پاورقی ها: 

1. سوره اسراء، آیه 70.

2. شرح چهل حدیث، حدیث اول، صفحه 5.

3. شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 83.

4. اصول کافی، ج 1، ص 32، کتاب فضل العلم باب صفه العلم و فضله حدیث.

5. شرح چهل حدیث، ص 391.

6. حدیث 26 از شرح چهل حدیث امام خمینی، ص 411.

7. سوره جمعه، آیه 2.

8. رساله لقاءالله، ص 23.

9. شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 387.

10. سوره آل عمران، آیه 14.

11. طیران به معنی پرواز کردن است یعنی آنکه بعضی مقامات را بی هیچ صعوبتی از روش هایی آسانتر از روش های معمول آن می توان طی کرد که مقصد را برای سالک نزدیکتر می کند.

12. تلقین کردن ذکر از طرف شیخ برای مرید به معنای آموختن اذکاری است برای سالک، یعنی آنکه برای هر مرحله و مقام ذکری است خاص آن مقام. زیرا ذکر یک بال از دو بال سلوک است.

13. یعنی همچنان که برای وصول به مناصب دنیایی نیاز به واسطه ای مقرب پادشاه است برای رسیدن به حقتعالی نیز واسطه ای مقرب به پادشاه حقیقی یعنی خدا لازم است.

14. نقل از کتاب قرائن، صص 407 و 408.

15. سوره کهف، آیه 65.

16. مقصود از علم شریف شاید علم توحید در عرفان نظری باشد.

17. نقل از کتاب خزائن، صص 410 و 411.

18. اسوه عارفان صادق حسن زاده و محمود طیّار فراغی، ص 18، چاپ ششم 1380، انتشارات آل علی.

19. شرح چهل حدیث امام خمینی، ص 55.

20. سوره انعام، آیه 68 ! و هرگاه دیدی کسانی که غور می کنند در آیات ما (برای طعنه زدن) پس از آنها دوری کن.

21. سوره انعام، آیه 70 ! و واگذار کسانی که دینشان را بازیچه و بیهوده گرفتند و زندگانی دنیا ایشان را فریفت.

22. سوره ممتحنه، آیه آخر ! ای کسانی که ایمان آوردید به دوستی نگیرید قومی را که خداوند برایشان غضب کرده.

23. سوره انعام، آیه 52 ! و از خود نران کسانی را که پروردگارشان را هر صبح و شام می خوانند و طالب رضای او هستند.

24. نقل از جلد 16 بحارالانوار، ترجمه آیت الله کوه کمره ای، باب 11 تا 14، هر که طالب است به آن کتاب رجوع کند.

25. شرح چهل حدیث، حدیث 29، ص 499.

26. شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 387.

27. بر اساس تقسیم و مدل ارسطو در فلسفه.

28. جربزه به معنای کار فرمودن فکر است در آنچه بیش از مقدار لازم از آن می باشد.

29. بلاهت معطل بودن قوه فکریه و به کار نگرفتن آن است حتی به مقدار ضرورت و نیاز.

30. تهوّر رو آوردن به انجام اموری است که عقل حکم به دوری از آن امور را می کند.

31. جبن روی گردانیدن از اموری است که به حکم عقل از آنها نباید ترسید و روی گردانید.

32. شره به معنای غرق شدن در لذات جسمانیه است بدون ملاحظه شریعت.

33. خمودی به معنای میراندن و از بین بردن قوه شهویه است به اندازه ای که آنچه نیز مایه تولید نسل و حیات است ترک کند.

34. ظلم همان تصرف در حقوق مردم و اموال آنهاست.

35. تمکین ظالم هم به معنای خواری و مذلت است با وجود قدرت بر دفع ظلم.

36. شرح چهل حدیث امام، ص 14 و 15.

37. شرح چهل حدیث امام خمینی، ص 16.

38. شرح چهل حدیث، ص 9 و 10.

39. شرح چهل حدیث، ص 25.

40. سوره فصلت، آیه 34.

41. سورة مؤمنون، آیه 96.

42. رساله الحقوق امام سجاد نقل از کتاب بحارالانوار مجلسی در آداب معاشرت، ج 16، ترجمه آیت الله کوه کمره ای.

43. شرح چهل حدیث، حدیث اول صفحه 6.

44. برترین عبادت پیوسته اندیشیدن دربارة خداوند و قدرت اوست.

45. شرح چهل حدیث، ص 191، برای مطالعه بیشتر دربارة تفکر به چهل حدیث امام مراجعه شود.

46. همانا در خلقت آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز آیاتی است برای صاحبان خرد. آیه 189، سوره آل عمران.

47. ای مردم یاد آورید نعمت های خداوند را بر خودتان آیا غیر خدا خالقی هست؟ آیه 3، سوره فاطر.

48. و نشانه ای برای ایشان زمین مرده است که خداوند آن را (بوسیله باران) زنده می گرداند و از آن دانه ای خارج می کند (دانه های گندم و برنج)پس از آن می خورند. سوره یس، آیه 33.

49. و نشانه ای از خداوند برایشان شب است که چون روز را از آن بگیریم ظلمت همه جا را فرا می گیرد. آیه 37، سوره یس.

50. و نشانه ای برای آنان اینکه ما حمل می کنیم فرزندانشان را در کشتی پربار و سنگین. آیه 41، سوره یس.

51. و از نشانه های او اینکه بادهای بشارت آمیز را می فرستد تا بچشاند به شما از رحمتش و کشتی را به امرش (به وسیله آن باد) به حرکت درآورد (تا بوسیله حرکت آن کشتی) از فضل پروردگار بهره ببرید. آیه 46، سوره روم.

52. و از نشانه هایش اینکه آسمان و زمین به امر او بر پا داشته شده است. آیه 25، سوره روم.

53. شرح چهل حدیث، شرح حدیث توبه، ص 272.

54. شرح چهل حدیث، ص 275ـ 276.

55. نهج البلاغه، حکمت 409، ترجمه فیض الاسلام.

56. شرح چهل حدیث، ص 281.

57. رساله لقاءالله میرزا جواد ملکی تبریزی، ص 77.

58. رساله لقاء الله، پاورقی ص 59، با مقدمه آقای سید احمد فهری.

59. ای کسانی که ایمان آوردید توبه کنید به سوی خدا توبه ای نصوح باشد که پروردگارتان گناهان شما را بپوشاند. سوره تحریم، آیه 8.

60. و از خداوند آمرزش طلب که خداوند البته آمرزنده و مهربان است. سوره نساء، آیه 106.

61. خداوند هر که به او شرک ورزد نخواهد بخشید و سوای آن بر هر که مشیتش قرار بگیرد خواهد بخشید. سوره نساء، آیه 116.

62. و اگر ایشان (منافقان) هنگامی که بر خود ظلم کردند از کردار خود توبه کرده و به تو رجوع می کردند تا بر آنها استغفار کنی و از خدا آمرزش خواهی البته خداوند را تواب و مهربان می یافتند. سوره نساء، آیه 64.

63. اگر از گناهان بزرگی که از آنها نهی شده اید دوری کنید خداوند گناهان دیگر شما را می پوشاند. سوره نساء، آیه 31.

64. همانا توبه بر خدا از کسانی پذیرفته است که به نادانی عمل اشتباهی مرتکب شدند پس بلافاصله بعد آن توبه کردند پس آنان را خداوند می بخشد که او علیم و حکیم است و توبه نیست بر کسانی که گناهان را مرتکب شدند چون زمان مرگ یکی از آنان رسید گفت الان توبه کردم و هم چنین توبه کفار وقتی مردند نیز پذیرفته نیست. سوره نساء، آیات 17 و 18.

65. شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 83.

66. شرح چهل حدیث، ص 480.

67. سوره احزاب، آیه 4.

68. سورة منافقون، آیه 8.

69. شرح چهل حدیث، ص 445.

70. منتخب التواریخ خراسانی، ص 878.

71. متحلی یعنی آراسته شدن.

72. شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 255.

73. شرح چهل حدیث، ص 535.

74. چهل حدیث امام، ص 120، به نقل از مراة العقول، ج 8، ص 263، کتاب ایمان و کفر باب ذم دنیا و زهد فیها.

75. یعنی خط خود را از آن بگیرد و استفاده لازم را ببرد.

76. معراج السعاده، ص 325.

77. بقره، آیه 86.

78. معراج السعاده، ص 330.

79. سوره زخرف، آیات 33 و 34 و 35.

80. روضه الواعظین، قتال نیشابوری، ص 440، ج 2، منشورات الرضّی.

81. او را از دنیا سالم بیرون کند یعنی با دین و ایمان کامل از دنیا ببرد همانطور که به آن اشاره شد.

82. اصول کافی، ترجمه سیدجواد مصطفوی، ج 3، ص 194.

83. مدرک قبلی احادیث در اصول کافی در این زمینه فراوان است رجوع شود.

84. حضرت امام در این باره به چند مفسده اشاره دارند: یکی آنکه در نکته دوم اشاره شد، دیگر اینکه انسان را از مردن خائف می کند و سوم آنکه انسان را از ریاضات شریعه و طاعات بازمی دارد.

85. رساله لقاءالله میرزا جواد تبریزی از صفحه 194 تا ص 207.

86. شرح چهل حدیث امام، ص 128، برای مطالعه بیشتر در این زمینه به حدیث ششم از شرح چهل حدیث امام مراجعه شود.

87. سوره طلاق آیات 2 و 3 و هر که تقوای الهی را رعایت کند برای او مخرجی قرار می دهد و او را از جائی که گمان نمی برد روزی می دهد و هر که بر خدا توکل کند پس خدا برای او کافی است همانا خدا امرش را به اجرا می رساند که خدا بر هر چیزی اندازه ای قرار داده است.

88. آن فضل خداست که به هر که خواهد عطا کند و خداوند صاحب فضل بزرگ است. سوره جمعه، آیه 4.

89. بدانید زندگانی دنیا لعب و بازیچه ای بیش نیست. سوره حدید، آیه 20.

90. ما از ایشان روزی و طعام نمی خواهیم و همانا خدا رزّاق و صاحب نیروی استوار است. سوره ذاریات، آیات 57 و 58.

91. بنگرید چگونه در دنیا بعضی را بر بعض دیگر برتری دادیم همینگونه در آخرت درجات بزرگتر و برتر است. سوره اسراء، آیه 21.

92. همانا پروردگار تو روزی را برای هرکس بخواهد وسیع و هر که را بخواهد تنگ روزی می گرداند همان او بر احوال بندگانش آگاه و بیناست (یعنی حال آنان را بهتر از آنان می داند). سوره اسراء، آیه 30.