زمينه هاى اقتصادى گناه
گاهى امور اقتصادى زمينه ى گناه مى شود كه اين زمينه ها بر دو گونه اند:
1 سرمايه و ثروت .
2 فقر و تهيدستى .
گاهى انسان از بى پولى طغيان مى كند، و گاهى بر اثر ثروت زياد و بادآورده طغيان مى نمايد.
آيات و روايات در اين باره بسيار است ، كه چند نمونه ذكر خواهد شد ولى در آغاز بايد توجه داشت سخن ما اين است كه سرمايه و ثروت گاهى زمينه ساز فساد و گناه مى شود، نه اينكه دليل فساد و گناه باشد آنگونه كه كمونيست ها مى گويند. و فرق است بين زمينه و علت ، به عبارت روشنتر، سرمايه علت گناه نيست بلكه در مواردى انسان را متمايل و مشتاق گناه مى كند. (چنانكه شرح خواهيم داد).
در قرآن مى خوانيم :
إ نّ الاِنسانَ لِيَطغى اءنْ راه استَغنى (168)
و همانا انسان طغيان مى كند، بخاطر اينكه خود را بى نياز مى بيند.
اين آيه نمى گويد كه داشتن پول و ثروت علت و عامل فساد است بلكه مى گويد اگر انسان خودش را بى نياز و پولدار ببيند ياغى مى شود. ولى اگر اين ديد و بينش را نداشته باشد سرمايه علت فساد نخواهد شد.
سؤ ال : آيا سرمايه ، عامل فساد است ؟
پاسخ : در دو صورت سرمايه عامل فساد است ، يكى اگر ديد انسان اين باشد كه سرمايه از من است ، و ديگر آنكه معتقد باشد كه در تحصيل و مصرف سرمايه هرگونه بخواهد آزاد است .
ولى آيات و روايات اسلامى مالك اصلى را خدا و سرمايه را از آنِ او و روزى خداوند به ما مى داند.
در قرآن هفت بار آمده : رزقناكم ((ما به شما روزى داديم )) و سيزده بار آمده : رزقناهم ((ما به آنها روزى داديم )) و پنج بار آمده : يرزقكم ((خداوند به شما روزى مى دهد)).
و در مورد تحصيل و مصرف سرمايه نيز حد و مرزى قرار داده مانند اينكه از راه ربا، دروغ ، رشوه و ظلم نباشد.
سرمايه همچون چاقو مى ماند، كه در دست چاقوكش ، مايه فساد است ، ولى در دست دكتر وسيله درمان است .
مثال ديگر: سرما زمينه ى سرماخوردگى مى شود ولى علت آن نيست زيرا در زمستان فقط كسانى كه مراقبت نكنند سرما مى خورند وانسان مى تواند با حفظ و مراقبت در زمستان سرما نخورد و انسانى هم هست كه بر اثر بى انصباطى در تابستان سرما مى خورد. بنابراين سرما زمينه ى بيمارى است نه علت آن . سرمايه هم مثل سرماست ، زمينه ى طغيان است نه علت آن .(169)
سرمايه در دست فرعون و قارون عامل فساد است . ولى در دست حضرت سليمان عليه السلام و حضرت داود عليه السلام مايه بركت و آبادانى و جبران كمبودهاى اقتصادى و اجتماعى است .
نظرات شما عزیزان: