهت چشم و همچشمی و یا عادت، بدون اینكه به جنبه ‏های معنوی و قصد قربت آن توجه شود، عبادت را از خلوص و پاكی خارج می ‏كند. به هر حال باید خیلی توجه كرد كه عبادات و سختی روزه‏ داری خود را با ریا از بین نبریم. كار با اخلاص و شناخت حقیقی آن از مو باریك‏تر است، چنان كه شناخت ریا نیز بسیار سخت و باریكتر از مو است.

رمضان، فرصتی برای رفع کدورت ها

وی با بیان اینکه ماه مبارک رمضان فرصتی برای رفع کدورت هاست، تاکید کرد: همان طور كه در یك میهمانی، مدعوین در پی ارتباط با هم هستند و برای رفع كدورت ها تلاش می‏ كنند. ماه مبارك رمضان كه همه بندگان خدا به میهمانی او دعوت شده ‏اند، بهترین فرصت برای رفع كدورت ‏ها است.
این کارشناس مذهبی رمضان را ماه تعلیم دعا دانست و افزود: امام سجاد(ع) می ‏فرمایند: «اَلسّلامُ علیكَ مِن شهرٍ قربت فیه الامالُ و نُشرت فیه الاعمال؛ سلام بر ماه آرزوهای مشروع و اعمال مرفوع، سلام ما بر تو ای ماهی كه آرزوها در این ماه نزدیك شد و ما فهمیدیم كه چه بخواهیم پس آرزوهای طولانی نمی ‏طلبیم و از طولِ عمل آزاد شدیم و بر آمدن آرزوهای مشروعِ ما نزدیك شده است». در دعای سحر، امام سجاد(ع) می‏فرمایند: «آنها كه اصلاً خدا را نمی‏شناسند و عبادت نمی‏كنند، مانند كفّار و منافقان خداوند آن‏ها را روزی می‏دهد؛ پس آیا صحیح است كه انسان تلاش و كوشش خود را صرف درخواست حوائج مادی كند؟» همچنین ایشان می‏فرمایند: «سلام بر این ماه كه فهمیدیم از خدا چه بخواهیم، آرزوهای طولانی نداشته باشیم، بلكه چیزی بخواهیم كه برای ما و اجتماع و جامعه ما بماند.»
حجت الاسلام طالبلی مازندرانی با اشاره به نفع فراگیر روزه تصریح کرد: بنا به تصریح آیه 184 سوره مبارکه بقره «وَ اَنْ تَصوموا خَیْرُ لَّكُمْ» روزه علاوه بر اینكه منافعی برای روزه ‏داران دارد برای دیگران نیز دارای فواید است و اصولاً سودبخشی و مصلحت‏آمیز بودن تكالیف برای انسان ها، ملاك تشریع آنها از سوی خداوند است. ماه رمضان برای روزه داران منافع دنیوی و اخروی دارد. برای دیگران نیز از لحاظ فرهنگی، دینی و سلامت اجتماعی و اقتصادی اثرات مثبتی دارد؛ مثلاً قرار دادن كفاره برای روزه خوار، اعم از پیر یا مریض، یا مسافر و... (دادن یك مد طعام به ازای هر روز و یا اطعام 60 فقیر) به اقتصاد جامعه كمك می‏كند یا بواسطه رعایت و مراقبت روزه ‏داران سلامت اجتماعی حاصل می‏ شود.
وی با بیان اینکه روزه برای انسان ها حیا به ارمغان می آورد، تاکید کرد: شخص روزه ‏دار در ماه مبارك رمضان هرچه می‏خواهد بخورد یا بیاشامد و شهوات نفس را انجام دهد، از خدا حیا می‏ كند و خجالت می ‏كشد و به تدریج این حالت خجالت از اعمال خلاف اسلام برای او ملكه می‏شود؛ در نتیجه روزه به نحوی برای انسانها حیا می ‏آفریند.
این نویسنده اضافه کرد: روزه دار در ماه رمضان مهمان خدای تعالی است و خود را همواره در برابر خدای متعال می‏بیند. روزها خود را از لذت ها و خواسته ‏های نفسانی باز می‏ دارد، نگهبان خویش است و در كمین خود نشسته است و شب نیز با عبادت و راز و نیاز با خداوند، خود را در منظر الهی می‏بیند.
وی با بیان اینکه روزه عزت و کرامت می دهد، ابراز کرد: انسان هر گاه در مقابل مال و ثروت سر تعظیم فرود آورد و فریبندگی ‏های ناروای مادی او را فریب دهد، دچار نوعی بردگی و سرگردانی خواهد گردید اما هر گاه در دانشگاه و آموزشگاه روزه، درس پایمردی و مقاومت بیاموزد و دست رد به سینه كشش های دنیوی بنهد، عزّت و سربلندی او تأمین خواهد گردید. خداوند می ‏فرماید: «وَلِلّه العِزَّةُ و لِرسوله و لِلمؤمنین؛ عزت و كرامت از آن خداوند و پیامبر او و مؤمنین است».

روزه و رمضان بیانگر وحدت مسلمانان

حجت الاسلام طالبی مازندرانی با اشاره به تاثیرگذاری روزه داری در وحدت مسلمانان، بیان کرد: در همه ممالك اسلامی عموم مؤمنان با اشتیاق و علاقه‏مندی ماه رمضان را انتظار می‏كشند، و همه هماهنگ با هم آن ماه را به عبادت و یاد خداوند متعال مشغول می‏شوند، و پس از پایان ماه رمضان روز فطر را جشن می‏گیرند و بانگ «اللّه اكبر و الحمداللّه» سر می‏ دهند، و به خاطر نعمت بزرگ اسلام خداوند را سپاس می‏گویند، و از او می‏خواهند ضمن پذیرش عبادت هایشان، وحدت و اخوت را در میانشان قوی‏تر گرداند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البته این وحدت عبادی اگر به صورت گسترده مطرح شود، می‏ تواند وحدت بین همه مسلمانان جهان را در تمام زمینه ‏ها به دنبال داشته باشد. در پرتو این وحدت آنها بهتر می‏ توانند به معضلات فرهنگی و مسائل سیاسی یكدیگر رسیدگی كنند. پس می توان روزه را در زندگی دینی و اجتماعی پیاده و از آن در پیشبرد سیر الی الله و اخلاق خانوادگی و اجتماعی استفاده کرد.

منبع :خبرگزاری شبستان