تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
علوم قرآنی
– پیشینه تفسیر قرآن به زمان رسول اکرم (ص) برمی‌گردد؛ زمانی که آن حضرت در پاسخ به پرسش‌های صحابه از آیات قرآن، آیات را تفسیر می‌فرمودند.
– اولین نمونه‌های تفسیر علمی در شیعه به تفسیر تبیان شیخ طوسی متوفی ۴۶۰ برمی‌گردد.
– تفاسیر المیزان، الفرقان، الکاشف، البصائر، نوین، نمونه، من هدی القرآن و پرتوی از قرآن از تفاسیر مهم علمی قرن ۱۴ هستند و تفاسیر المیزان، المنار، الفرقان و فی ظلال القرآن چهار تفسیر مهم و معتبر قرن چهاردهم هجری هستند.
– تفاسیر عیاشی، علی بن ابراهیم قمی و فرات کوفی از اولین نمونه تفاسیر نگاشته شده هستند.
– موضع معتزله در تفسیر قرآن، یک موضع کاملاً عقلی است و آنان عقل را بیشتر از نقل حجت می‌دانند.
– اوج نگارش تفاسیر روایی قرن یازدهم هجری بوده است.
– یکی از ویژگی‌های مهم تفاسیر قرن چهاردهم تکیه بر عقل و علم است.
– تفسیر موضوعی قرآن یکی از دستاوردهای قرآن‌پژوهی در قرن چهاردهم است و قبل از آن بصورت جدی و فراگیر بدان پرداخته نشده بود.
– علامه طباطبائی علی‌رغم اینکه به تأثیر اسباب نزول در فهم قرآن اعتقاد دارد، بدلیل ضعف سندی روایات اسباب نزول، استفاده از آنها را در تفسیر قرآن مورد تردید قرار می‌دهد.
– تأویل مربوط به متشابهات است ولی تفسیر، دفع ابهام از تمام آیات.
– شأن نزول، عمومیت لفظ آیه را تخصیص نمی‌زند و عموم آیه شامل افراد سبب نزول و غیرسبب نزول می‌گردد.
– روشن‌ترین مصادیق آیات متشابه در آیات مربوط به صفات و افعال الهی قرار گرفته است.
– مهم‌ترین علت و انگیزه جعل و تحریف در اسباب نزول انگیزه‌های سیاسی، مثل توجیه خلافت، فضیلت‌سازی و همچنین انگیزه‌های مذهبی بوده است.
– روایات اسباب نزول، که شمار آنها به چندین هزار می‌رسد، غالباً از اهل سنت نقل شده و غیرمستند و ضعیفند.
– وقف بین دو جمله که با هم ارتباط لفظی و معنایی ندارند و هر کدام جمله مستقلی به شمار می‌روند وقف تام نامیده می‌شود.
– وقف بر رؤوس آیات از موارد وقف تام شمرده می‌شود.
– علومی که برای فهمیدن و فهماندن و شناخت و شناساندن هر چه عمیق‌تر و دقیق‌تر قرآن کریم به‌وجود آمده است، «علوم قرآنی» نام دارد. برخی عناوین این علوم و فنون قرآنی از این قرار است:
۱) تاریخ قرآن
۲) علم رسم [رسم‌الخط] ۳) شناخت مکی و مدنی
۴) علم شأن نزول / اسباب نزول
۵) علم شناخت ناسخ و منسوخ
۶) علم محکم و متشابه
۷) تحدّی، اعجاز و تحریف‌ناپذیری قرآن
۸) تفسیر و تأویل
۹) قرائت، تجوید و ترتیل
۱۰) فقه قرآن یا احکام قرآن
۱۱) اعراب قرآن یا نحو و دستور زبان قرآن
۱۲) قصص قرآن
۱۳) علم واژگان‌شناسی قرآن
۱۴) علم یا فن ترجمه قرآن.
– متشابهات که طبق تصریح قرآن کریم (آل عمران، ۷) در قرآن کریم وجود دارد، یعنی آیه‌ها و عباراتی از قرآن که آنها را نمی‌توان و نمی‌باید به معنای ظاهری گرفت. مانند اینکه «عرش الهی بر آب بود». در برابر متشابهات، محکمات است که بخش اعظم قرآن را تشکیل می‌دهد و معنای آنها از ظاهرشان برمی‌آید؛ مانند «الوالدات یرضعن أولادهن حولین کاملین» (بقره، ۲۳۳) (مادران باید فرزندانشان را دو سال کامل شیر دهند). متشابهات در قرآن کریم در حدود دویست آیه در میان ۶۲۳۶ آیه است. تأویل متشابهات جایز و بلکه لازم است و آن وظیفه و در حد توان راسخان در علم و ایمان است و برعکس، تأویل محکمات غیرلازم و ممنوع است.
– مهم‌ترین تفسیر قدیم جهان اسلام تفسیر طبری مورخ و محدث بزرگ ایرانی است (متوفی ۳۱۰ ق.) که به جامع‌البیان معروف است و در سی مجلد به طبع رسیده است. این تفسیر قدیم‌ترین و مهم‌ترین تفسیر نقلی یا مأثور جهان اسلام هم شمرده می‌شود.
– قدیم‌ترین تفسیرهای شیعه یکی تفسیر علی بن ابراهیم قمی است که در دو مجلد به طبع رسیده است؛ و دیگر تفسیر فرات کوفی. قمی و کوفی از رجال اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری‌اند.
– قدیم‌ترین تفسیر فارسی شیعه امامیه، تفسیر ابوالفتوح رازی (متوفای نیمه اول قرن ششم هجری) است که رَوض‌الجِنان و رَوح‌الجَنان نام دارد. این تفسیر در بیست جلد است و پیش‌ترها به کوشش علامه قزوینی، مرحوم قمشه‌ای، مرحوم شعرانی و اخیراً به کوشش دکتر محمد جعفر یاحقی و دکتر مهدی ناصح به طبع رسیده است.
– قدیم‌ترین تفسیر عرفانی فارسی، تفسیرکشف‌الاسرار و عده‌الابرار اثر رشیدالدین ابوالفضل میبدی (م۵۲۰ ق.) است که مبتنی بر شیوه تفسیری خواجه عبداللَّه انصاری است.
– جامع‌ترین تفسیر قدیمی شیعه امامیه، مجمع البیان در ده مجلد اثر ابوعلی امین‌الاسلام فضل بن حسن طَبرسی (م ۵۴۸ ق) به عربی است که به فارسی هم ترجمه شده است.
– مهم‌ترین تفسیر شیعه در قرن چهاردهم هجری تفسیر المیزان، اثر شادروان علامه طباطبائی (م ۱۳۶۱ ش) است. این اثر در بیست جلد به عربی نوشته شده است که به فارسی نیز ترجمه شده است.
نظرات شما عزیزان:
