• على و خدا

على درباره خدایش این چنین مى ‏سراید .

« ستایش شایسته خداوندى است که به رازهاى پنهان آگهى دارد و پدیده‏هاى آشکار آفرینش بیانگر توانائى اوست دیده‏ها را توان دیدار او نیست ولى چون او را نمى ‏بیند به انکار وجودش نپردازد ، دلهائى که با دریافت عرفانى خویش ذات او را اثبات مى‏کنند هرگز بدرک حقیقت وجودش نمیرسند و از شناخت ذات واجبش ناتوان مى ‏مانند ، از همه چیز والاتر است و چیزى از او بالاتر نیست و در عین والائى بهمه چیز نزدیکتر است و چیزى از او نزدیک‏تر نیست ، با آنکه در برین پایگاه والاى هستى است از آفریدگانش دور نیست و با آنکه به همه مخلوقاتش نزدیک است با آنها در یک جایگاه قرار ندارد خردها نتوانند صفات او را دریابند و بمرزبندى اوصافش بپردازند ولى خداى هرگز بندگانش را از امتیاز شناختش باز نداشته و راه معرفت خویش بر آنها گشوده است ، همه پدیده‏ هاى هستى بر وجود او گواهى دهند حتى منکران خدا هم در دل خویش باین حقیقت راه یابند ، بلندتر ازآنستکه بچیزى همانندش کنند و از آنچه تشبیه‏گران و منکران درباره‏اش گویند والاتر و بالاتر است » 1

در این گفتار على بلاغت را به انتها رسانیده و جناس و تضاد و ترصیع را هنرمندانه در سخن بکار برده ، نه آنکه بخواهد شعرى بسراید و سجعى بسازد و لفظى بپردازد بلکه ، ذات خداى را در تجلیات گونه‏گونش ستوده و ستایش را در ابعادى متضاد نمایش داده و فلسفه و عرفان و علم را بهم درآمیخته و مفاهیم برین ماورائى را با معجزه کلام در قالب هنرمندانه‏ترین سخنورى روزگار فرو ریخته است .

درست نگاه کنید واژه‏هاى پنهان ، آشکار ، دیده ، دل ،بلندى ، نزدیکى ، ناتوانى خرد ، توانائى شناخت ، اقرار منکران اشتباه تشبیه‏گران ، چنان براى شناخت پروردگار بخدمت گرفته شده‏اند که انسان در این فراز و نشیبها و تضادها و ابعاد گونه گون بحیرت مى‏ افتد و بهیجان مى ‏آید و موسیقى و آهنگ کلام هم نیرومندترین استدلالهاى فلسفى را بصورت ترانه‏اى درمى ‏آورد که تارهاى گوش و دل را بنغمه مى ‏آورد هم در اندیشه فرو میرود و هم قلب را بطپش مى‏ افکند .

آنجا که خداى را به آگاهى رازهاى پنهان مى ‏ستاید ، سخن از غیب و ماوراء میگوید که خدا خود پنهان است و به پنهان‏ها

على و محمد ( ص )

على به محمد ( ص ) نه بعنوان یک پسر عمو و خویشاوند بلکه بعنوان یک پیشواى بزرگ و مربى و معلم عظیم و پیامبر راستین عشق میورزد ، از کودکى در دامان او پرورش یافته و نخستین کسى است که به او ایمان آورده و با آنکه بظاهر کودکى نابالغ بوده دعوتش را از صمیم جان پاسخ گفته و با او نماز خوانده و براى نگهبانى جان پیامبر ، همیشه و همه جا ، جان خود را آماده نثار کرده است و از هر کس بیشتر و بهتر و دقیقتر و عمیقتر و روشنتر و کاملتر و متعالیتر ، مکتبش را دریافته و بژرفاى آموزشهاى آسمانیش راه یافته و در راه حفظ این آئین استوار در هولناکترین پهنه ‏هاى نبرد آماده مرگ شده است و دردناکترین و جانکاه‏ترین دردها و رنجها را در جهت این آئین حنیف ، بجان خریده و در پایان ، در این راه جان باخته است و خود و فرزندانش نمونه‏اى کامل عملى و مظاهر روشن رهبرى اسلامى بوده‏اند که اسلام ، به جهاد و خون و علم و ایمان و پارسائى و کرامت و پاکدامنى و نماز و زکوه و مهر انساندوستى و آزادى و عدل و صبر و فداکارى و خرد و عرفان و بینش و آگاهى و تلاش و سخن و قلم و شمشیر آنها دوام یافته و برخاسته و بالیده و رشد کرده و استوارى یافته و گسترش پذیرفته است که آنها یادگار پیامبرند که بموازات قرآن در روزگار باقىمانده و نجات خلق را بعهده گرفته‏اند .

اینجاست که خضوع و احترام على را در برابر پیامبر مى بینیم و او بیشتر و بهتر از هر کس محمد ( ص ) را مى ‏شناسد و او را مى ‏ستاید چنانکه میگوید .

« خداوند کرامت خویش را بر بندگانش ارزانى داشت و گوهر وجود پیامبر را از بهترین کانها برآورد و از والاترین ریشه‏ها برویانید از درخت برومندى که پیامبران از آن شاخه زدند و امینان آستان حق از آن برخاستند ، خاندانش بهترین خاندانها و خویشانش بهترین خویشاوندان است درخت بارور وجودش در حریم ایمان جوانه زده و در بوستان بزرگوارى سربرافراشته ، شاخه‏هائى برومند و بارهاى فراوان دارد که دستى به آنها نرسد و پیشواى پاکدلان و بینش راه‏یافتگان است ، چراغ تابانى که فروغش زبانه میکشد و اختر تابانى که نورش میدرخشد و جرقه‏اى که در تاریکیها برمى‏جهد روش او دادگرانه و سنت او هدایت است ، سخنش حق را از باطل جدا میکند و فرمانش دادگرانه است ، خدایش بهنگامى برگزید که رسالت به فترت گرائیده بود و مردم بر اثر نداشتن راهبر به انحراف افتاده بودند و امتهاى پیشین دچار بیخبرى و نادانى بودند » 1 على پیامبر را درخت بارورى میداند که از ریشه اصیل

سیره معصومان علیهم السلام در ماه رمضان

ماه مبارک رمضان ماه ضیافت رحمان از بندگان خود مى‏باشد و خوان رحمت الهى گسترده است- بجاست که با نگاهى گذار به سیره معصومان(علیه السلام) در این ماه رفتارهاى فردى و اجتماعى آنان را سرمشق زندگى خود قرار دهیم...

صدای شیعه: ماه مبارک رمضان ماه ضیافت رحمان از بندگان خود مى‏باشد و خوان رحمت الهى گسترده است- بجاست که با نگاهى گذار به سیره معصومان(علیه السلام) در این ماه رفتارهاى فردى و اجتماعى آنان را سرمشق زندگى خود قرار دهیم.
بطور کلى مى‏توان سیره آن بزرگواران را در دو بخش مورد مطالعه و بررسى قرار داد.
الف) رابطه خود و خدا ( بعد فردى)
1- تغییر حالت
سید ابن طاووس رحمت الله علیه نقل مى‏فرماید که وقتى ماه مبارک رمضان فرا مى‏رسید رنگ چهره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) عوض مى‏شد و زیاد به نماز و دعا مى‏پرداخت (1) ، تغییر حالت آن حضرت در دهه آخر ماه مبار رنگ مضاعفى به خود مى‏گرفت، بگونه‏اى که تمام شبها را به شب زنده‏دارى و عبادت سپرى مى‏کرد. (2)
درباره حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) نقل شده است که ایشان در این ماه کاملا غرق در دعا و تسبیح و استغفار و ذکر تکبیر مى‏گشت. (3)
2نمازهاى مستحبى
گرچه بجا آوردن نمازهاى مستحبى و نوافل یکى از مسائل عادى و روزمره آن بزرگواران بوده است. ولى در ماه رمضان حالت مضاعف به خود مى‏گرفت، تا آنجا که نمازهاى مخصوصى توسط آنان در ماه مبارک رمضان و شبهاى قدر خوانده مى‏شد، که ذکر تفصیل آن مجال دیگرى مى‏طلبد.

آيت‌الله سيدرضي شيرازي عيد فطر، عيد حقيقي

دين مبين اسلام و احکام و دستورات آن چند ويژگي‌ دارد. يکي آنکه دستوراتش مطابق فطرت بشر است؛ به عبارت ديگر، تشريع‌ اسلام عين تکوين است «تکوين» يعني خلقت و «تشريع» يعني آيين زندگي...

صدای شیعه: دين مبين اسلام و احکام و دستورات آن چند ويژگي‌ دارد. يکي آنکه دستوراتش مطابق فطرت بشر است؛ به عبارت ديگر، تشريع‌ اسلام عين تکوين است «تکوين» يعني خلقت و «تشريع» يعني آيين زندگي. پس آيين زندگي بايد مطابق خلقت باشد و چنين نيز هست؛ لذا اگر فرموده شراب منوشيد، گوشت خوک مخوريد، به اين معناست که گوشت خوک براي جسم و روح شما مناسب نيست. رساله‌ها را باز کنيد و اين مسأله را ببينيد که نوشته‌اند: «آنچه براي بدن ضرر قابل توجه دارد، حرام مي‌باشد.» 
امتياز انسان نسبت به ساير موجودات اين است که مي‌توان او را مورد امر و نهي قرار داد و او نيز با ارادة خود آن‌ کارها را يا انجام دهد و يا ندهد؛ مثلاً مي‌توان به او گفت سيگار برايت بد است و نبايد آن را استعمال کني. يا خدا دستور داده از صبح تا شب چيزي نخوري و نياشامي و او بايد بتواند اين چنين باشد. امتياز انسان از ساير جنبندگان اين است که اراده دارد، يعني مي‌تواند با هواي نفس و خواست دروني‌اش مبارزه کند و کاري را انجام دهد و يا انجام ندهد. 
ويژگي‌ديگر احکام و دستورات اسلامي آن است که مطابق با مصالح و مفاسد نفس‌الامري هستند؛ به اين معنا که احکام اسلامي مطابق مصالح و مفاسد، جعل شده‌اند. اگر خداوند فرموده‌ نماز واجب است، به اين معناست که در نماز مصلحتي لازم بوده که براي انسان واجب شده است. خداوند از يک سو به خاطر علمي که دارد و از سوي ديگر به جهت تأمين سعادت بشر، قانوني را جعل مي‌کند که انجامش به مصلحت بشر است و مي‌تواند او را در تأمين سعادت کمک کند. واضح است که فقط خداوند مي‌تواند اين کار را انجام دهد، چون او عالم علي‌الاطلاق و خالق انسان است. بشر چگونه مي‌تواند براي خود قانون وضع کند، در حالي که آشنايي کامل به وجود و ساخت خودش ندارد و موارد جهلش نيز روز به روز بيشتر مي‌شود؟
ويژگي سوم احکام اسلامي جامع‌الاطراف بودن آن است. پيامبر اکرم(ص) ديني آوردند که به همة امور زندگي بشر نظارت دارد؛ يعني هيچ کار و عمل و فکر و انديشه و حالتي از انسان وجود ندارد مگر اينکه در اين دين برايش برنامه و حکم وجود داشته باشد. اين دين با چنين احکامي، دين جامع است. فقه ما پنجاه و دو کتاب دارد، تقريباً هفت کتاب و فصلش مربوط به عبادات است و مابقي آن مربوط به دنيا و روابط انسان‌ها با يکديگر است. کتاب‌هايي که مربوط به عبادات است عبارتند از: طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، جهاد، حج. باقي کتب فقهي مربوط به اين است که چگونه ازدواج کنيم؟ چگونه طلاق دهيم؟ ارث را چگونه تقسيم کنيم؟چگونه مضاربه، مساقات، مزارعه، اجاره، مبايعه و... داشته باشيم؟ به هر حال در امور فقهي و حقوقي مطلبي نيست که در اين کتب نيامده باشد. وسائل‌الشيعه کتابي است که در آن بيش از 36هزار روايت جمع‌آوري شده و مربوط به جزئي‌ترين وظايف عبادي و غير عبادي است. 
گمان نکنيد که دستورات اسلام فقط براي قبر و بعد از قبر مفيد است، بلکه اين دستورات و احکام چون جامع‌‌الاطراف است، براي دنيا و آخرت انسان مفيد است. اين دستورات بيشتر به درد دنياي ما مي‌خورد تا آخرت ما! با اين اوصاف، اسلام عزيز براي ما تکليف نيست، بلکه نعمت است و نسخه‌اي بالاتر و بهتر از اين دين الهي وجود ندارد تا بتوانيم به وسيلة آن جان و بدن و عقل و اجتماع خود را حفظ کنيم

دل آدمی حقیقتی است که گاه خاموش و مرده و گاه نورانی و زنده است. کلید حیات دل جز به دست صاحب آن، به دست دیگری نیست. در این میان این انسان است که با اعمال و افکار خویش دل را زنده ساخته یا به مرگ نزدیک می‌دارد.

دل این واژه کوچک، امّا  بزرگ راه وصال به محبوبی است که از روح خویش  وجود آن حقیقت را رقم زده است و جز با دلی زنده و پویا نمی‌توان به آن گوهر یکدانه عالم وجود، به آن خداوند بخشنده مهربان رسید. چگونه می‌توان دلی زنده داشت تا به وسیله آن هدف خلقت را تحقق بخشید؟

دل مردگی:

در ابتدا نیاز است مراد از دل مردگی را دریافت تا به فهم درستی از زنده دلی رسید. در این باره می توان گفت:

آدمى را دو مرگ است، به همان گونه که او را دو زندگى است، یکى مرگ و زندگى بدنى، و دیگرى مرگ و زندگى قلبى (روحى). و زندگى واقعى انسان همان زندگى قلبى او است، چون که دل، پایگاه انسانیّت آدمى و مرکز عواطف و احساسات و جایگاه شکفتگى وجدان سرشار او است. و هنگامى که قلب به خواسته‏هاى پست میل پیدا نکند، و در دام علاقه‏مندی هاى فرومایه نیفتد، زنده باقى مى‏ماند و به انجام دادن کارهاى شایسته و نیک میل مى‏کند، و همه انسانها را دوست مى‏دارد. و براى همه خواستار نیکى است، و به تأمّل و تدبّر در جهان و کار جهان مى‏پردازد، و از گذشت روزگار و تغییرات آن عبرت مى‏گیرد، و در برابر پروردگار جهانیان فروتنى و خشوع‏مى‏کند. در مقابل به انسانی که توجهات خویش را صرف امور مادی ساخته و از انسانیّت بویی نبرده باشد را دل مرده گویند.

هر یک از اتفاقات و رویدادهای اطراف ما در بردارنده حکمت و سرّی است که هر کس توان درک آن را ندارد. در این میان این عالمان و عارفان‌اند که با استمداد از مدد الهی رمز و راز آن را دریافته و به سر آن دست می‌یابند. عید فطر نیز همچون تمامی رویدادهای جهان به عنوان رویدادی بزرگ در بردارنده سری است که درک آن برای همگان میسر نیست. دریافت دلیل این امر، نیاز به تأمل دارد.

عید فطر

روایت شده است که شب  عید فطر کمتر از شب قدر نیست.( مفاتیح الجنان ) این شباهت و همانندی میان شب قدر و شب عید فطر حکایت از سر مستور این شب داشته و درک آن نیاز به گذر از هزار توی عالم حکمت و معرفت دارد.

چرا این روز را عید می خوانند؟

در فارسى به عید جشن مى‏گویند و گفته شده است عید هر روزى است که در آن اجتماع باشد و مشتق از عود به معنى برگشتن است و مثل این است که بگوییم آنان به آن برگشته‏اند. و گفته شده است، عید از آن جهت عید نامیده شده است که در آن از اندوه به شادى بازمى‏گردند و آن روز براى همه مردم، روز شادى است ‏و هم گفته‏اند از این جهت به آن نام عید داده‏اند که هر انسانى به آنچه که خداوند به او وعده داده است در این روز مى‏رسد.

در این متن برداشتی از امام موسی صدر را در مورد شرایط اعتقادی انسان پس از ماه مبارک رمضان و عید فطر را بیان می کنیم: 

هنگامی که ماه رمضان و روز عید به روزمرگی و عادت تبدیل می‌‏گردند، طبیعی است که از مظاهر زندگی عادی تجاوز نمی‌کنند و در ظرفِ زمانی محدود خود متوقف می‌‏شوند. اما ماه رمضانی که از ارکان اسلام است و عید فطری که از اعیاد اسلامی است، خصوصیاتی کاملاً متفاوت دارند. رفتارهای سطحی و رسوم و عادت‌ها را درمی نوردند و از محدوده زمانی خارج می‌‏شوند. ‏ 

با این اوصاف متوجه می‌‏شویم که هدف این عبادات، پس از عید است. ماه رمضان زمانِ آماده ‏سازی و روز عید آغاز عمل است. در حقیقت، ماه رمضان برهه‌ای است که مابَعدِ خود را تولید می‌کند و در روز عید، انسانی جدید زندگی تازه خویش را آغاز می‌کند. ابعادِ وجودی این انسان با انسانِ پیشین متفاوت است. او با درک و فهمِ گسترده ‏تری که به سببِ یک ماه آموزش و ممارست، عمق و امتدادِ بیشترى یافته است؛ زندگی می‌‏کند.‏ 

عيد فطر صحنه اي از قيامت

حضرت علی (ع) به مناسبت عید فطر خطبه ای قرائت کرده و در آن ، این روز را به قیامت تشبیه فرموده است :

ای مردم! این روز شما ، روزی است که نیکوکاران در آن پاداش می گیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مأیوس و نا امید می گردند.
دنیا محل مسابقه است و آخرت زمان اجر گرفتن، بهشت جایزه برندگان این مسابقه و جهنم جزای بازماندگان است .
(عید فطر) شبیه ترین روز به روز قیامت است. - چون در قیامت عده ای که زیان کارند ، تأسف می خوردند و غضبناک می گردند و عده ای که نیکوکارند رستگار و متنعم به نعمت های الهی می شوند . -
وقتی از منازلتان برای خواندن نماز عید خارج می شوید ، به یاد آورید زمانی را که از منزل بدن خود خارج شده و به سوی خدای خود خواهید رفت .

وقتی در جایگاه نماز خود می ایستید به یاد آورید زمانی را که در محضر عدل الهی می ایستید و از شما حسابرسی می کنند. وقتی از نماز به منازلتان بر می گردید به یاد آورید زمانی را که به منازل خود در بهشت خواهید رفت .

ای بندگان خدا! کمترین چیزی که به زنان و مردان روزه دار داده می شود این است که فرشته ای در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا می دهد:

"هان! بشارتتان باد، ای بندگان خدا که گناهان گذشته تان آمرزیده شد، پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه باقی ایام را بگذرانید ."

واژه عيد در قرآن

واژه عيد تنها يک بار در قرآن به کار رفته است:
اللهم أنزل علينا مائدة من السماء تکنون لنا عيدا لأولنا و آخرنا و آية منک (سورة مائده / آيه 114) در تفسير نمونه ذيل اين آيه گفته شده است: «عيد در لغت از ماده عود به معني بازگشت است، و لذا به روزهايي که مشکلات از قوم و جمعيتي بر طرف مي‏شود و بازگشت‏به پيروزيها و راحتي‏هاي نخستين مي‏کند عيد گفته مي‏شود، و در اعياد اسلامي به مناسب اينکه در پرتو اطاعت‏يک ماه مبارک رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاکي فطري نخستين به روح و جان باز مي‏گردد، و آلودگي‏ها که بر خلاف فطرت است، از ميان مي‏رود، عيد گفته شده است و از آنجا که روز نزول مائده روز بازگشت‏به پيروزي و پاکي و ايمان به خدا بوده است‏حضرت مسيح (علیه السّلام) آن را عيد ناميده، و همانطور که در روايات وارد شده نزول مائده در روز يکشنبه بود و شايد يکي از علل احترام روز يکشنبه در نظر مسيحيان نيز همين بوده است، و اگر در روايتي که از علي(علیه السّلام) نقل شده مي‏خوانيم «و کل يوم لا يعصي الله فيه فهو يوم عيد» هر روز که در آن معصيت‏خدا نشود روز عيد است‏» نيز اشاره به همين موضوع است، زيرا روز ترک گناه، روز پيروزي و پاکي و بازگشت‏به فطرت نخستين است.» (5)
واژه عيد در روايات معصومين

در روايات معصومين(علیهم السّلام) نيز بارها به اين موضوع اشاره شده است، همچنانکه گذشت امير المومنين علي(علیه السّلام) هر روزي که در آن معصيت و گناه نشود، روز عيد خوانده است.
از سويد بن غفله نقل شده است که گفت: در روز عيد بر امير المؤمنين علي(ع) وارد شدم و ديدم که نزد او نان گندم و خطيفه (6) و ملبنة (7) است. پس به آن حضرت عرض کردم روز عيد و خطيفه؟!.
پس از آن حضرت فرمود: انما هذا عيد من غفرله، اين عيد کسي است که آمرزيده شده است. (8)
و نيز در يکي از اعياد، آن حضرت فرمود: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه، و شکر قيامه، و کل يوم لا يعصي الله فيه فهو يوم عيد»، «امروز تنها عيد کسي است که خداوند روزه‏اش را پذيرفته، عبادتش را سپاس گزارده است، هر روزي که خداوند مورد نافرماني قرار نگيرد، عيد راستين است.»
در روايات اسلامي براي اعياد به ويژه اعياد مذهبي از جمله عيد فطر، آداب و رسوم خاصي توصيه شده در حديثي از معصوم(ع) آمده است.
«زينوا أعيادکم بالتکبير» عيدهاي خودتان را با تکبير زينت‏ بخشيد.
«زينوا العيدين بالتهليل و التکبير و التحميد و التقديس‏» عيد فطر و قربان را با گفتن ذکر لا اله الا الله، الله اکبر، الحمد لله و سبحان الله، زينت‏ بخشيد.

پي نوشت :

1- دهخدا، ذيل عيد، زبيدي، تاج العروس، 8/438-439
2- ابن منظور، لسان العرب، 3/319
3- ابن منظور، همانجا، زبيدي / تاج العروس، 8/438
4- ابن منظور، همانجا - زبيدي / 8/839
5- تفسير نمونه، 5/131
6- خوراکي از آرد و شير
7- غذا يا حلوايي که با شير تهيه مي‏شود
8- مجلسي، بحار الانوار، ج 40/ص73

ويژه نامه عيد سعيد فطر

بهار بندگی را به باده نوشی آمده ام
و به شکرانه ات جان خواهم افشاند.

ای عشق، ای بهار، ای نور، لبیک!
لبیک، ای صدای اللّه اکبر گلدسته ها!
لبیک، ای شور نهفته در قلب این همه عاشق!
لبیک ای خدای رمضان، ای خدای فطر!

رمضان آمده بود تا از عشق های جاری
در کوچه پس کوچه ها بگوید که
دلتنگی بیوه زنان را می شوید
و غفلت روزمرگی مردمان را.

رمضان آمده بود تا
میزبان را به مهمانی خدا ببرد؛
آمده بود تا جاری کند
نمازمان را در کوچه های نیاز.

و اينک بوی وداع می آید..
چه زود گذشت
چه زود بگوش مي رسد اين نوا:
عيد رمضان آمدو ماه رمضان رفت
.........

51 - گفتگوی علی ( ع ) با اصحاب کهف

شریک بن عبدالله می گوید : پیامبر اکرم ( ص ) علی ( ع ) و ابوبکر و عمر را به سوی اصحاب کهف فرستاد و فرمود : سلام مرا به آنها برسانید .
وقتی که از نزد پیامبر ( ص ) بیرون رفتند ، آن دو به علی ( ع ) گفتند : جای آنها را می شناسی ؟
حضرت فرمود : پیامبر ما را جایی نمی فرستد . مگر این که خدا ما را به آنجا هدایت کند !
هنگامی که بر در غار رسیدند ، علی ( ع ) به ابوبکر گفت : ( تو سلام کن چون تو سالمندتر از ما هستی ) . او سلام کرد ولی به او جواب ندادند .
امام به عمر گفت : ( ای ابا حفص ( 57 ) تو سلام کن ، چون سن تو نیز از سن من زیادتر است ) .
عمر سلام کرد ولی به او نیز جواب ندادند .
اما وقتی که علی ( ع ) سلام داد ، جواب او را دادند و حضرت سلام پیامبر را به آنها رساند و آنها نیز بر پیامبر سلام رساندند .
ابوبکر گفت : از اینها بپرس . ابوبکر پرسید ، ولی با او سخن نگفتند عمر
نیز پرسید باز هم حرف نزدند ، به حضرت گفتند : ای اباالحسن ! تو سؤ ال کن .
حضرت فرمود : رفقای من می گویند : چرا جواب آنها را ندادید ، ولی جواب مرا دادید ؟
گفتند : ( ما فقط با پیامبر و وصی او سخن می گوییم ) . ( 58 )

50 - تکلم علی با مردگان یهود

از جابربن عبدالله رضی الله عنه نقل شده است که :
امیرالمؤ منین علی ( ع ) را در خارج کوفه دیدم پشت سر آن حضرت رفتم تا آن که آن حضرت به قبرستان یهود رسید . پس ایستاد و ندا کرد : ای گروه یهود ! شنیدیم که به آن حضرت از داخل قبرها جواب دادند : لبیک لبیک ، آن گاه فرمود : چگونه دیدید عذاب خدا را ؟ گفتند : به سبب نافرمانی ما نسبت به شما در عذاب خدا هستیم تا روز قیامت ، پس آن حضرت صیحه ای زد به صدایی مهیب که من از صدا بی حال شده به زمین افتادم ، پس از آن که به هوش آمدم با علی ( ع ) مراجعت کرده داخل کوفه شدیم علی ( ع ) داخل مسجد کوفه شد و من عقب سر آن حضرت بودیم و شنیدیم که می فرمود : نه به خدا قسم نخȘǙǙŠکرد نه به خدا نخواهد شد هرگز . عرض کردم : ای مولای من با چه کسی حرف می زنی در حالی که احدی را نمی بینم ؟
در این جا فرمود : ای جابر برهوت آشکار شد پس شیبوبه و حبتر را در حالتی که در عذاب بودند در داخل تابوت دیدم پس آن دو مرد مرا صدا زدند و گفتند : یا اباالحسن برگردان ما را به دنیا تا اقرار کنیم به فضل تو و اقرار کنیم به ولایت و امامت تو .
گفتیم : نه و الله نمی کنم و نه به خدا نمی شود این مطلب ابدا .
سپس حضرت این آیه را خواند : ( و لورد و العادوا لمانهوا و انهم لکاذبون . یعنی : اگر برگردانیده شوند بر همان طریقه ای که بودند برمی گردند و ایشان دروغگویانند ) .
ای جابر هیچ کس نیست که مخالفت وصی پیغمبر نماید مگر آن که به صورت انسان کوری به صورت افتاده است محشور می شود . ( 56

49 - گفت وگوی علی ( ع ) با جمجمه انوشیروان

علی ( ع ) به مداین نزول اجلال فرموده به ایوان کسری و در خدمت آن حضرت جماعتی از اهل ساباط مداین و از جمله آنها شخصی
بود به نام دلف که پسر منجم کسرا بود چون ظهر شد فرمود : ای دلف بلند شو و همراه من باش . پس آن حضرت در غرفه های اطراف ایوان کسری تشریف می برد و می فرمود : دلف این مکان برای چنین چیز و آن غرفه دیگر برای چیز دیگر بوده است . دلف جواب می داد : به خدا قسم واقع همین است که می فرمایید گویا شما در زمان کسری بوده اید و مشاهده نموده اید که از آنها خبر می دهید .
سپس به یک جمجمه ای نگاه کردند ( یعنی سر مرده ای کهنه که گوشت های آن ریخته و استخوان آن مانده باشد ) سپس به بعضی از حضار دستور داد که این جمجمه را بردارید و خود در ایوان کسری تشریف آورد و در آن مکان نشست ، سپس دستور فرمود طشتی آوردند آب ریخت و در آن طشت و فرمود : جمجمه را بگذارید در طشت و گفت : قسم می دهم تو را ای جمجمه که مرا و خودت را معرفی بنمایی . پس آن جمجمه به زبان فصیح گفت :
شما امیرالمؤ منین و سید الوصیین و من بنده خدا پسر کنیز خدا کسری انوشیروان هستم . پس آن اشخاصی که با آن حضرت بودند از اهل ساباط به خانه هایشان رفتند و آنها را به چیزی که واقع شده بود و شنیده بودند از جمجمه خبر دادند پس اختلاف کردند در این که امیرالمؤ منین چه کسی است .
( مؤ لف گوید یعنی بعضی به خدایی علی ( ع ) قایل شدند و گفتند :
با جمجمه حرف نمی زند مگر خالق او ) بعضی از اهل ساباط به حضور علی ( ع ) آمدند ، در فردای آن روز عرض کردند : بعضی از مردمان به خدایی شما قایل شده اند و قلوب ما را نیز فاسد کرده اند به واسطه چیزی که خبر می دهند از شما .
پس علی ( ع ) آنها را احضار کرد و فرمود ، چه چیز باعث شد که شما این حرف را بگویید ؟
گفتند : شنیدیم کلام جمجمه و سخن گفتن آن را با شما و این کار شخصی نیست غیر از خدا از این جهت گفتیم چیزی را که گفتیم .
آن حضرت فرمود : از این کلام به سوی پروردگارتان برگردید .
گفتند : ما از گفته خود برنمی گردیم ، هر چه می خواهی کن . دستور داد که آتشی مهیا ساختند و آنها را سوزانیدند و دستور فرمود استخوان هایی که از آنها باقی مانده بود کوبیده بر باد دهند ، پس چنین کردند .
سه روز از این قضیه گذشت بعضی از اهل ساباط به نزد آن حضرت آمدند و گفتند : الله الله دریاب دین محمد ( ص ) را به درستی که آنها را که سوزاندی برگشتند به منزلهای خود از اول سالمتر و نیکوتر . حضرت فرمود : آیا چنین نیست که شما آنها را سوزانیدید با آتش و استخوان های آنها را کوبیدید و بر باد دادید ؟ عرض کردند : بلی چنین است . فرمود : خداوند آنها را زنده کرده است . در این هنگام اهل ساباط از مقام شامخ علی ( ع )متحیر شدند . ( 55 )

43 - گفت وگو با ماهیان

رود فرات طغیان کرد به اندازه ای که نزدیک بود خانه های کوفه بر اثر طغیان آب ، منهدم شود ، مردم از این بلا به حضرت علی ( ع ) پناهده شدند ، علی ( ع ) بر استر رسول خدا ( ص ) سوار شده و مردم در رکاب او می آمدند ، چون به کنار رود فرات رسید از مرکب پایین آمد ، وضو گرفت در گوشه ای که مردم او را می دیدند مشغول نماز شد و دعاهایی که بیشتر مردم می شنیدند قرائت فرمود ، سپس به طرف فرات رفت چوبی که در دست داشت بر آب زده فرمود : به خواست خدا کم شو ، آب آن قدر فرو رفت که ماهیان کف دریا دیده شدند ، بسیاری از آنها به حضرت علی ( ع ) به عنوان امیرالمؤ منین سلام کردند و عده ای از آنها از قبیل جری ، مارماهی ، زمار سخنی نگفتند ، مردم متعجب شدند که چرا بعضی سخن گفتند و برخی ساکت ماندند ، فرمود : خدای متعال ماهیان حلال گوشت را به سلام بر من امر کرد و ماهیان حرام گوشت را از گفتگوی با من ممانعت فرمود و این خبر مشهوری است و در شهرت به پایه گفتگوی گرگ با پیغمبر و تسبیح سنگ ریزه در کف دست آن حضرت و ناله درخت به آن جناب و سیر کردن
عده بسیاری را با غذای اندک می باشد و کسی که بخواهد به چنین معجزه ای اعتراض کرده و طعنه بزند مساوی با آن است که معجزات پیغمبر را قبول ننموده و اعتراض نماید . ( 49 )

نتيجه‌گيري

امام هيچ راهي براي مصالحه با صهيونيسم حتي با فرض توبه از اقدامات گذشته باقي نگذاشته‌، قيام عمومي ملت‌ها و دولت‌هاي پشتيبان ملت فلسطين با استراتژي وحدت اسلامي، اخوت ديني و همچون يد واحده تحت بيرق اسلام و با تأكيد بر هويت ملي و بومي، آنها را مهمترين ضرورت مبارزاتي، براي مبارزه با اسرائيل مي‌دانند. نابودي بي‌چون و چراي اسرائيل از طريق جهاد مسلحانه و قيام عمومي، به ويژه قيام ملت فلسطين و تمسك به رمز شهادت و ياري گرفتن از خدا و دين را، پايه‌هاي اين مبارزه مي‌دانستند و بيداري ملت‌ها و مبارزه آنها با سازش دولت‌ها در مسأله فلسطين، بهترين پشتوانه براي استمرار مبارزه خواهد بود. انتفاضه در حقيقت نمود و ظهور اين انديشه و استراتژي امام خميني بوده است.

ب: پديده صهيونيسم

ظهور صهيونيسم در قالب دولت غاصب اسرائيل و تهديد همه‌جانبه مسلمانان در منطقه موجب تحولات بي‌شماري در خاورميانه گرديد. از اين پديده و مجموعه رويدادهاي آن در ادبيات روابط بين‌الملل با عنوان “بحران اعراب و اسرائيل” نام برده شده است. در انديشه امام، صهيونيسم، حركتي است عليه اسلام و مسلمين. تلاش فكري ايشان اين بود كه اين بحران را از يك مقوله عربي، به مقوله‌اي اسلامي تغيير بيابد.(7) شكي نيست كه چنين تلاشي ناشي از انديشه وحدت اسلامي امام بود و منجر به تحقق عملي آن مي‌گرديد. از منظر سياسي و نظامي نيز چنين نگرشي موجب قراردادن يك ميليارد مسلمان به جاي صد ميليون عرب در مقابل اسرائيل بود. امام اسلام‌ستيزي صهيونيزم را بارزترين ويژگي اين حركت، تحت حمايت قدرت‌هاي استعماري مي‌دانست.

صهيونيزم‌ از ديدگاه ايشان پديده‌اي سياسي،‌ استعماري، غير مذهبي و جدا از جامعه يهود است. (8) امام مخالفت خود با اسرائيل و صهيونيزم را از مخالفت با دين يهود و يهوديان جدا دانسته حتي احترام به مذاهب ديگر را گوشزد مي‌كند. (9)

امام صهيونيزم را مولد و ساخته استعمار و استكباري مي‌داند كه تحت حمايت مستمر در آمريكا قرار دارد. ايشان با اشاره به پيوند صهيونيست‌ها با بزرگ‌ترين سرمايه‌ها و سرمايه‌داران غرب به ويژه آمريكا، خاستگاه و علت پيدايش اسرائيل اين چنين بيان مي‌كنند:

“اسرائيل با تباني و هم‌فكري دولت‌هاي استعماري غرب و شرق زاييده شد و براي سركوب و استعمار ملل اسلامي به وجود آمد و امروز از طرف همه استعمارگران حمايت و پشتيباني مي‌شود. انگليس و آمريكا با تقويت نظامي و سياسي و با گذاشتن اسلحه‌هاي مرگبار در اختيار اسرائيل آن را به تجاوزات پي‌درپي عليه اعراب و مسلمين برمي‌انگيزانند.” (10) از ديگر ويژگي‌هاي صهيونيزم كه در آثار و سخنراني‌هاي امام تأكيد زيادي بر آن شده، ايدئولوژي از نيل تا فرات است. ايشان، بر اين باور بودند با اشغال فلسطين، لبنان، جولان و عقد قراردادهاي صلح و سازش، تجاوزات صهيونيست‌ها، خاتمه نخواهد يافت، بلكه آنها به منظور تحقق اسرائيل بزرگ گام برمي‌دارند و خطرشان متوجه همه خاورميانه و سرزمين‌هاي اسلامي است. امام ضمن هشدار، به دول عربي منطقه به منظور محو اسرائيل از جغرفياي سياسي، به تجهيز و قيام عليه اسرائيل توصيه نمودند. (11)

در همين زمينه، ايشان با تذكر بازي‌هاي سياسي آمريكا و اسرائيل در قالب صلح‌طلبي آن را يافتن فرصت زماني براي برداشتن قدم بعدي به منظور تحقق مقصد شوم صهيونيسم يعني حكومت بر بلاد مسلمين از نيل تا فرات دانستند. (12) اين حركت اسرائيل را همانند حركت آرام يك افعي خزندة خطرناك، تهديد بزرگ براي تصاحب و غارت منطقه ذكر كرده‌اند. (13)

به طور كلي، از ديدگاه امام، صهيونيسم يعني اسلام‌ستيزي، مذهب‌ستيزي، توسعه‌طلبي، مولود استكبار، جرثومه فساد، ابزار سياسي براي يغماي سرزمين‌هاي زرخيزو منابع سرشار كشورهاي اسلامي، كه در قالب نقشة شوم از نيل تا فرات به دنبال دست يافتن به دكترين استعماري خويش‌اند.

از ديدگاه سياسي امام خميني (ره)، اگر تأسيس حكومت اسلامي، اولويت اول براي ايشان در ايران بود، در خارج از كشور، آزادي بيت‌المقدس و سرزمين فلسطين، مهم‌ترين دغدغة فكري و عمل سياسي ايشان را تشكيل مي‌داد.

يكي از اختلافات اساسي امام با رژيم پهلوي، دربارة نفوذ صهيونيزم در ايران و حضور عناصر اسرائيلي در مناصب دولت پهلوي بود.

به عبارت ديگر، مي‌توان در انديشه انقلابي و آزادي‌بخش امام، آزادي ملت ايران و فلسطين را دو ضرورت عيني و اساسي دانست كه بسياري از آثار كتبي و شفاهي و مبارزات سياسي ايشان، مبين اين امر است كه در اينجا اشاراتي به اين موضوع مي‌شود.

آيا اگـر امـام‎ زمـان (ع) در مبارك‎ روزی ظهور فرمـاينـد بـراسارت قدس و بر ايـن‎ ظلـم‎ صبر خواهند كرد؟

آيا امام‎ منتـظران‎ و منتظر امروزه‎‎ به حال‎ مظلومان‎‎ فلسطين نمـی‎ گريند؟ آری‎‎ ای برادران‎‎‎ و خواهران مسلمان در هر جای‎ جهان‎ كه‎‎ به سر می‎ بريد بدانيـد امروز هيچ‎ فريضه ‎ای ‎ بالاتر از انتظار نيست‎ و در عرصه‎‎ انتظار نيز هيچ‎ مسئلـه ای‎ واجـب‎ تر از اجابت‎ ندای هل ‎من‎ناصرينصـرنـی در صحرای فلسطين‎ نمی‎ باشد.

چه‎ خوب‎‎ فرمود بنيانگذار كبيرانقلاب اسلامی‎ حضرت‎ امام‎‎ خمينی (ره) كه روز قدس‎ روز اسلام است‎ و اسرائيل‎ اين‎ غده‎ سرطانی ‎ بايـد از بين‎ برود.

اين‎ غده‎‎ سرطانـی، معـضلـی اسـت‎ كـه فقـط فلسطين‎ را تهديد نمـی‎ كنـد بـلكـه‎ تـفكـر صهيونيستی، انديشه‎‎ پليدی ‎ است‎ كه تلاش‎ مـی كند تا دنيا را به‎‎ جای ‎ خداپرستی، به بـت‎ پرستی ‎ سوق‎ دهد. اين‎ رژيم‎‎ پليد می‎ خواهد تمام دنيـا را تحـت‎ سلطه‎ خود قرار دهد و يهوديان‎ صهيونيسم‎ را در مقابل‎‎ خداوند، به‎ بتی ‎ تبديل كنـد تـا همه‎ اين‎ رژيم‎ را عبادت‎ كنند.

41 - گفت و گوی علی ( ع ) با افعی

علی ( ع ) بر منبر جامع کوفه بودند ، ناگاه مردی برای وضو گرفتن از جا بلند شد .
آن شخص از مسجد بیرون رفت به سوی رحبه تا وضو بگیرد ، ناگاه مار بزرگی مانع او شد .
پس از مقابل آن مار فرار کرد و به خدمت علی ( ع ) آمد و قضیه را به آن حضرت نقل کرد . علی ( ع ) بلند شد و تشریف آورد نزدیک آن سوراخی که افعی در آن بود .
شمشیر مبارک را بر در سوراخ گذاشت و فرمود : افعی از این جا خارج شو . طولی نکشید که آن مار بیرون آمد و با آن حضرت صحبت کرد ، علی
( ع ) به آن مار عتاب کرد چرا مانع این مرد از وضو گرفتن شدی ؟ جواب داد : این مرد شما را چهارمین خلیفه می داند یعنی شیعه شما نیست . آن گاه امیرالمؤ منین ( ع ) به آن مرد فرمود : تو مرا خلیفه چهارم می دانستی ؟
پس آن مرد بر سر خود زد و اسلام خود را کامل نمود . ( 47 )

39 - تکلم با فیل

پیغمبر ( ص ) علی ( ع ) را برای جنگ با جلندا به عمان فرستاد ، جنگ عظیمی میان آنها روی داد ، تا این که فرمود : کندا ( غلام جلندا ) بر فیل سفیدی سوار شد و با لشکری که سی فیل همراه داشت به مسلمین حمله کرد ، علی ( ع ) از استر پیاده شد و سرش را برهنه کرد ، بیابان روشن شد ، نزدیک فیل ها رفت و سخنی با آنها گفت که ما نمی فهمیدیم ، بیست و نه فیل برگشته با مشرکین جنگیدند تا به دروازه عمان واردشان کردند و برگشتند و گفتند : یا علی ( ع ) ! ما همه به محمد ایمان داریم جز آن فیل سفید . پس حضرت بانگ بر او زد ایستاد و ضربتی بر او زد سرش را دور افکند و کندا از پشتش به پایین افتاد . ( 45 )

37 - آگاهی از بطن شتر

سلمان فارسی روایت کرده که : روزی خدمت پیغمبر ( ص ) بودم یک اعرابی آمد و گفت : ای محمد مرا از آنچه در شکم این شتر است خبر ده تا بدانم ، آنچه آورده ای حق است ، و به خدای تو ایمان آوردم و از تو پیروی کنم ، پس پیغمبر ( ص ) به علی ( ع ) رو کرد و فرمود : جوابش را بده ، علی ( ع ) مهار شتر را گرفت و دست بر سینه اش کشید ، سپس دستش را به آسمان بلند کرد و گفت : خدایا ! تو را به حق محمد و اهلبیتش ، و به اسم های نیکو و موجودات کاملت این شتر را به زبان آور تا ما را از آنچه در شکم دارد خبر دهد ، ناگاه شتر رو به علی ( ع ) کرد و گفت : یا امیرالمؤ منین ! روزی این مرد بر پشت من سوار بود و به زیارت پسر عمویش می رفت و با من مواقعه کرد و من از او آبستنم .
اعرابی گفت : وای بر شما این پیغمبر ( ص ) است یا او ؟
گفتند : او پیغمبر است و این وصی و پسر عموی او است .
اعرابی گفت : گواهی می دهم که معبودی جز خدا نیست ، و تو پیغمبر خدایی ، و از پیغمبر خواست که از خدا بخواهد ، شر
چیزی را که در شکم شتر است برطرف کند ، و خدا شر را از او گرداند ، و اسلام آن مرد نیکو شد .
راوندی فرموده : عادت این شتر این است که از مرد آبستن نمی شود ، ولی خداوند این عادت را در این جا برای معرفی پیغمبرش ایجاد کرد ، با این که ممکن است نطفه مرد تا آن وقت به همان هیئت در شکم شتر مانده و هنوز علقه ( : خون بسته ) نشده بود ، و خدا شتر را به سخن آورد تا صدق سخن پیغمبرش معلوم شود . ( 43 )

32 - سخن گفتن زمین با امام ( ع )

اسما بنت عمیس گوید : فاطمه زهرا ( س ) فرمود : یکی از شب ها که علی ( ع ) بر من وارد شد مرا به هراس انداخت .
عرض کردم : چگونه تو را به هراس انداخت ای سرور زنان عالمین .
فرمود : شنیدم که زمین با او حرف می زد و او نیز با او سخن می گفت . ( 38 )

28 - شهادت سنگریزه

سلمان گفت : نزد پیغمبر ( ص ) نشسته بودیم که علی بن ابی طالب ( ع ) وارد شد حضرت ، سنگریزه ای به او داد ، سنگریزه در دست علی ( ع ) قرار نگرفته بود که به سخن آمده می گفت : معبودی جز خدا نیست ، محمد پیغمبر خداست به پروردگاری خدا ، نبوت محمد و ولایت علی بن ابی طالب ( ع ) راضی هستم . ( 33)

26 - خورشید هفت بار با علی ( ع ) سخن گفت

خورشید هفت مرتبه با علی ( ع ) سخن گفت ، اول ؛ گفت : یا امیرالمؤ منین ! نزد خدا شفاعت کن که مرا عذاب نفرماید .
دوم ؛ گفت : مرا امر کن تا دشمنانت را بسوزانم .
سوم ؛ هنگامی که علی ( ع ) در بابل به او فرمود : برگرد . گفت : لبیک .
چهارم ؛ وقتی که به او فرمود : خطایی از من سراغ داری ؟ به عزت پروردگارم اگر خدا مردم را مانند تو آفریده بود آتش خلق نمی شد .
پنجم ؛ در زمان خلافت ابوبکر مسلمانان بر سر نماز اختلاف کردند و با علی ( ع ) مخالفت کردند ، در این جا خورشید گفت : حق به جانب او و به دست او و همراه او است ، و همه قریش و حاضرین شنیدند .
ششم ؛ خورشید سطل آب برای علی ( ع ) آورد و وضو گرفت ، فرمود : تو کیستی ؟ گفت : خورشید فروزان !
هفتم ؛ زمانی که رحلت علی ( ع ) نزدیک شد خدمت او آمده سلام کرد و سفارش هایی به هم کردند . ( 31 )