از صفات رذيله متعلقه به قوه شهويه مال حرام خوردن و از آن اجتناب نكردن است و آن از نتايج حب دنيا و حرص بر آن است. و از مهمترين هلاک کننده ها و بزرگ ترين موانع رسيدن به سعادات است. بيشتر كساني كه به هلاكت رسيده‏اند سببش آن بوده. و اكثر مردم كه از فيوضات و سعادات محروم مانده‏اند به واسطه آن محروم شده اند مانعي از اين محكم‏تر در راه توفيق نيست. و پرده‏اي از اين مانع‏تر بر ياري خدا نيست. و كسي كه تأمل كند مي‏داند كه: خوردن حرام، بزرگ ترين حجاب است براي بندگان از رسيدن به درجه نيکان و مانعي است بسيار قوي جهت اتصال به عالم انوار. زيرا دل را از آن تيرگي و ظلمت و خباثت و غفلت حاصل، و نفس انساني به واسطه آن به پايين ترين درجات هلاكت و ضلالت واصل مي‏گردد.
«و هو الّذي انساها عهود الحمي و هو الّذي أ هواها في مهاوي الضّلالة و الردي» يعني:
«عهد پروردگار به واسطه آن فراموش، و در چاههاي گمراهي و سرگرداني با شياطين به سبب آن هم آغوش».
آري: دلي كه از لقمه حرام روئيده شده باشد كجا و قابليت انوار عالم قدس كجا؟ و نطفه را كه از مال مردم هم رسيده باشد با مرتبه عالي انس با پروردگار چه كار؟ چگونه پرتو اشعه هاي عالم نور، به دلي تابد كه بخار غذاي حرام، آن را تاريك كرده؟ و كي پاكيزگي و صفا از براي نفس حاصل مي‏شود در حالي كه كثافات مال مشتبه آن را آلوده و چرك نموده باشد؟ و به همين جهت رهبران دين و احكام، و امناي وحي خداوند تبارک و تعالي، از آن بر حذر داشته و به شدّت هر چه تمامتر از او منع نمودند.

حرص صفتى است نفسانيّه، كه آدمى را وامى‏دارد بر جمع نمودن زايد از آنچه احتياج به آن دارد. و اين صفت، يكى از شعبه هاي حبّ دنيا، و از جمله صفات مهلكه، واخلاق مضلّه است. بلكه اين صفت خبيثه، بيابانى است كران ناپيدا كه از هر طرف روى به جايى نرسى و وادئى است بى‏انتها، كه هر چند در آن فرو روى عمق آن را نيابى.
بيچاره‏اى كه بر آن گرفتار شد گمراه و هلاك شد. و مسكينى كه به اين وادى افتاد ديگر روى خلاصى نديد، زيرا كه: حريص، هرگز حرص او به جائى منتهى نمى‏شود و به حدى نمى‏ايستد. اگر بيشتر اموال دنيا را جمع كند باز در فكر تحصيل باقى است. و هر چه به دست او آيد باز مى‏طلبد. و آن بيچاره مريض است و نمى‏فهمد. و احمق است و نمى‏داند. چگونه چنين نباشد و حال آنكه مى‏بينيم حريصى را كه هشتاد سال عمر كرده است و فرزندى ندارد و اين قدر از اموال و املاك و خانه و مستغلات دارد كه اگر به فراغت بگذراند صد سال ديگر او را كفايت مى‏كند، و خود يقين دارد كه: بيست سال ديگر عمر او نيست، باز در صدد زياد كردن مال است. و تأمل نمى‏كند كه: فايده آن چيست؟ و چه ثمره دارد؟ اگر از براى خرج است، آنچه دارد گاهى است كه منافع آن وفا به خرج مدت العمر او مى‏كند. و اگر از براى احتياط است، اگر آنچه دارد احتمال تلف مى‏رود هر چه تحصيل كند چنين خواهد بود. پس اگر اين مرض، يا حمق نيست پس چه بلاست؟ و هر كه به اين مرض مبتلا شد خلاصى از آن مرض نهايت اشكال دارد.

والدین نقش مهمی در زندگی فرزندانشان ایفا می کنند ولی باید بدانند که دخالت های نابجای آن ها گاهی سبب آسیب های جبران ناپذیر می شود همچنین باید  والدین  در امر ازدواج فرزندانشان نقش مشاور و راهنما داشته باشند و از دخالت بیش از حد بپرهیزند.

فرشته کریمی زاده روان شناس با اشاره به این نکته که دخالت بی رویه والدین در ازدواج فرزندانشان آثار خوبی به همراه ندارد، اظهار داشت: والدین نقش مهمی در زندگی فرزندانشان ایفا می کنند ولی باید بدانند که دخالت های نابجای آن ها گاهی سبب آسیب های جبران ناپذیر می شود همچنین باید  والدین  در امر ازدواج فرزندانشان نقش مشاور و راهنما داشته باشند و از دخالت بیش از حد بپرهیزند.

وی در ادامه داد: امروزه نوع ازدواج ها تغییر کرده است به همین سبب والدین  باید  نکات مثبت ازدواج سنتی و مدرنیته را در ازدواج فرزندانشان در نظر بگیرند.

این روان شناس با بیان اینکه دختران و پسرانی که بدون اجازه پدر و مادرشان ازدواج می کنند دچار مشکلات فراوانی می شوند، گفت: همه انسان ها احساس تعلق به خانواده خود دارند، حالا کسانی که از خانواده هایشان به طور کلی جدا می شوند و بدون رضایت آنها زندگی مشترک تشکیل می دهند، بعد از چند سال همین دوری از خانواده، غم هایی را برایشان به وجود می آورد که می تواند در زندگی شان تأثیرات بدی را به جای بگذارد و زندگی مشترک آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

کریمی زاده تصریح کرد: والدین برای اینکه به فرزندانشان کمک کنند طوری که عنوان دخالت نگیرد باید از چند سال قبل از اینکه دختر و پسرشان  به سن ازواج برسد شروع به دادن آموزش های لازم بکنند تا فرزندانشان در مواجه با امر ازدواج آگاه تر باشند و بتوانند به درستی تصمیم گیری کنند.

این روان شناس آشنایی کودکان و نوجوانان را با مسائل چنسی امری اشتباه دانست و افزود: آموزش های قبل از ازدواج باید در دوران جوانی و چند سال قبل از ازدواج  انجام گیرد.

منبع:خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان

روزی كه احساس كنید نیاز دارید دست های یك نفر را بگیرید و دونفره ادامه راه را بروید باید بتوانید به خوبی كسی را كه به نظرتان برای شما مناسب است انتخاب كنید و مراحل آشنایی، خواستگاری، عقد و... را طی كنید.

روزی كه احساس كنید نیاز دارید دست های یك نفر را بگیرید و دونفره ادامه راه را بروید باید بتوانید به خوبی كسی را كه به نظرتان برای شما مناسب است انتخاب كنید و مراحل آشنایی، خواستگاری، عقد و... را طی كنید. اما در نخستین قدم، هنگامی كه در جایی، فرقی نمی كند خانواده، محله، دانشگاه یا محل كار احساس كردید كسی جزو گزینه های مورد نظر شماست چطور باید قدم های بعدی را برای ازدواج بردارید؟ تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا راهكارهای آشنایی اولیه و مقدمات خواستگاری را با هم مرور كنیم.

دل نبندید

مهم ترین چیزی كه در فرایند این نوع از انتخاب اهمیت دارد و دقت و توجه شما را می طلبد این است كه در طول فرایندی كه دختری در اطراف تان یا در هر محیطی از جامعه كه ممكن است شما با دختری روبه رو شوید، در مقابل چشمان شما برجسته می شود و مورد توجه قرار می گیرد، او را به عنوان دختر آرزوهایتان نبینید و به عنوان ملكه رؤیاهایتان انتخاب نكنید. دقیقا همانند فرایند انتخابات كه هر نامزدی از ابتدای كاندیدا شدن برای انتخابات تا انتخاب شدن به عنوان برگزیده، مراحل طولانی را باید سپری كند و هیچ كس نباید پیش از انتخاب، خود را برتر بداند، شما هم باید مراقب باشید كه كاندیدای مورد نظرتان را پیش از آنكه برگزیده و به عنوان همسرتان انتخاب شود در دلتان از پیش برگزیده نكنید. به عبارت ساده باید سعی كنید طی فرایند انتخاب دختری توسط شما تا معرفی به خانواده و خواستگاری و تا قبل از به نتیجه رسیدن خواستگاری به هیچ وجه به دختر مورد نظرتان دل نبندید و در تصورات تان خیال پردازی نكنید.

پژمان بابایی روان شناس با بیان اینکه دختر ها به آن اندازه ای که مردم فکر می کنند مجذوب پول پسران نیستند، اظهار داشت: ممکن است دختری مجذوب مرد پولدار باشد اما دلیل آن ممکن است پول او نباشد بلکه طریقه رفتار و برخورد مردان پولدار است که آن ها را جذب می کند.

پژمان بابایی روان شناس با بیان اینکه دختر ها به آن اندازه ای که مردم فکر می کنند مجذوب پول پسران نیستند، اظهار داشت: ممکن است دختری مجذوب مرد پولدار باشد اما دلیل آن ممکن است پول او نباشد بلکه طریقه رفتار و برخورد مردان پولدار است که آن ها را جذب می کند. اگر مردی بتواند همان رفتار ها را داشته باشد اما پولش به آن اندازه نباشد، دختر مورد علاقه اش را می تواند مجذوب خود کند.

وی با اشاره به دلایلی که بعضی دختران پول را ملاک ازدواج قرار می دهند، اذعان کرد: برخی از مردم تصور می کنند این مسئله به این دلیل اتفاق می افتد که به اشتباه به زنان در سن کم آموزش هایی داده می شود مبنی بر آنکه برای مادیات ارزش زیادی قایل باشند و باید تنها پول آنها را خوشبخت و راضی کند.

این روان شناس با اشاره به ویژگی های مردانی که زنان جذب شان می شود، گفت: مردان پولدار از اعتماد به نفس بالا و شغل خوب برخوردارند و می توانند هر چیزی را که بخواهند، بخرند و هیچکدام از مشکلات و استرس های مالی که بقیه مرد ان تجربه می کنند را ندارند. ویژگی دیگر مردان پولدار خونسردی شان است، خیلی از استر س هایی که مردان معمولی دارند فقط به دلیل مسائل مالی است.

بابایی در پایان تأکید کرد: برخی با این استدلال که پول نمی تواند خوشبختی طولانی مدت بخرد اما می تواند برای ساخت موقعیت هایی که بتواند چنین خوشبختی ایجاد کند سودمند است و تنها ملاک خود را پولدار بودن فرد قرار می دهند اما نمی دانند که برای ازدواج موارد زیادی از جمله اخلاق، تحصیلات و سطح فرهنگ حتی بیشتر از پول اهمیت دارد.

منبع:خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان

خلاصه:به نظر استاد مطهري : « اينكه در قانون خلقت ، مرد مظهر نياز و طلب و خواستاري و زن مظهر مطلوبيت و پاسخگويي آفريده شده است ، بهترين ضامن حيثيت و احترام زن و جبران كننده ضعف جسماني او در مقابل نيرومندي جسماني مرد است و هم بهترين عامل حفظ تعادل و توازن زندگي مشترك آن‌هاست.

به نظر استاد مطهري : « اينكه در قانون خلقت ، مرد مظهر نياز و طلب و خواستاري و زن مظهر مطلوبيت و پاسخگويي آفريده شده است ، بهترين ضامن حيثيت و احترام زن و جبران كننده ضعف جسماني او در مقابل نيرومندي جسماني مرد است و هم بهترين عامل حفظ تعادل و توازن زندگي مشترك آن‌هاست. اين نوعي امتياز طبيعي است كه به زن داده شده و نوعي تكليف طبيعي است كه به دوش مرد گذاشته شده است. قوانيني كه بشر وضع می‌کند و به عبارت ديگر تدابير قانوني كه به كار می‌برد، بايد اين امتياز را براي زن و این تكليف را براي مرد حفظ كند. قوانين مبني بر يكسان بودن زن و مرد از لحاظ وظيفه و ادب خواستاري ، بر زيان زن و منافع و حيثيت و احترام اوست و تعادل را به‌ظاهر به نفع مرد و در واقع به زيان هر دو به هم می‌زند. »

از اين عبارات ، به‌خوبی مفهوم و فلسفه موضوع « ضرورت خواستگاري مرد از زن » و نه « خواستگاري زن از مرد » به دست می‌آید.

به عبارت ديگر ، اين خصوصيات ذاتي و فطري نهاده شده در وجود نوع زن و مرد می‌باشد که لزوم خواستگاري مردها از زن‌ها را ايجاب می‌نماید.

خواستگار به كسي می‌گویند كه مايل به ازدواج با زني است . پسوند « گار » دلالت بر صفت خواستن دارد ، مانند « پروردگار »  كه دلالت بر صفت پرورنده دارد. بنا به رواياتي از حضرت رسول اكرم صلي الله عليه وآله و سلم ، اگر كسي زني را براي مال يا جمال او بگيرد، خيري نخواهد ديد بلكه بايد صفات زن از جهت نجابت و عفت مورد توجه واقع شود و نيز زن جميلي كه فاقد نسب نجيبي است نبايد مورد توجه قرار گيرد.

اين روايات ،خصوصيات زني را كه خواستگاري از او مطلوب است تشريح و تبيين می‌نماید. پس روشن شد كه خواستگاري عبارت است از : « پيشنهاد زناشويي از طرف مرد نسبت به زني كه بتواند با او ازدواج نمايد. »

رواق منظر چشم من آشیانه توست

کرم نما و فرود آ که خانه خانه توست

بیا تا جان را نثارت کنیم ای عــشـــــق

از بیانات امام خامنه ای مدظله:

روزی که مجلس خبرگان درباره جانشین حضرت امام (ره) بحث میکرد، اصلا فکر نمیکردم که خبرگان چنین تصمیمی بگیرند. از نیمه اول اجلاس –صبح تا ظهر- این طور متوجه شدم که ممکن است نام بنده مطرح شود. لذا ظهر که به منزل آمدم، دو رکعت نماز خوانده، با حالت استغاثه و ناله و زاری از خداوند درخواست کردم که این مسئولیت را روی دوش من قرار ندهد. من کمتر یاد دارم برای یک تقاضا، چنین استغاثه و تضرع به درگاه خداوند کرده باشم. با تمام وجود از خدا خواستم که این مسئولیت بر عهده من قرار نگیرد.

عصر آن روز، مجلس خبرگان به خواست من اصلا توجه نکرد و کار با آن کیفیت انجام شد. گرچه از صمیم قلب داوطلب این کار نبودم؛ ولی وقتی این مسئولیت به لحاظ شرعی و قانونی بر دوش من قرار گرفت، تصمیم گرفتم با تمام وجود به این وظیفه عمل کنم

جدول | مروری بر کلیدواژه‌های مهم بیانات رهبر انقلاب در پیام نوروزی ۹۶

نماز را براى خضوع و فروتنى و پاکى از هر نوع تکّبر، مقرّر نمود. و زکات (و خمس ) را براى تزکیه نفس و توسعه روزى تعیین نمود.

حدیث که در ذیل آمده است از حضرت فاطمه زهرا (س) نقل شده است:
قالَتْ علیها السلام :
جَعَلَ اللّهُ الاْیمانَ تَطْهیرا لَکُمْ مِنَ الشِّرْکِ، وَ الصَّلاةَ تَنْزیها لَکُمْ مِنَ الْکِبْرِ، وَالزَّکاةَ تَزْکِیَةً لِلنَّفْسِ، وَ نِماءً فِى الرِّزقِ، وَالصِّیامَ تَثْبیتا لِلاْ خْلاصِ، وَالْحَّجَ تَشْییدا لِلدّینِ
خداوند سبحان ، ایمان و اعتقاد را براى طهارت از شرک و نجات از گمراهى ها و شقاوت ها قرار داد. و نماز را براى خضوع و فروتنى و پاکى از هر نوع تکّبر، مقرّر نمود. و زکات (و خمس ) را براى تزکیه نفس و توسعه روزى تعیین نمود. و روزه را براى استقامت و اخلاص در اراده ، لازم دانست . و حجّ را براى استحکام اءساس شریعت و بناء دین اسلام واجب نمود.
 ریاحین الشّریعة : ج 1، ص 312

نماز وسیله پرورش فضائل اخلاق و تکامل معنوی انسان است, چرا که انسان را از جهان محدود ماده و چهار دیوار عالم طبیعت بیرون می برد, به ملکوت آسمانها دعوت می کند, و با فرشتگان هم صا و همراز می سازد, خود را بدون نیاز به هیچ واسطه در برابر خدا می بیند و با او به گفتگو بر می خیزد.
تکرار این عمل در شبانه روز آن هم با تکیه روی صفات خدا, رحمانیت و رحیمیت و عظمت او مخصوصاً با کمک گرفتن از سوره های مختلف قرآن بعد از حمد که بهترین دعوت کننده به سوی نیکیها و پاکیها است اثر قابل ملاحظه ای در پرورش فضائل اخلاقی در وجود انسان دارد.
لذا در حدیثی از امیر مؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ می خوانیم که در فلسفه نماز فرمود: الصلوة قربان کلی تقی : « نماز وسیله ی تقرب هر پرهیزکاری به خدا است. »[1]

پی نوشت:

[1] . نهج البلاغه, کلمات قصار, جمله 136.

از مصادیق اقامه نماز «دوام نماز» است .
در سوره معارج پس از آن که خداوند برخی صفات ناشایست انسان‏ها را مورد تذکر قرار می‏دهد، اوصاف شایسته آنها را هم ذکر می‏کند که از جمله آن: «الا المصلین الذین هم علی صلاتهم دائمون; (1) مگر نمازگزارانی که بر نماز خود تداوم دارند» . ظاهر آیه دوام است; یعنی هم به وقت نماز می‏خوانند و هم همیشه نماز می‏خوانند، این گونه نیست که نماز خواندن آنها مقطعی باشد و چنین نمازی است که اگر جزو برنامه زندگی شد و با حدود آن به جای آورده شد انسان را از فحشا و منکر باز می‏دارد . و اصولا برنامه‏های تربیتی جز با تداوم کارآیی لازم را ندارند، لذا در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) می‏خوانیم: «ان احب الاعمال الی الله مادام و ان قل; (2) محبوب‏ترین اعمال نزد خداوند کاری است که انسان بر آن مداومت داشته باشد هر چند کم باشد» .

پی نوشت ها:

1) معارج (70) آیه‏22 .
2) اصول کافی، ج‏2، ص‏82، (چاپ آخوندی) .

آداب مهمانی رمضان

 شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَنْ كانَ مَريضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُريدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُون  (بقره، 185)

ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است. (و قرآن کتابی است که) هدایتگر مردم همراه با دلائل روشنِ هدایت و وسیله تشخیص حقّ از باطل است، پس هر کس از شما این ماه را دریابد، باید روزه بگیرد. و آنکس که بیمار یا در سفر باشد، روزهای دیگری را به همان تعداد روزه بگیرد. خداوند برای شما آسانی می خواهد و برای شما دشواری نمی خواهد (این قضای روزه) برای آن است که شماره مقرّر روزها را تکمیل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، به بزرگی یاد کنید، باشد که شکرگزار گردید.

در وسائل الشیعه[1] برای اخلاق روزه دار در ضمن روایت مفصّلی می خوانیم:«روزه دار باید از دروغ، گناه، مجادله، حسادت، غیبت، مخالفت با حق، فحش و سرزنش و خشم، طعنه و ظلم و مردم آزاری، غفلت، معاشرت با فاسدان، سخن چینی و حرام خواری، دوری کند و نسبت به نماز، صبر و صداقت داشته و به یاد قیامت توجه خاص داشته باشد.»

شرط حضور در این مهمانی، فقط تحمّل گرسنگی نیست. در حدیث می خوانیم:«کسی که از اطاعت رهبران آسمانی سرباز زند و یا در مسائل شخصی و خانوادگی با همسرش بد رفتار و نامهربان باشد و یا از تأمین خواسته های مشروع او خودداری کند و یا پدر و مادرش از او ناراضی باشند، روزه او قبول نیست و شرایط این ضیافت را به جای نیاورده است.»

روزه گرچه فوائد و منابع طبّی از قبیل دفع و از بین بردن مواد زاید بدن را دارد؛ امّا سحرخیزی و لطافت روح و استجابت دعا در ماه رمضان چیز دیگری است و محروم واقعی کسی است که از این همه خیر و برکت محروم باشد.

1.وسائل الشیعه، ج7، ص119.

احسان به والدین

 وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى‏ وَهْنٍ وَ فِصالُهُ في‏ عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لي‏ وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصيرُ (لقمان، 14)

و ما انسان را درباره پدر و مادرش سفارش کردیم، مادرش او را حمل کرد، در حالی که هر روز ناتوان تر می شد،(و شیر دادن) و از شیر گرفتنش در دو سال است، (به او سفارش کردیم که) برای من و پدر و مادرت سپاس گزار، که بازگشت (همه)‌ فقط به سوی من است.

در آیه های 83 سوره بقره، 36 سوره نساء، 151 سوره انعام و 23 سوره اسراء در رابطه با احسان به والدین سفارش شده، ولی در سوره لقمان، احسان به والدین به صورت وصی»ت الهی مطرح شده است.

در موارد متعددی از قرآن، تشکر از والدین در کنار تشکر از خدا مطرح شده و در بعضی موارد نیز به زحمات طاقت فرسای مادر اشاره شده است.

جایگاه والدین به قدری باند است که در آیه بعد می فرماید : اگر والدین تلاش کردند تو را به سوی شرک گرایش دهند، از آنان اطاعت نکن، ولی باز هم رفتار نیکوی خود را با آنان قطع نکن. یعنی حتی در مواردی که نباید از آنان اطاعت کرد، نباید آنها را ترک کرد.

آری، احترام به والدین از حقوق انسانی است، نه از حقوق اسلامی، از حقوق دائمی است، نه از حقوق موسمی و موقت.

در روایات می خوانیم که احسان به والدین در همه حال لازم است، خوب باشند یا بد، زنده باشند یا مرده.

پیامبر را دیدند که از خواهر رضاعی خود بیش از برادر رضاعی اش احترام می گیرد، دلیل آن را پرسیدند، حضرت فرمود: چون این خواهر بیشتر به والدینش احترام می گذارد.[1]

در قرآن می خوانیم که حضرت یحیی و حضرت عیسی(علیهما السلام) هر دو مأمور بودند به مادران خویش احترام گذارند.[2]

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) فرمدند: بعد از نماز اول وقت، کاری بهتر از احترام به والدین نیست.[3]

درکربلا، پدری را شهید کردند و فرزندش به یاری امام برخواست. امام حسین (علیه السلام) به فرزند فرمود: برگرد، زیرا مادرت داغ شوهر دیده و شاید تحمل داغ تو را نداشته باشد. جوان گفت: مادرم مرا به میدان فرستاده است.[4]

1.کافی، ج2، ص161

2.مریم، 14 و 32

3.میزان الحکمه

4.اعیان الشیعه، ج1، ص607

معیار و محدوده دوستی ها

 الَّذينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ميثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُون (توبه، 31)

(اهل کتاب،) دانشمندان و راهبان خود و مسیح فرزند مریم را به جای خداوند به خدایی گرفتند، در حالی که دستور نداشتند جز خدای یکتا را که معبودی جز او نیست بپرستند. خداوند از هرچه برای او شریک می پندارند، منزّه است.

«اَحبار»، جمع «حِبر»، به معنای دانشمند و «رُهبان»، جمع «راهب»، به معنای تارک دنیا و دیرنشین است. آنان با همه قداستشان بنده خداند، نه معبود.

امام صادق «علیه السلام» فرمود: اهل کتاب برای علمای خود، نماز و روزه انجام نمی دادند،  بلکه علمای آن ها حرام های را حلال و حلال هایی را حرام کرده بودند و مذدم از آنا پیروی می کردند.[1]

اطاعت بی قید و شرط از دیگران، نوعی پرستش آنان است و امام صادق «علیه السلام» فرمود: «مَن اطاعَ رجلاً فی معصیه اللهِ فقد عَبَدَه» هرکس در راه معصیت خدا، از دیگری پیروی کند، او را پرستش نموده است.[2]

بنابراین عشق ها، دوستی  و اطاعت ها باید حدّ و مرز داشته باشد. هر نوع نظام، قطب، مراد، مرشد، اطاعت تشکیلاتی و حزبی و... ، اگر سرچشمه اش وحی و امر خدا نباشد، همچنین غلو و زیاده روی درباره ی انبیا، پرستش انبیا و یا آنان را فرزند خدا دانستن، شرک است.

1.بحار الانوار، ج2، ص98

2.تفسیر نور الثقلین

۩ ❀ ۩ ❀ ۩ طلایه دار حیا و عفت ۩ ❀ ۩ ❀ ۩

حضرت زینب علیها السلام ، بانوی حیا و عفت، مرزبان پاکی و پاکدامنی، دختر امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام;

در روز پنجم جمادی الاولی، سال پنجم یا ششم هجرت در مدینه منوره، دیده به جهان گشود.

هر چند مادر بزرگوارش را در پنج سالگی از دست داد، ولی رهتوشه هایی گرانبها از حیا و پاکی در همین مدت کوتاه از مکتب مادر فرا گرفت.

در این مقام برآنیم تا گوشه هایی از حیا، عفت و پاکدامنی حضرتش را به تصویر کشیم.

۩ ❀ ۩ ❀ ۩ زني كه پيامبر بود ... ۩ ❀ ۩ ❀ ۩

كربلا، بيابان سوزاني است كه در آن بال و پر منطق مي‏سوزد. سر عقل خم مي‏شود. پاي چوبين استدلال مي‏شكند و زبان استدلال، لال مي‏شود.

پيش از حسين(ع) و پس از او، صحنه تاريخ هماره ميدان نبرد حق و باطل بوده است. اما چرا از ميان اين همه، عاشورا حماسه‏اي ديگرگونه است؟

شايد حضور چهره اي گوناگون يك جامعه، مثل زن، كودك، جوان، پير و ... يا وجود تمام عناصر يك زندگاني كامل مانند تشنگي، ايثار، عشق، مظلوميت، نيايش، خواب، بيداري، جهاد، وفاداري و ... بر اين تابلو، رنگي از جاودانگي پاشيده است.

اما غير از اين شايد بتوان گفت كه در درگيري مستمر حق و باطل، چيزي كه اثر آن كمتر از خود آن درگيري نيست، آگاهي تاريخ و جامعه از آن است، چون افراد و جوامع زوال‏ پذيرند و اگر درگيري حق و باطل، تنها در ميان نيروهاي درگير در كشمكش مطرح باشد.

هر دو نيرو روزي از بين خواهند رفت. اما اگر پيام اين درگيري به گوش تاريخ و به دست جامعه برسد، اثري زوال ‏ناپذير خواهد داشت.

پس از شهادت امام حسین علیه السلام رسالت خطیر و سنگین زینب كبری علیهاالسلام آغاز شد.

او در سخت‌ترین شرایط جسمی و روحی، بزرگ‌ترین و خطیرترین مسئولیت‌ها را به عهده گرفت و با موفقیت كامل آن را به انجام رساند.

حضرت زینب علیهاالسلام پس از شهادت امام شهداء، سه رسالت مهم بر عهده داشت، نخست پرستاری از امام سجاد علیه السلام و حمایت و دفاع از جان آن حضرت در برابر تعرضات و تهاجمات دشمن، دوم حمایت و دفاع از زنان و كودكان اهل‌ بیت علیهم السلام و سوم مسئولیت پیام ‌رسانی خون شهیدان و بیدارگری مسلمانان.

آن روز که در سایه سار بلند شکیبایی ات، درد تکیه زد و غم صبورترین شانه و
مطمئن ترین قلب را در ازدحام خون و عطش و تازیانه یافت، ما به توانایی «زن» ایمان
آوردیم و اندیشه بی بنیاد «ضعیف انگاری» زن را بر همه کج اندیشان آوار دیدیم.

آن روز که از ساحل گودال گذشتی و موج متلاطم خون تا ابدیت دامن می گسترد
هیچ کس تو را شکسته ندید. آنان که حماقت خویش را راست ایستاده بودند و فرو شکستنت
را انتظار می کشیدند، زنی را دیدند که راست قامت می دوید

اگر هم خم می شود، برای بوسه وداع بر حلقومی بریده و نشاندن پیکری است، 360 زخم
خورده در مقابل چشم های خدا که: «خدایا قربانی آل محمد(ص) را بپذیر!»

در آفتابی ترین مشرق هستی گودال قتلگاه هیچ کس افول صبوری زینب(س) را ندید.
هیچ کس در آن لحظه که همه هستی می شکست و همه ذرات می گریختند و پشت آسمان
خمیده ترمی شد، ضعف در سیمای حضرت زینب(س) ندید.

آنگاه نیز که در حریق حرم، کودکان سرگشته را به آغوش می کشید، تردید و تشویش
حتی دمی به حرم امن قلبش راه نیافت.با چهره غبارآلود، پس از سه روز عطش و
گرسنگی، از دشت لاله رنگ آتش خیز گذشت، ولی هنگام عبور از انبوه لاله های
پرپر، هیچ کس باغبان بزرگ دشت را به گل چیدن ندید و گرچه انبوه گلبرگ های
پرپری که زیر سم پاییز له می شدند، جانش را شعله ور
می کرد، کسی گلبرگ روحش را پریشان و بازیچه ندید.

از کربلا تا کوفه، آسمان دمی بی چرخش تازیانه و غوغای تمسخر فاتحان زبون کربلا
نبود و زینب(س) که بازوان تازیانه خورده مادر را تجربه می کرد، با آرامشی
شگفت، همه راه را تا پایان، چشم بر چشم برادر پیمود.

آ نگاه نیز که به شهر تمسخر و تحقیر و دشنام گام نهاد و دوازده هزار نوازنده، جشن
پیروزی برپا ساخته و هزاران زن بر پشت بام ها هلهله گر بودند و پای کوبی مستان با
آه آه کودکان در هم می آمیخت، شکیبایی و وقار، لحظه ای از کاروان قلب زینب(س) فاصله نمی گرفت.

زینب(س)، آبروی صبوری و آیت بزرگ ایستادن است و کدام مفسر و تفسیر به ژرفای
بطن در بطن این آیت سترگ راه خواهد یافت. اگر او نبود، چه کسی انگاره ناتوان بودن
زن را از ذهن ها می شست؟ چه کسی توانایی و عظمت زن را چونان خورشید بر
پلک هایی که به کج بینی و کم بینی و بدبینی عادت کرده اند، می تاباند؟

حدیث دردهای زینب(س) را هیچ قلمی برنمی تابد. هیچ کس نیست که بی قراری اشک ها را
در مرور غم های زینب(س) پشت پلک هایش تجربه نکند. هیچ عاطفه ای نیست که شنیدن آنچه
بر زینب(س) رفت، طوفانی اش نکند.

چهار ساله بود که در افق نگاهش، آخرین روزهای زندگی پیامبر غروب کرد.
هنوز سایه سنگین غربت پیامبر از دیواره قلبش دامن برنچیده بود که در شبانگاه
درد در غریبانه ترین تشییع، گلبرگ پاییز زده پیکر مادر را در گمنامی کاشت
و در اندوهی بی صدا به خانه بازگشت.

تنهایی پدر، دردهای پنهان و ناگفتنی، خار خلیده در چشم و استخوان نشسته
در گلو، زینب(س) را می گداخت. در خانه بی زهرا(س)، همه خاطرات مادر را مرور
می کرد. می دید که سر بر دیوار، غریبانه می گرید و سر در چاه، آه می کشد و با
تصویر خویش که در پرتو ماهتاب بر آب افتاده، دردهای سینه سوز را بازمی گوید

هنوز سی سالگی را سپری نکرده بود که در آستانه در برایش هدیه ای سرخ از
مسجد آوردند. پدر قربانی عدالت خویش شده بود و خلاصه سیاهی در
ناجوانمردانه ترین ضربت، آفتاب را در غدیری از خون نشانده بود.

دو روز که از ثانیه هایش به درازای قرن ها گذشت، چکه چکه علی(ع) بر
دامان زینب(س) چکید و زخمی که چشم بر چشم زینب(س) داشت، با دختر حدیث رفتن می گفت.

دو روز تیماردار پدر بود. با نظاره مرغکانی که شیون می کردند، هرگاه سرِ
راندنشان داشتند، زمزمه پدر برمی خاست که: «مرانید، نوحه گرند.»

خوان چهارم، زهرآبه هایی است که تشت را آذین می بندد. پاره های جگر برادر
و خیانت نامحرم ترین محرم بر سیمای رنگ پریده حسن(ع) لبخند می زند و زینب(س)
می بیند که لخته لخته برادر در تشت فرو می چکد.

راستی کدام شانه را شکیب این همه رنج است.
کدام دل را یارای تحمل این همه درد، این همه سوز، کدام انسان را می شناسی؟

۩ ✿ ۩ آبروی صبوری۩ ✿ ۩

۩ ویژه نامه وفات حضرت زینب علیها السلام ۩

با سلام و عرض ادب و احترام خدمت همه ی شما خوبان

با تبریک به مناسبت فرا رسیدن میلاد مولا امیر المومنین علی علیه السلام

بنا بنقل مفسرين و مورخين عامه و خاصه آيات زيادى (بيش از سيصد آيه)
در باره ولايت على عليه السلام و فضائل و مناقب آنحضرت در قرآن كريم آمده
است كه نقل همه آنها از عهده اين تاپیک خارج است ولی به چندین آیه در
این زمینه اشاره می کنیم و امید است مفید باشد

یا علی

وقتی از خانه بیرون آمد، گفت:
«اِنّی فُضِّلْتُ عَلی مَنْ تَقَدَّمَنی مِنَ النِّساءِ لاَِنَّ آسِیَةَ بِنْتَ مُزاحِمٍ عَبَدَتِ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ سِرّا فِی مَوْضِعٍ لایُحِبُّ اَنْ یَعْبُدَاللّه‏َ فِیهِ اِلاّ اضْطِرارا، وَاِنَّ مَرْیَمَ بِنْتَ عِمْران هَزَّتِ النَّخْلَةَ الْیابِسَةَ بِیَدِها حَتّی اَکَلَتْ مِنْها رُطَبا جَنیّا، وَاِنّی دَخَلْتُ بَیْتَ اللّه‏ِ الْحَرامَ فَاَکَلْتُ مِنْ ثِمارِ اَلجَنَّةِ وَاَوْراقِها[ارزاقها]؛(5)

به راستی من بر زنهای پیش از خود برتری یافتم؛ زیرا آسیة دختر مزاحم (همسر فرعون) خدا را پنهانی در جایی عبادت کرد که دوست نمی‏داشت در آن مکان (یعنی کاخ فرعون) خدا را عبادت کند، مگر در حال ناچاری. و به راستی مریم دختر عمران درخت خشک خرما را با دستش تکان داد تا رطب تازه‏ای از آن بخورد، ولی من داخل خانه خدا شدم و از میوه‏های بهشتی و رزقها (یا روزیها)ی آن استفاده بردم.»

 

در سیزدهم رجب سال 30 عام‏ الفیل، حادثه بس عجیبی رخ داد که هرگز در تاریخ بشریت سابقه نداشته و بعد از آن نیز تکرار نشده است، و آن حادثه، به دنیا آمدن نوزادی است در درون خانه کعبه که به نام علی علیه ‏السلام اسم‏ گذاری شد.

مادر وی فاطمه، دختر اسد فرزند هاشم است که جزء نخستین زنانی شمرده می‏شود که به پیامبراکرم صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله ایمان آورد و پیش از بعثت از آیین ابراهیم پیروی می‏کرد. همین فاطمه زنی استکه سخت مورد احترام پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏آله بوده است.

پدر این طفل، عمران معروف به ابوطالب، حامی بزرگوار رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله بود.

استدلال و اثبات

بخش ديگرى از سخنان امام تلاشهايى است كه با تكيه بر قرآن به اثبات حقايق دينى مى پردازد. بحث خداشناسى در اين زمينه جايگاهى ويژه دارد. در اينجا به عنوان نمونه به يكى از ابعاد اين موضوع كه بحث اوصاف سلبيه است مى پردازيم.
با سخنانى همانند جملات زير در نهج البلاغه زياد روبرو مى شويم:
(أنشأ الخلق انشاءً و ابتدأه ابتداءً, بلا روية أجالها, و لاتجربة استفادها, و لاحركة أحدثها, و لاهمامة نفس اضطرب فيها.)51
(لم يحلل فى الاشياء فيقال هو كائن, و لم ينأ عنها فيقال هو منها بائن.)52
(ولاتناله التجزئة و التبعيض.)53
(ما اختلف عليه دهر فيختلف منه الحال, و لاكان فى مكان فيجوز عليه الانتقال.)54
(وليس بذى ضمير فى نفسه.)55
(والخالق لابمعنى حركة و نصب, و السميع لابأداة, و البصير لابتفريق آلة, و الشاهد لابمماسة, و البائن لابتراخى مسافة, و الظاهر لابرؤية, و الباطن لابلطافة.)56
(ليس بذى كبر امتدت به النهايات فكبّرته تجسيماً, و لابذى عظم تناهت به الغايات فعظمّته تجسيداً, بل كبر شأناً, و عظم سلطاناً.)57
امام دراين گونه سخنان, يك سلسله اوصافى را از خداوند سلب مى كند و ساحت او را منزّه از آنها مى شناساند و در جاى ديگرى اين ادعا را بر پايه اى منطقى و استدلالى مى سازد; مبنايى كه مى توان از آن به (تفاوت خالق و مخلوق) تعبير كرد.
(الحمد لله الدال على وجوده بخلقه, و بمحدث خلقه على ازليته, و باشتباههم على ان لاشبه له, لاتستلمه المشاعر, و لاتحجبه السواتر, لافتراق الصانع و المصنوع, و الحادّ و المحدود, و الربّ و المربوب.)58
(حدّ الاشياء عند خلقه, ابانة له من شبهها… تعالى عمّا ينحله المحدودون من صفات الاقدار, و نهايات الاقطار, و تأثّل المساكن, و تمكّن الاماكن, فالحدّ لخلقه مضروب و الى غيره منسوب.)59
(الدّال على قدمه بحدوث خلقه, و بحدوث خلقه على وجوده, و باشتباههم على ان لاشبه له… متشهداً بحدوث الأشياء على ازليته, و بما وسمها به من العجز على قدرته, و بما اضطرها اليه من الفناء على دوامه.)60
(بتشعيره المشاعر عرف ان لامشعر له, و بمضادّته بين الامور عرف ان لاضدّ له, و بمقارنته بين الأشياء عرف ان لاقرين له… و لايجرى عليه السكون و الحركة, و كيف يجرى عليه ماهو اجراه, و يعود فيه ماهو ابداه, و يحدث فيه ما هو احدثه… و اذاً لقامت آية المصنوع و لتحوّل دليلاً بعد ان كان مدلولاً عليه… لايقال كان بعد أن لم يكن فتجرى عليه الصفات المحدثات, و لايكون بينها و بينه فصل, و لا له عليها فضل, فيستوى الصانع و المصنوع, و يتكافأ المبتدع و البديع.)61
چنان كه پيداست اين عبارات, استدلالى منطقى دربردارد, بدين گونه كه صفات يادشده صفات مخلوقات است و از سوى خداوند خلق شده است, و چون صفات آفريدگار با آفريده تفاوت دارد, پس اين صفات در مورد خداوند صادق نيست و گرنه تفاوتى ميان خالق و مخلوق نمى ماند.
باور ما بر اين است كه اين استدلال زمينه قرآنى دارد و دور نمى نمايد كه امام در پرتو آيات وحى به چنين استدلالى رسيده باشد, زيرا آنجا كه قرآن از انديشه هاى مشركان سخن به ميان مى آورد, نكته اى كه در مقام ردّ و نقد بر آن تكيه مى كند صفت خالقيت خداوند است:
(وجعلوا للّه شركاء الجن و خلقهم و خرقوا له بنين و بنات بغير علم سبحانه و تعالى عمّا يصفون. بديع السموات و الأرض انّى يكون له ولد و لم تكن له صاحبة و خلق كلّ شئ و هو بكل شئ عليم) (انعام/100 ـ 100) (أفمن يخلق كمن لايخلق أفلاتذكّرون) (نحل/17)
از اين آيات كريمه استفاده مى شود كه صفت (خالقيت) و (مبدعيت) خداوند, وجه مميّز او از ساير موجودات در چگونگى صفات و ويژگيهاست, و نبايد صفاتى را كه به مخلوق نسبت داده مى شود به خالق نسبت داد. آيه ديگرى كه مى تواند در اين زمينه راهگشا باشد آيه97 و 98 سوره شعراء است:
(تالله إن كنّا لفى ضلال مبين. اذ نسوّيكم بربّ العالمين)
اين آيه كريمه كه داورى مشركان نسبت به بتها شان را در قيامت, بيان مى كند اگر چه به ظاهر مربوط به عبادت و شرك در عبادت است, اما امام از تعبير (نسوّيكم) معناى گسترده آن را مى فهمد كه هرگونه تسويه و يكسان نگرى را حتى در صفات نيز در بر مى گيرد.
(وأشهد انّ من شبّهك بتبائن خلقك, و تلاحم حقاق مفاصلهم المحتجبة لتدبير حكمتك, لم يعقد غيب ضميره على معرفتك, و لم يباشر قلبه اليقين بانّه لاندّ لك, و كانّه لم يسمع تبرّؤ التابعين عن المتبوعين اذ يقولون (تالله ان كنّا لفى ضلال مبين.
اذ نسوّيكم برب العالمين) كذب العادلون بك اذ شبّهوك بأصنامهم, و نحلوك حلية المخلوقين باوهامهم, و جزّؤاك تجزئة المجسمات بخواطرهم, و قدّروك على الخلقة المختلفة القوى بقرائح عقولهم, و أشهد أنّ من ساواك بشيئ من خلقك فقد عدل بك, و العادل بك كافر بما تنزّلت به محكمات آياتك, و نطقت عنه شواهد حجج بيّناتك.)62
شهادت مى دهم كه هر كه تو را به آفريدگانت تشبيه كند و چنان پندارد كه تو را عضوهايى است جدا از يكديگر و مفصلهايى است به هم پيوسته و پوشيده به پوست و گوشت كه بيانگر تدبير تو در آفرينش پيكرهاست, ضميرش به حقيقت تو را نشناخته و دلش به مرحله يقين نرسيده, زيرا تو را هيچ همتايى نيست, و گويا نشنيده است بيزارى جستن بت پرستان را از بتهايى كه مى پرستيدند, آن گاه كه مى گويند: به خدا سوگند كه ما در گمراهى آشكار بوديم; آن گاه كه شما را با پروردگار عالميان برابر مى شمرديم.
دروغ مى گويند آنان كه موجودى از موجودات عالم را با تو برابر دانند, و تو را با بتان شان همانند سازند, و به خيال خود بر تو جامه آفريدگان پوشانند.
دروغ مى گويند آنان كه از روى گمان, تو را همانند اجسام داراى اجزاء دانند, و براى تو پيكرى با نيروهاى گونه گون تصور كنند.
شهادت مى دهم كه هركه تو را با چيزى از آفريدگانت برابر سازد همانند آنهايت پنداشته, و هر كه تو را همانند چيزى پندارد به آنچه در آيات محكمات تو نازل گرديده و حجتهاى آشكار تو به آنها گواهى داده كافر شده است.

2. نگاه آينه اى به هستى
از شيوه ارزشگذارى كه بگذريم و اندكى عينى تر بررسى كنيم مى بينيم يكى از ديدگاه هاى كلى كه انديشه هاى امام در قالب آن شكل گرفته است, نگاه آينه اى به هستى است.
امام تمام هستى را آينه وجود, قدرت, حكمت و تدبير خداوند مى بيند.

ستارگان درخشان, خورشيد فروزان, رويش گياهان, توالى شب و روز, حركت ابرها, ريزش باران, كيفيت آفرينش جانداران, هدايت غريزى موجودات, هدايت تشريعى انسانها, دگرگونى جامعه ها, صعود و سقوط آدميان و در يك سخن همه آنچه كه هستى را صورت و شكل بخشيده است, از نگاه امام جلوه گاه وجود و تدبير خداوند است.
حاكميت و سلطه اين ديدگاه بر ذهن و سخن امام در سراسر نهج البلاغه به گونه اى آشكار است كه نيازى به اطاله سخن احساس نمى شود.

در اين جا تنها به يك نمونه از سخنان امام بسنده مى كنيم.

امام در خطبه 185 مى فرمايد:
(اگر مردم در عظمت قدرت خدا و بزرگى نعمتهاى او مى انديشيدند به راه راست باز مى گشتند و از آتش سوزان مى ترسيدند, اما دلها بيمار و چشمها معيوب است.
آيا به آفريده هاى كوچك خدا نمى نگرند كه چگونه آفرينش آنها را استحكام بخشيد و تركيب اندام آن را برقرار كرد و گوش و چشم براى آن پديد آورد و استخوان و پوست متناسب خلق كرد؟ به مورچه و كوچكى جثه آن بنگريد كه چگونه لطافت خلقت او با چشم و انديشه انسان درك نمى شود.

نگاه كنيد كه چگونه روى زمين راه مى رود و براى به دست آوردن روزى خود تلاش مى كند….
اگر انديشه ات را به كارگيرى تا به راز آفرينش پى برده باشى دلايل روشن به تو خواهند گفت كه آفريننده مورچه كوچك همان آفريدگار درخت بزرگ خرماست, به جهت دقتى كه جداجدا در آفرينش هر چيزى به كار رفته و اختلافات و تفاوتهاى پيچيده اى كه در خلقت هر پديده حياتى نهفته است.
همه موجودات سنگين و سبك, بزرگ و كوچك, نيرومند و ضعيف در اصول حيات و هستى يكسانند و خلقت آسمان و هوا و بادها و آب يكى است.

پس انديشه كن در آفتاب و ماه و درخت و گياه و آب و سنگ و اختلاف شب و روز و جوشش درياها و فراوانى كوه ها و بلنداى قله ها و تفاوت زبانها كه نشانه هاى روشن پروردگارند…. )
از سوى ديگر هر كس اندك آشنايى با قرآن داشته باشد مى داند كه اين نوع نگاه از خود قرآن سرچشمه مى گيرد;
اين قرآن است كه با تكيه بر آيت بودن پديده ها و رويدادها به انسان القا مى كند كه به جهان با نگاه آيه اى و آينه اى بنگرد.
(ان فى خلق السموات و الأرض و اختلاف الليل و النهار و الفلك التى تجرى فى البحر بماينفع الناس و ما انزل الله من السماء من ماء فأحيا به الأرض بعد موتها و بثّ فيها من كلّ دابّة و تصريف الرياح و السحاب المسخّر بين السماء و الأرض لآيات لقوم يعقلون) بقره/164
(ان فى اختلاف الليل و النهار و ما خلق الله فى السموات و الأرض لآيات لقوم يتقون) يونس/6
(ان فى السموات و الارض لآيات للمؤمنين. و فى خلقكم و مايبثّ من دابّة آيات لقوم يوقنون.
و اختلاف الليل و النهار و ما أنزل الله من السماء من رزق فأحيا به الأرض بعد موتها و تصريف الرياح آيات لقوم يعقلون) جاثيه/3ـ5
در همين راستا مى توان از آيات متعدد ديگرى يادكرد كه كفر به آيات خدا و اعراض از آنها و جدى نگرفتن آنها را مورد نكوهش قرار مى دهد كه از مجموع آنها تأكيد قرآن بر القاء بينش آيه اى به هستى به دست مى آيد.