تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
بنابراین،
معنای تقدیر الهی این است كه در جهان مادی، آفریده ها از حیث هستی و آثار و
ویژگی هایشان محدوده ای خاص دارند. این محدوده با اموری خاص مرتبط است؛
اموری كه علتها و شرایط آنها هستند و به دلیل اختلاف علل و شرایط، هستی،
آثار و ویژگی های موجودات مادی نیز متفاوت است. هر موجود مادی به وسیله
قالب هایی از داخل و خارج، اندازه گیری و قالب گیری میشود. این قالب،
حدود، یعنی طول، عرض، شكل، رنگ، موقعیت مكانی و زمانی و سایر عوارض و
ویژگی های مادی آن به شمار می آید. پس معنای تقدیر الهی در موجودات مادی،
یعنی هدایت آنها به سوی مسیر هستی شان است كه برای آنها مقدر گردیده است و
در آن قالب گیری شده اند. (8)
اما
تعبیر فلسفى قدر، اصل علیت است. «اصل علیت همان پیوند ضروری و قطعی حوادث
با یكدیگر و این كه هر حادثه ای تحتّم و قطعیت ضروری و قطعی خود و نیز تقدّر
و خصوصیات وجودی خود را از امری یا اموری مقدم بر خود گرفته است.
(9) اصل
علیت عمومی و نظام اسباب و مسببات بر جهان و جمیع وقایع و حوادث جهان
حكمفرماست و هر حادثی، ضرورت و قطعیت وجود خود و نیز شكل و خصوصیت زمانی و
مكانی و سایر خصوصیات وجودی اش را از علل متقدمه خود كسب كرده است و یك
پیوند ناگسستۀ میان گذشته و حال و استقبال میان هر موجودی و علل متقدمه او
هست.»(10)
اما
علل موجودات مادی تركیبی، فاعل و ماده و شرایط و عدم مانع است كه هر یك
تأثیر خاص بر آن دارند و مجموع این تأثیرها، قالب وجودی خاصی را شكل
میدهند. اگر تمام این علل و شرایط و عدم مانع، كنار هم گرد آیند، علت تامه
ساخته میشود و معلول خود را ضرورت و وجود میدهد كه از آن در متون دینی
به «قضای الهی» تعبیر میشود. اما هر موجودی با توجه به علل و شرایط خود
قالبی خاص دارد كه عوارض و ویژگیهای وجودی اش را میسازد و در متون دینی
از آن به «قدر الهی» تعبیر می شود.
با
روشن شدن معنای قدر، امكان فهم حقیقت شب قدر نیز میسر میشود. شب قدر شبی
است كه همه مقدرات تقدیر می گردد و قالب معین و اندازه خاص هر پدیده، روشن و
اندازهگیری می شود.
به
عبارت روشنتر، شب قدر یكی از شب های دهه آخر ماه رمضان است. طبق روایات
ما، یكی از شب های نوزدهم یا بیست و یكم و به احتمال زیادتر، بیست و سوم
ماه مبارك رمضان است.(11) در این شب - كه شب نزول قرآن به شمار می آید -
امور خیر و شر مردم و ولادت، مرگ، روزی، حج، طاعت، گناه و خلاصه هر
حادثه ای كه در طول سال واقع می شود، تقدیر می گردد.(12) شب قدر همیشه و هر
سال تكرار می شود. عبادت در آن شب، فضیلت فراوان دارد و در نیكویی سرنوشت
یك ساله بسیار مؤثر است.(13) در این شب تمام حوادث سال آینده به امام هر
زمان ارائه می شود و وی از سرنوشت خود و دیگران با خبر می گردد. امام باقر
علیه السلام می فرماید: «انه ینزل فی لیلة القدر الی ولی الامر تفسیر
الامور سنةً سنةً، یؤمر فی امر نفسه بكذا و كذا و فی امر الناس بكذا و كذا؛
در شب قدر به ولی امر (امام هر زمان) تفسیر كارها و حوادث نازل می شود و
وی درباره خویش و دیگر مردمان مأمور به دستورهایی می شود.»(14)
پس شب قدر شبی است كه:
1. قرآن در آن نازل شده است.
2. حوادث سال آینده در آن تقدیر می شود.
3. این حوادث بر امام زمان - روحی فداه - عرضه و آن حضرت مامور به كارهایی می گردد.
بنابراین، میتوان گفت شب قدر، شب تقدیر و شب اندازه گیری و شب تعیین حوادث جهان ماده است.
این
مطلب مطابق آیات قرآنی نیز می باشد؛ زیرا در آیه 185 سوره مباركه «بقره»
می فرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ»؛ ماه
رمضان كه در آن قرآن نازل شده است.» طبق این آیه، نزول قرآن (نزول دفعی)
در ماه رمضان بوده است. و در آیات 3 - 5 سوره مباركه دخان می فرماید:
«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِینَ*
فِیها یُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِیمٍ* أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا
مُرْسِلِینَ.» این آیه نیز تصریح دارد كه نزول [دفعی] قرآن در یك شب بوده
است كه از آن به شب مبارك تعبیر شده است. همچنین در سوره مباركه قدر تصریح
شده است كه قرآن در شب قدر نازل شده است.
«قدر»
در لغت به معنای اندازه و اندازه گیری است. «تقدیر» نیز به معنای
اندازه گیری و تعیین است. اما معنای اصطلاحی «قدر»، عبارت است از ویژگی
هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن به عبارت دیگر، اندازه و محدوده
وجودی هر چیز، «قدر» نام دارد.
پس با جمع آیات سه گانه بالا روشن می شود:
1. قرآن در ماه رمضان نازل شده است.
2. قرآن در شبی مبارك از شبهای ماه مبارك رمضان نازل شده است.
3. این شب، در قرآن شب قدر نام دارد.
4. ویژگی خاص این شب بر حسب آیات سوره مباركه دخان دو امر است:
الف. نزول قرآن.
ب. هر امر حكیمی در آن شب مبارك جدا میگردد.
اما سوره مباركه قدر كه به منزله شرح و تفسیر آیات سوره مباركه «دخان» است، شش ویژگی برای شب قدر می شمارد:
الف. شب نزول قرآن است (إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر).
ب. این شب، شبی ناشناخته است و این ناشناختگی به دلیل عظمت آن شب است ( وَ ما أَدْراكَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ).
ج. شب قدر از هزار ماه بهتر است. (لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر).
د.
در این شب مبارك، ملائكه و روح با اجازه پروردگار عالمیان نازل می شوند
(تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ) و روایات
تصریح دارند كه آنها بر قلب امام هر زمان نازل می شوند.
ه.
این نزول برای تحقق هر امری است كه در سوره «دخان» بدان اشاره رفت (مِنْ
كُلِّ أَمْرٍ) و این نزول - كه مساوی با رحمت خاصه الهی بر مومنان شب
زنده‌دار است - تا طلوع فجر ادامه دارد (سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ
الْفَجْرِ).
و.
شب قدر، شب تقدیر و اندازه گیری است؛ زیرا در این سوره - كه تنها پنج آیه
دارد - سه بار «لیلة القدر» تكرار شده است و این نشانه اهتمام ویژه قرآن به
مسئله اندازه گیری در آن شب خاص است.
مرحوم
كلینی در كافی از امام باقر علیه السلام نقل می كند كه آن حضرت در جواب
معنای آیه «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ» فرمودند: «آری شب
قدر، شبی است كه همه ساله در ماه رمضان و در دهه آخر آن، تجدید می شود.
شبی كه قرآن جز در آن شب نازل نشده و آن شبی است كه خدای تعالی درباره اش
فرموده است: «فیها یفرق كل امر حكیم؛ در آن شب هر، امری با حكمت، متعین و
ممتاز می گردد.» آنگاه فرمود: «در شب قدر، هر حادثه ای كه باید در طول آن
سال واقع گردد، تقدیر می شود؛ خیر و شر، طاعت و معصیت و فرزندی كه قرار است
متولد شود یا اجلی كه قرار است فرارسد یا رزقی كه قرار است برسد و ...
.»(15)
پینوشتها:
1- قاموس قرآن، سید علی اكبر قرشی، ج 5، ص 246 و 247 .
2- همان، ص 248.
3- المیزان، سید محمد حسین طباطبایی، ج12 ص 150 و 151.
4- همان، ج 19، ص 101.
5- انسان و سرنوشت، شهید مطهری، ص 52.
6- المحاسن البرقی، ج1، ص 244.
7- بحار الانوار، ج 5، ص 122.
8- المیزان، ج 19، ص 101 - 103
9- انسان و سرنوشت، ص 53
10- همان، ص 55 و 56
11- اقبال الاعمال، سید بن طاووس، تحقیق و تصحیح جواد قیومی اصفهانی، ج1، ص 312 و 313 و 374 و 375 .
12- الكافی، كلینی، ج 4، ص 157 .
13- المراقبات، ملكی تبریزی، ص، 237 - 252
14- الكافی، ج1، ص 248
15- المیزان فی تفسیر القرآن، ج 20، ص، 382/ بحث روایی ذیل سوره مباركه قدر.
منبع:
ماهنامه پرسمان، 1382، سید سعید لواسانی
نظرات شما عزیزان:
