عمليات موتور اول و جدايش آن‌، عمليات موتور دوم، خارج شدن ماهواره بر از جو غليظ، رسيدن به سرعت مورد نظر و جدايش ماهواره از ماهواره بر مراحلي بودند كه ماهواره بر سفير رصد با موفقيت انجام داد.

اين دستاوردهاي ماهواره اي در عصر ارتباطات كه اكثر كشورهاي صنعتي به آن توجه نشان مي دهند، در كنار پيشرفت هاي هسته اي، موشكي و توسعه صنايع مختلف مخابراتي، خودروسازي، فولادسازي، نفت وگاز و پتروشيمي و... نشان مي دهد كه جمهوري اسلامي، به باشگاه كشورهاي توسعه يافته جهان وارد شده و اين دستاوردهاي جمهوري اسلامي، مي تواند ضمن تقويت استقلال كشورهاي اسلامي از فناوري هاي كشورهاي صنعتي غرب، مانع سلطه جويي، ماجراجويي و دخالت هاي آمريكا و ايادي آن در كشورهاي خاورميانه، اسلامي و درحال توسعه شود و نظام سلطه را با چالش مواجه خواهد ساخت و بي شك بزودي شاهد روندي خواهيم بود كه ديگر آمريكا ونظام سرمايه داري وامپرياليسم جهاني نمي تواند ادعا كند كه تنها ابرقدرت جهان است و هيچ كشوري قادر به رقابت صنعتي با آمريكا نيست.

اين دستاورد جمهوري اسلامي در روزگاري كه به عصر ارتباطات و مخابرات معروف شده و فناوري پيشرفته جهان و كشورهاي صنعتي، شامل برنامه هاي هوافضا، ماهواره، مخابرات و ارتباطات است و... نشان مي دهد كه جمهوري اسلامي نه تنها كشوري توسعه نيافته نيست بلكه برعكس، از فناوري هاي روز دنيا برخوردار است ودر عرصه كشورهاي صنعتي وارد شده است و فناوري هاي جديد تنها در اختيار آمريكا نيست تا هرگونه كه بخواهند براي منافع خود و عليه منافع ملل ستم ديده جهان استفاده كنند.

دردو دهه اخير، بسياري از كشورهاي جهان سوم، براي آن كه در زمره كشورهاي در حال توسعه قرار بگيرند، تلاش داشتند كه با رشد سرمايه گذاري در توليد سيمان و مصالح ساختماني، فولاد و فلزات مختلف، مونتاژ خودرو و راهسازي و ايجاد دانشگاه، خود را در رديف كشورهاي درحال توسعه قرار دهند. در حالي كه امروز، كشوري مانند جمهوري اسلامي توانسته طي روند سي ساله بعد از انقلاب شكوهمند وارزشي خود نه تنها از مراحل گذار توسعه صنعتي دربسياري از رشته هاي صنعتي عبور كرده بلكه پا به عرصه فناوري روز جهان يعني ارتباطات و ماهواره و موشك گذاشته است و ظرف مدت كوتاهي دو ماهواره به فضا پرتاب كرده است.

جمهوري اسلامي، با پرتاب ماهواره و ورود به كشورهاي صاحب فناوري موشك و ماهواره، نشان داده كه نه تنها جزو كشورهاي پيشتاز در عرصه فناوري است بلكه بسياري از مراحل توسعه صنعتي را نيز طي كرده و در توليد خودرو، فولاد، سيمان و مصالح ساختماني، صنايع غذايي، پتروشيمي و فرآورده هاي نفتي، در بازار جهاني ومنطقه مطرح است.

در شش سال اخير، و در دولت احمدي نژاد، پايداري و پافشاري جمهوري اسلامي بر حقوق هسته اي نيز باعث شده كه مراحل غني سازي، راه اندازي نيروگاه بوشهر و برنامه توسعه برنامه هاي هسته اي در بخش ها و نقاط مختلف كشور با پيشرفت روز افزون مواجه شود و هر سال چند خبر خوش هسته اي، كام ملت ايران ومسوولان و دانشمندان ايراني را شيرين مي كند و در عين حال، دشمنان و كشورهاي متخاصم را گيج و متعجب كرده كه چگونه كشوري مانند ايران مراحل خودكفايي و قطع وابستگي و رشد فناوري وصنعتي خودرا با شتاب طي كرده و الگويي براي كشورهاي اسلامي و درحال توسعه و منتقد نظام سرمايه داري شده و نظام سلطه را به چالش گرفته است ...

اگر روزگاري آرزوي كشورها، دسترسي به مونتاژ خودرو، توليد فولاد وسيمان بود، امروزه جمهوري اسلامي نه تنها به خاطر انقلاب شكوهمند اسلامي در سال 1357 دستاوردهاي فرهنگي، استقلال سياسي، خودكفايي اقتصادي در بسياري از زمينه ها را به همراه داشته بلكه در بسياري از زمينه هاي صنعتي، جزو كشورهاي پيشتاز منطقه به شمار مي رود و تحريم كشورهاي غربي نيز نتوانسته صنايع ايران را زمين گير كند و برعكس باعث ايجاد انگيزه در متخصصان و جوانان پرتلاش و با انگيزه شده و از مراحل مختلف انقلاب صنعتي عبور كرده و نه تنها صنايع زيرساخت مانند فولاد و خودرو و پتروشيمي و ... را توسعه داده بلكه به فناوري روز دنيا وارد شده است.

كشورهاي غربي نيز به جاي اين كه دستاوردهاي جمهوري اسلامي را بپذيرند و اذعان داشته باشند كه ايران كشوري پيشرفته است با بهانه جويي و جريان سازي خبري، هر گونه پيشرفت در ماهواره و موشك و فناوري هسته اي را به اصول وعقايد و سياست خارجي جمهوري اسلامي ربط مي دهند تا كشورهاي همپيمان خود را به مقابله با جمهوري اسلامي مجاب كنند.

جاي تقديرو سپاسگزاري است كه به خاطرحمايت مسوولان كشور، تلاش مديران و كارگران صنعتي كشور، تنها ظرف 22 سال اين همه دستاورد صنعتي نصيب كشور شده است و ازآغاز برنامه اول توسعه در سال 1368 تاكنون به خاطر تلاش و فداكاري جوانان و متخصصان كشور، بسياري از مسيرهاي سخت خودكفايي، مونتاژ، طراحي و توليد داخلي، ساخت محصولات با برند ملي، صادرات و قرار گرفتن در باشگاه كشورهاي پيشتاز فناوري، طي شده است.

اگر روزگاري در ايران پيكان مونتاژ مي شد حالا بيش از 50 نوع محصولات خودروسازي با برند ملي يا مشاركت خودروسازان معتبر جهان توليد وبه بازار عرضه مي شود وبازار صادراتي كشورهاي منطقه را تحت تاثير قرار داده است و از مرحله مونتاژ، تا مهندسي معكوس و كپي كاري، قطعه سازي، تحقيق و توسعه، طراحي و ارائه برند ملي مانند سمند و تيبا و كاميون ملي و ... را تنها در يك دوره 20 ساله شاهد بوده ايم.

كدام كشور وملتي، توانسته با وجود اين همه جوسازي و تحريم كشورهاي غربي، چنين دستاوردهايي به همراه داشته باشد و اين موضوع نشان مي دهد همان گونه كه در ميدان جنگ، ايمان وانگيزه و نيت رضاي خداوند، باعث مي شود كه يك سرباز در مقابل 10 نفر از دشمنان به پيروزي برسد، در ميدان توليد و صنعت نيز روند توسعه صنعتي در ايران با شتاب همراه بوده و مراحل مختلف توسعه صنعتي به طور موازي در صنايع و بخش هاي مختلف اقتصادي صورت گرفته است.

معمولا هر مرحله از دوره گذار توسعه صنعتي ده ها سال طول مي كشد، در حالي كه مراحل توسعه صنعتي در ايران ظرف دو دهه گذشته طي شده است و صنعتگران و متخصصان و دانشمندان ايران، در بخش هاي مختلف انرژي هسته اي، فناوري ماهواره و موشك، صنايع نظامي، هواپيماسازي و بالگردها، خودروسازي، سيمان و فولاد و انواع فلزات، پتروشيمي و صنايع نفت وگازو ... به سرعت مراحل مختلف مونتاژ تا قطعه سازي، طراحي و مهندسي را طي كرده اند و دانش فني را به كشور منتقل كرده و بومي كرده اند.

به طوري كه در بسياري از صنايع و فناوري هاي نوين، دانشمندان و صنعتگران ما قادرند كه علاوه بر مشاركت با شركت هاي بزرگ صاحب دانش فني و فناوري، اقدام به بومي سازي دانش فني و ارائه نام تجاري ايراني براي محصولات وخدمات مهندسي خود كنند وزمينه طراحي انواع مدل ها، تغيير در كاركرد محصولات، تنوع توليد و ... را ايجاد كرده اند.

اين تحولات نه تنها در صنايع غذايي و مصالح ساختماني و فلزات مختلف و توليد خودرو منجر به تنوع محصول و خدمات شده و محصولاتي مانند پژو 206 صندوق دار با مشاركت شركت خارجي را عرضه كرده بلكه برندملي سمند با انواع مدل ها و طراحي ها را به بازارهاي مختلف داخلي و خارجي ارائه داده و ايران را به عنوان خودروساز و فولاد ساز و صاحب تكنولوژي در بسياري از صنايع به جهان معرفي كرده و در كنار شركت هاي بزرگ جهان، نام ايران به عنوان صاحب فناوري مطرح شده است.

در بخش مخابرات و ارتباطات كه عصر امروز و بسياري از كشورهاي توسعه يافته در زمينه فناوري هاي هاي تك و مخابرات و ارتباطات فعال هستند، جمهوري اسلامي نه تنها دسترسي تمام شهروندان به انواع خطوط مخابراتي، تلفن همراه وافزايش سطح رفاه مردم را موجب شده و به سرعت در اين زمينه رشد كرده است، بلكه در زمينه پرتاب موشك به فضا و ساخت ماهواره و استفاده از فناوري ماهواره كه تعداد محدودي از كشورهاي جهان صاحب اين فناوري هستند، نيز پيشرفت هاي شگرفي داشته و دستاوردهاي امروز جمهوري اسلامي مي تواند در سال هاي آينده بسياري از كشورهاي مسلمان و درحال توسعه جهان را به داشتن اين فناوري و كاهش وابستگي به كشورهاي سلطه جوي غربي اميدوار كند.

بي شك به خاطر دستاوردهاي جمهوري اسلامي در بخش فناوري هسته اي، هوافضا، ارتباطات، ماهواره و موشك و... در سال هاي آينده، شاهد همكاري كشورهاي در حال توسعه با ايران خواهيم بود و تسلط نظام سلطه و كشورهاي مداخله جو از اين طريق كاهش خواهد يافت و كشورهاي اسلامي، خاورميانه، آفريقا و آمريكاي لاتين و ... با همكاري ايران، از مداخله كشورهاي غربي در كشور خود مي كاهند و وابستگي خود به آمريكا و اروپا را كاهش خواهند داد.

براين اساس، يكي از دلايل ماجراجويي ها و مداخله كشورهاي غربي، در پرونده سازي عليه دستاوردهاي هسته اي و ماهواره و موشك، نگراني نظام سلطه از تاثير دستاوردهاي هسته اي و موشكي و ماهواره اي ايران بر عملكرد ساير كشورهاي اسلامي ودر حال توسعه است و آنها تلاش مي كنند كه با كارشكني و تحريم ايران، جمهوري اسلامي را از دسترسي به اين فناوري هاي پيشرفته بازدارند. اما مسوولان و صنعتگران ودانشمندان با دفاع از حقوق هسته اي و صنعتي ملت ايران، توطئه آنها را تاكنون خنثي كرده اند و هر دستاورد و خبر خوشي كه از روند هسته اي، هوافضا و ارتباطات اعلام مي شود نشان دهنده اين است كه انگيزه و توان صنعتگران و دانشمندان و مسوولان ما بيش از آن است كه بيانيه ها و تحريم هاي كشورهاي غربي بتواند مانع رشد و توسعه ايران شود.

دانشمندان و متخصصان هوا فضاي كشورمان پس از قرار دادن ماهواره ملي اميد در مدار زمين ، اكنون نخستين ماهواره تصويربرداري ايران كه تمامي مراحل طراحي، ساخت ، تجميع ، تست و آماده سازي براي پرتاب آن در داخل كشور انجام شده است، را در مدار زمين قرار داده اند.

ماهواره رصد در مداري با ارتفاع 260 كيلومتر طراحي شده كه هر شبانه روز 15 بار به دور زمين مي چرخد و برقراري ارتباط با ايستگاه هاي زميني ، دريافت فرامين از ايستگاه هاي زميني ، تصويربرداري از زمين و ارسال تصاوير به همراه اطلاعات تله متري به ايستگاه هاي زميني از وظايف ماهواره رصد است.

ساختار ايستگاه هاي زميني ماهواره رصد نيز به گونه اي طراحي و پياده سازي شده است كه بيشترين دسترسي به ماهواره را جهت دريافت اطلاعات و ارسال فرامين كنترل فراهم نموده است. اغلب زير سيستم هاي اصلي يك ماهواره بزرگ در اين ماهواره وجود دارد كه از جمله مي توان به زيرسيستم هاي مديريت توان، پانل هاي خورشيدي، كنترل وضعيت، محموله اپتيكي، GPS، مديريت داده و فرامين روي بورد، گيرنده و فرستنده داده هاي روي بورد، فرستنده رنجينگ و كنترل دما اشاره كرد.

چهار ايستگاه ره گيري ، ايستگاه تله متري و فرمان ، ايستگاه مركزي و ايستگاه متحرك ، عمليات ره گيري ، هدايت و كنترل و دريافت اطلاعات از ماهواره بر سفير رصد بر عهده دارند كه آنها نيز با موفقيت عمليات خود را انجام داده و همچنان عمليات آنان ادامه دارد.

ماهواره‏ها، به عنوان «چشم سوم بشر» در فضا، مجموعه وسيعي از امكانات را در اختيار مي‏گذارند و با توجه به همين موضوع، كشورهايي كه ماهواره‏اي را متعلق به خود ندارند، كشورهاي «كور» لقب مي‏دهند.

تصاوير ارسالي ماهواره‏ها، جهت پيش‏بيني بلاياي طبيعي و مديريت پيامدهاي آن جهت كاهش خسارات، اكتشافات معدني، بررسي تغييرات آب و هوايي و اقليمي، پايش جنگلها، مراتع، اقيانوسها و كاربردهاي متنوع ديگر به كار مي‏روند.

استفاده از ماهواره در ارتباطات، انتقال داده و تصوير مدتهاست كيفيت زندگي بشر را ارتقا داده و پخش زنده تلويزيوني و ارتباطات تلفني از اقصي نقاط جهان مديون توسعه فناوري فضايي است.

ماهواره‏هاي جديد همراه با فناوري ساخت و پرتاب ماهواره، به ايران امكان آن را مي‏دهد تا دانش فضايي را براي‏ پوشش و نظارت بر سرزمين خود در ابعاد مختلف چون ارتباطات، زمين‏شناسي، نظارت بر تحولات آب و هوايي، نگهباني از جنگل‏ها و پايش ميزان گرماي زمين در اختيار بگيرد.

موقعيت جغرافيايي ايران و قرارگرفتن آن در يك گستره جغرافيايي با گوناگوني‏هاي بسيار، ما را نيازمند آن ساخته است تا براي پوشش كشور از ماهواره كمك بگيريم. در واقع دانشمندان كشورمان مي‏خواهند با دسترسي به فناوري ساخت، پرتاب و ردگيري ماهواره، پديده‏هاي مذكور را تحت كنترل و نظارت داشته و قابل بهره برداري سازند.

در راستاي برنامه هاي فضايي جمهوري اسلامي ايران كه قدمتي ۱۰ ساله يافته، تلاش¬هاي فراواني براي كسب علم و سپس فناوري طراحي، ساخت، آزمايش، پرتاب و كاربري ماهواره ها كه حلقه هاي زنجيره فناوي فضايي هستند صورت گرفته است. امروز تمامي فناوري¬هاي ذكر شده بومي و همگي اين حلقه ها تكميل شده است.

در اولين گام، ماهواره ملي اميد در بهمن ماه ۱۳۸۷ با موفقيت در مدار لئو قرار گرفت. اين ماهواره آزمايشي- تحقيقاتي ۲۷ كيلوگرمي براي عمر كاري ۵۰ روز ساخته شده بود كه در نهايت پس از ۸۰ روز به كار خود پايان داد و ايران را به عنوان نهمين كشور سازنده و پرتاب كننده ماهواره ثبت كرد.

جزئيات پروژه رصد

با بررسي بازخوردها و اطلاعات كسب شده از ماهواره ملي اميد، برنامه فضايي ايران هم وارد مراحل جدي تري شد كه ساخت ماهواره هاي متنوع و گوناگون توسط صنايع دولتي و تيم هاي دانشگاهي از آن جمله است. حاصل اين فعاليت ها، ماهواره هاي طلوع، فجر، نويد، آتست و البته ماهواره رصد است كه اين ماهواره روز گذشته در مدار قرار گرفت.

ماهواره رصد به عنوان اولين ماهواره (نانو ماهواره) دانشجويي تصويربرداري كشور با قابليت تصويربرداري با تفكيك‌پذيري بهتر از ۲۰۰ متر است، كه توسط اساتيد و دانشجويان كشور در دانشگاه صنعتي مالك اشتر طراحي و ساخته شده و تمامي آزمايشهاي لازم را پشت سر گذاشته است. تمامي زير سامانه‌هاي آن از جمله سامانه رايانه روي برد(on-board)، سامانه تعيين وضعيت ماهواره، سامانه توان الكتريكي، سامانه هاي مخابراتي هدايت و كنترل و نرم¬افزارهاي مديريت ماهواره‌ در داخل كشور طراحي و ساخته شد و تمام آزمون‌هاي زير سامانه‌ها و كل ماهواره در آزمايشگاه‌هاي فضايي كشور به انجام رسيده است.

از ويژگي‌هاي اين ماهواره يكسان بودن مديريت، طراحي و ساخت آن با رده ماهواره‌هاي سنجش از دور بزرگ است. در واقع رصد يا به قولي رصد۱ خط شكن برنامه دراز مدت و جدي ايران در زمينه سنجش از دور است كه در ادامه با ماهواره هاي سنگين تر و با طول عمر بيشتر كه ارائه دهنده تصاويري با دقت و تفكيك بالا خواهند بود، پيگيري مي شود.

از دستاوردهاي مهم پروژه ماهواره رصد مي‌توان به ايجاد قابليت اجراي پروژه‌هاي بين رشته‌اي در دانشگاه هاي كشور و توسعه دانش و فناوري پيچيده مهندسي سامانه طراحي ساخت و تست ماهواره اشاره كرد.

تصاوير اين ماهواره نيز داراي كاربردهاي هواشناسي، تشخيص مرزهاي دريايي و ترسيم مسير حركت رودخانه ها است كه از اين تصاوير در طرح هاي ملي استفاده خواهد شد.

فرستنده و گيرنده‌هاي طراحي شده براي رصد، داراي رنجينگ فرستنده و كنترل دما بوده و قابليت كنترل خود در موقعيت به صورت اكتيو(فعال) و پسيو(غير فعال) را دارند. در واقع ماهواره رصد مي‌تواند هم با گراديان‌بوم جاذبه به شكل پسيو و بدون حركت عملگرهاي مكانيكي خود را كنترل كند و هم به طور فعال يعني با بكارگيري چرخشگر مغناطيسي مي‌تواند موقعيت خود را اصلاح و تثبيت نمايد. كنترل پسيو سبب اطمينان خاطر از حفظ وضعيت مناسب ماهواره به طور دائم شده و در واقع اين سامانه به محض ايجاد تغيير برخلاف محاسبات انجام شده در طراحي، اقدام به اصلاح موقعيت كرده و در صورت افزايش تغيير موقعيت از حد توان اصلاحي آن، سامانه اكتيو(فعال) وارد عمل شده و سعي در اصلاح موقعيت مي كند. البته سامانه فعال، براي ايجاد تغييرات طبق نظر مركز فرماندهي و كنترل زميني نيز قابل بكارگيري است.

ماهواره رصد با استفاده از پنل هاي خورشيدي از اين انرژي جهت تأمين توان الكتريكي مورد نياز براي اجراي وظايفش بهره مي گيرد كه برقراري ارتباط با ايستگاه‌هاي زميني، تصويربرداري از زمين و ارسال تصاوير به همراه اطلاعات تله‌متري (دورسنجي) به ايستگاه‌هاي زميني از جمله مهم‌ترين مأموريت‌هاي اين ماهواره است.

در اين پروژه توپولوژي و ساخت ايستگاه‌هاي زميني به گونه‌اي است كه بيشترين دسترسي به ماهواره براي دريافت اطلاعات و ارسال فرامين كنترل فراهم شود و زيرسامانه‌هاي اصلي يك ماهواره بزرگ در ماهواره رصد وجود دارد كه از جمله مي‌توان به سامانه‌هاي مديريت توان الكتريكي، پانل‌ها يا همان صفحات خورشيدي، سامانه هاي كنترل وضعيت از نوع فعال و تركيبي غيرفعال، محموله تاكتيكي، GPS، مديريت داده و فرامين روي بورد، گيرنده و فرستنده روي بورد، فرستنده رنجينگ و كنترل دما را دارد و بخصوص بايد به قابليت تصويربرداري و ارسال تصاوير به پايگاه¬هاي گيرنده اين تصاوير در ايستگاه هاي زميني اشاره كرد.

از اين نظر رصد با ماهواره ملي اميد مشابهت دارد اما نكته جالب توجه اين است كه ماهواره رصد در اولين لحظه ورود ماهواره به مدار زمين موفق به برقراري ارتباط با ايستگاه هاي مربوطه شده كه پيشرفت ارزشمندي محسوب مي شود. در واقع، زماني كه ماهواره وارد مدار مورد نظر شد سيگنال هاي ارسالي توسط آن در اولين گذر توسط پنج پايگاه زميني دريافت شد.

چهار ايستگاه رهگيري، تله‌متري و فرمان، ايستگاه مركزي و ايستگاه متحرك، عمليات رهگيري، هدايت و كنترل و دريافت اطلاعات از ماهواره‌بر سفير رصد را برعهده داشتند كه آنها نيز با موفقيت عمليات خود را انجام دادند.

عمر اين ماهواره تقريباً مشابه ماهواره اميد است و حدوداً برابر يك ماه و نيم در نظر گرفته شده اما به احتمال بالا همچون ماهواره اميد تا چند ماه قابليت برقراري ارتباط با زمين را خواهد داشت.

بهينه‏ سازي ماهواره‎بر سفير ۱ - آ

آخرين مرحله براي بكارگيري يك ماهواره، پرتاب دقيق و بي نقص آن به مدار است. كشورهاي متعددي اقدام به طراحي و ساخت ماهواره مي كنند، اما تعداد كمي از آنها يعني فقط ۹ كشور كار پرتاب ماهواره را نيز با توان خود به انجام مي رسانند. جمهوري اسلامي ايران در جهت حفظ استقلال كاري خود، در اين حلقه نيز به خود كفايي رسيده و خانواده ماهواره برهاي سفير، مسافران ايراني صنعت جوان فضايي مان را به مقصد مي رسانند. اين حامل هاي ماهواره امروزه از تنوع خوبي برخوردار شده كه با مهندسي و مديريت هوشمندانه، از بهينه سازي و ارتقاء ماهواره بر سفير۱ و سپس سفير اميد حاصل شده اند.

براي پرتاب ماهواره رصد موتور ترمزي مرحله دوم ماهواره بر و سامانه جدايش ماهواره كه يكي از مهمترين نقش ها را در تزريق ايمن ماهواره به مدار دارد بهينه‏سازي شد، حسگرها و سامانه تله‎متري، تجهيزات زميني و هدايت و كنترل و پايگاه پرتاب نيز مورد بازنگري قرار گرفت. با افزايش ارتفاع حضيض مداري از ۲۵۰ كيلومتر به ۲۷۵ كيلومتر نسبت به نمونه قبلي سفير، اين دومين ماهواره‌بر ساخت جمهوري اسلامي ايران است كه مي‌تواند ريزماهواره ۱۶ كيلوگرمي را تا ارتفاع ۲۶۰ كيلومتر از سطح زمين قرار دهد. طول اين ماهواره‌بر ۲۲ و قطر آن ۱.۲۵ متر و جرم آن نيز ۲۶ تن است.

سفير رصد نيز مانند سفير اميد، حاملي دو مرحله است كه اين خود از ويژگي¬هاي برتر برنامه فضايي ايران است كه بعد از پرتاب اميد مورد توجه و تحسين بسيار زياد كارشناسان خارجي واقع شد. عمليات موتور اول و جدايش آن، عمليات موتور دوم، خارج شدن ماهواره‌بر از ارتفاعات پاييني و جو غليظ، رسيدن به سرعت مورد نظر و جدايش ماهواره از ماهواره‌بر مراحلي بودند كه در اين پرتاب با موفقيت كامل به انجام رسيد.

بدين ترتيب، قرارگيري موفقيت آميز ماهواره رصد توسط ماهواره بر بومي سفير رصد، ايران را در بين كشورهاي دارنده كامل فناوري فضايي تثبيت كرده و تجربه حاصل از اين عمليات كه با رمز مقدس يا علي بن ابي طالب (عليه السلام) و در شب سالروز ميلاد اميرالمومنين به انجام رسيد، راه را براي ادامه برنامه فضايي ايران هموارتر كرده است. و حالا به اميد پرتاب موفق ماهواره سنجش از دور «فجر» در آينده نزديك.

مقاله دوم : مقاله فناوري فضايي ، نقل از پايگاه درگاه ملي خدمات الكترونيكي ايران ، http://www.iran.ir/about/science-technology/technology/space-technology

فناوري فضايي شامل مجموعه اي از دانش ها و فناوري هايي است كه بشر براي بررسي فضاي اطراف كره زمين و ساير اجرام آسماني، اقدام به سفر، اقامت در آن، تحقيق و داده برداري رباتيك و غير رباتيك مي كند. در گذشته بررسي فضاي بيروني كره زمين از طريق ارسال موشك هاي فضايي به مدار زمين امكان پذير بود، ولي امروزه با پيشرفت تكنولوژي فضايي، سفر موجودات زنده به فضا از جمله انسان ميسر شد و در اين راستا همكاري تنگاتنگي بين مهندسان، پزشكان و زيست شناسان آغاز شد و موجب پيدايش فصل جديدي در فناوري فضايي گرديد. دسته بندي هاي جديدي كه مي توان در حوزه تكنولوژي فضايي بدان ها اشاره كرد عبارتند از: نانوتكنولوژيكي، بايو تكنولوژي، زيست شناسي فضايي، علم ژنتيك.

سير تحول فناوري فضايي

علوم مربوط به فضا را نمي توان علوم نوپا دانست، چرا كه از گذشته هاي دور بشر همواره به دنبال كشف شگفتي هاي آسمان و فضاهاي اطراف زمين بود. با بررسي آثار برجاي مانده از دانشمندان درمي يابيم كه از همان سال هاي اوليه پيدايش علوم، تحقيق و بررسي هاي فراواني در خصوص شكل و تركيبات اجرام آسماني به منظور شناخت بهتر فضاي بيروني شده است. بشر، با گذشت زمان و با رشد و توسعه تكنولوژي، پا را فراتر گذاشت و سعي كرد از نزديك با اين پديده شگفت انگيز آفرينش روبرو شود و بتواند به بسياري از پرسش هاي خود در خصوص عالم كرات و اجرام آسماني پاسخي منطقي يابد. علم فضا در واقع وسيله است براي انجام تحقيقات ستاره شناسي. بنابراين علم فضا تركيبي از چند علوم مختلف همچون: اخترشناسي، فيزيك، علوم سياه اي، نورشناسي، زمين شناسي، زيست شناسي، هواشناسي، مهندسي و شيمي مي باشد.

فناوري فضايي در دوره آغازين خود شامل فناوري ساخت و پرتاب موشك هاي فضايي، ماهواره ها و كاوشگري هاي سياره اي، تصويربرداري ديجيتالي، طراحي و توسعه سنسورها و حس گرهاي فضايي، سفرهاي بين سياره اي، سفر انسان به فضا بود. اما امروزه، با پيشرفت علم فضا در حوزه هاي مختلفي چون ناوبري فضايي، بهينه سازي سيستم ها، زير سيستم هاي كوچك تر، سبك تر و كارآمدتر، موتورهاي فضايي جديدتر، انرژي هاي نو در فضا، پسماندهاي فضايي يا همان زباله هاي مداري و گردشگري فضايي مي باشد.

همچنين در اين حوزه از فناوري پيش بيني شده است كه در آينده اهدافي چون : معدن كاري فضايي، موشك هاي فضايي تك مرحله اي، فناوري استفاده پاك تر از فضا براي جلوگيري از توليد پسماندهاي فضايي، كارخانه هاي مداري براي توليد دارو و يا آلياژهاي ويژه، هتل هاي فضايي، كلوني سازي و يا مسكوني سازي فضا و آسانسورهاي فضايي دنبال شود.

فناوري فضايي در ايران

ايران در سال ۱۳۳۸ با عضويت در سازمان ملل، «مركز سنجش از دور ملي ايران» را تحت برنامه اي با نام «استفاده بشر از فضاي خارج از جو» در تهران افتتاح كرد. از مهم ترين كارهاي اين مركز: انجام امور سنجش از دور، ماموريت معين كردن مكان هاي مناسب براي راه اندازي بخش هاي مختلف فضايي از جمله پايگاه هاي دريافت اطلاعات و پرتاب ماهواره بودند. در واقع مهم ترين محرك اصلي فعاليت فضايي در ايران: سنجش از دور، مديريت بحران، پدافند غيرعامل و سيستم هاي ناوبري و علاقه به فضا و نجوم بود.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، همزمان با جنگ تحميلي ۸ ساله عراق عليه ايران، متخصصان ايراني در صنايع موشكي، طراحي و ساخت موشك هاي جديد را آغاز كردند و موفق به ساخت موشك بالستيك دوربرد شدند. در سال ۱۳۷۷، ايران موفق به ساخت موشك بالستيك با نام «شهاب ۳» شد كه در ابتداي آزمايش داراي برد ۱۳۰۰ كيلومتر بود كه بعدها با تلاش مهندسان برد آن به ۲۱۰۰ نيز رسيد. اين موشك از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲ مورد آزمايش قرار گرفت تا اين كه در تيرماه سال ۱۳۸۲ به طور رسمي به آمار موشك هاي ايراني افزوده شد. همچنين اين موشك ميان برد نه تنها توانايي هدف قرار دادن كشورهاي منطقه را داشت بلكه امكان ارتقا به موشك حامل ماهواره را نيز داشت. حدود ۲ سال بعد ايران ساخت موشك «شهاب ۴» را با هدف پرتاب ماهواره، در برنامه هاي خود قرار داد و توانست آن را به عنوان اولين موشك ايراني حمل ماهواره در مدار قرار دهد.

در سال ۱۳۸۱، وزارت دفاع ايران به طور رسمي اعلام كرد كه تصميم به بالا بردن قابليت موشك هاي بالستيك دوربرد، به منظور انجام ماموريت هاي فضايي و حمل ماهواره به مدار را گرفته است.

در سال ۱۳۸۴، متخصصان ايراني طي قراردادي با روسيه برنامه پرتاب اولين ماهواره ي ايراني با نام «سينا ۱» را تدوين كردند و اين ماهواره را به فضا پرتاب كردند. ساخت و پرتاب اين ماهواره بيشتر به منظور دريافت آموزش هاي مربوط به ساخت موشك توسط متخصصان ايراني و سنجش توانايي استفاده كاربردي از يك ماهواره در فضا بود. با قرار گرفتن ماهواره سينا در فضا، ايران چهل و سومين كشور صاحب ماهواره در جهان شد.

ايران در سال ۱۳۸۵ موفق به ساخت و پرتاب اولين آزمايش موشك شهاب ۴ با سيستم ناوبري خاص شد و بدين ترتيب دستيابي به فناوري ساخت حامل ماهوره را به جهان اعلام نمايد.

در ۱۵ بهمن ۱۳۸۶، بار ديگر يكي از موشك هاي فضايي ماهواره بر ايران با ماموريت حمل ماهواره با نام «كاوشگر ۱» در فضا قرار گرفت. در واقع كاوشگر ۱ نمونه اوليه «ماهواره بر سفير» است و با ساخت و پرتاب اين ماهواره، ايران نهمين كشوري است كه توانمندي ارسال ماهواره به فضا را پيدا كرده است.

با اين وجود، پيشرفت مهندسين ايراني در زمينه فناوري فضايي به اينجا ختم نشد، تلاش شبانه روزي متخصصين حوزه فناوري فضا باعث شد در ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷ اولين ماهواره ماهواره ايراني به نام «اميد»، به ‌وسيله موشك سفير2 در مدار زمين قرار گيرد. به همين مناسبت اين روز در تقويم ايران «روز ملي فناوري فضا» ناميده شده است.

ايران با ساخت بيش از ۱۰ ماهواره با ماموريت هاي مختلف در رديف كشورهاي صاحب فناوري فضايي است. ماهواره هاي طراحي شده و ساخته شده عبارتند از: مصباح، زهره، سينا، رصد، ظفر، فجر، اميركبير، اميد، طلوع، ماهواره برهاي سيمرغ، سفير، سفيراميد، كاوشگر ۱ و ۲ . در حال حاضر نيز طراحي و ساخت ماهواره سنجش از دور «پارس ۲» و ماهواره عمليلتي و كاربردي مخابراتي «قائم» در دستور كار است.

ماهواره سنجش از دور «پارس ۲» كه مركز كنترل ماهواره در داخل كشور خواهد شد، قادر به تصوير برداري با دقت ۵ متر مي باشد در آينده اي نه چندان دور در ارتفاع ۶۰۰ كيلومتري سطح زمين مستقر خواهد شد.

ماهواره «قائم»، ماهواره عملياتي و كاربردي مخابراتي است كه در ارتفاع ۳۶ هزار كيلومتري يكي از سه موقعيت مداري كشور براساس مصوبه اتحاديه جهاني مخابرات (ITU) مستقر مي شود.

روز ملي فناوري فضا

پس از پرتاب موفقيت آميز اولين ماهواره ايراني با نام «اميد» به فضا در روز ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷ شوراي عالي انقلاب فرهنگي ايران، اين روز را «روز ملي فناوري فضا» نامگذاري كرد. بدين ترتيب به دنبال تصويب شواري عالي انقلاب فرهنگي ايران و ابلاغ رييس جمهور به عنوان رييس اين شورا، ۱۴ بهمن «روز ملي فناوري فضا» در تقويم سالانه كشور ثبت شد.

ماهواره اميد، نخستين ماهواره ساخت كشور ايران است كه ساخت تمام تجهيزات آن، به عنوان اولين گام علمي كشور در عرصه بومي سازي فناوري فضايي از اسفند ماه سال ۱۳۸۴ در سازمان فضايي ايران آغاز شد. هرچند دستيابي به يك دستاورد بومي يكي از اهداف مهم توسعه فناوري فضا بود ولي ايجاد بسترهايي چون: بررسي و شناسايي صنايع داخلي و ظرفيت هاي موجود در زمينه تجهيزات ساخت، مونتاژ، تست ماهواره و ايجاد فعاليت هاي فضايي در شركت هاي خصوصي از مهم ترين اهداف اين پروژه محسوب مي شد. بنابراين مي توان چنين عنوان كرد كه مهم ترين اهداف پروژه اميد دراستاي بومي سازي صنعت ماهواره در اولين گام خود عبارتند از: شناسايي ظرفيت هاي موجود در خصوص تجهيزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره، ايجاد فضاي عملياتي ساخت و تست ماهواره در تعامل با ماهواره داخلي و در نهايت ايجاد بستر فعاليت هاي فضايي در شركت هاي خصوصي.

متخصصان ايراني با در نظر گرفتن موارد فوق و تلاش هاي شبانه روزي خود، سرانجام توانستند ساخت ماهواره اميد را به پايان رساندند. اين ماهواره ملي كه از نوع ماهواره هاي سبك با مشخصات مخابراتي بود به وسيله ماهواره بر «سفير ۲» در سال ۱۳۸۷ با موفقيت به فضا پرتاب شد. ماهواره اميد با هدف برقراري ارتباط متقابل ماهواره و ايستگاه زميني، تعيين مشخصات مداري و تله متري مشخصات زيرسامانه ها در مدار زمين قرار گرفت و هر ۲۴ ساعت ۱۵ بار به دور زمين مي چرخيد و در هر دور، دو بار به وسيله ايستگاه هاي زميني دورسنجي و بردسنجي كنترل و هدايت مي شد. اين ماهواره با ۲ باند فركانسي و ۸ آنتن، داده هاي اطلاعاتي در بخش هاي شدت جريان، ولتاژ و دماي محيط به زمين ارسال و از زمين اطلاعات دريافت مي كرد. ماموريت اين ماهواره پس از ۸۲ روز ارسال و دريافت اطلاعات بالاخره در ۵ ارديبهشت ۱۳۸۸ به پايان رسيد.

ماهواره اميد، دومين ماهواره ايران در مدار بود. اولين ماهواره، ماهواره «سينا ۱» بود كه توسط روسيه در سال ۲۰۰۵ ساخته و براي ايران به فضا پرتاب شد. پرتاب ماهواره اميد باعث شد نام جمهوري اسلامي ايران در ميان كشورهاي داراي فناوري ماهواره اي در جهان ثبت شود. كشورهاي داراي ماهواره مستقل بر روي مدار زمين به ترتيب زماني عبارتند از: شوروي (۱۹۵۷)، ايالات متحده آمريكا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چين (۱۹۷۰)، انگليس (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰)، اسرائيل (۱۹۸۸) و ايران (۲۰۰۵).

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: