امیرالمؤمنین(ع) گریه کردن برای دوری از خدا را عبادت عارفان معرفی نموده است:

«البُكاءُ مِن خِيفَةِ اللَّهِ لِلبُعدِ عَنِ اللَّهِ عِبادَةُ العارِفينَ([5])؛ گریه کردن از ترس خداوند به خاطری دوری از خداوند، عبادت عارفان است.»

امام صادق(ع) در کلامی نورانی می‌فرماید:

«مَا مِنْ قَطْرَةٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ قَطْرَةِ دَمْعٍ فِي سَوَادِ اللَّيْلِ يُقَطِّرُهَا الْعَبْدُ مَخَافَةً مِنَ اللَّهِ([6])؛ هیچ قطره‌ای محبوب‌تر از قطره اشکی نیست که بنده‌ای از خوف خدا و در مقام توبه از گناه می‌ریزد.»

انسان‌های رستگار در حال عبادت همواره چشمانی گریان دارند. به‌عنوان مثال نماز شب مرحوم الهی قمشه‌ای([7])حدود دو ساعت به طول می‌انجامید. ایشان در رکعت یازدهم نمازش یک دستش بلند بود و همه دعاهای مربوط به قنوت نماز وتر را می‌خواند. روی یک دستش هم قرآن کوچکی بود که تا قنوت ادامه داشت، این دستش را به نشانه نیاز پایین نمی‌آورد. گریه‌اش نیز تمامی نداشت. ایشان حقایق و معارف زیادی را کسب نموده و از افرادی بود که این اسرار را نزد هیچ فردی فاش نمی‌کردند. آن‌گاه که اصرار زیادی می‌کردیم، می‌گفتند: این کار خداست! انسان با مشاهده این عالِم بزرگ و خردمند می‌توانست چهره رستگاران واقعی در ذهن را تداعی نماید.

همان‌طور که گریه کردن برای خداوند از نشانه‌های رستگاری است، خشکی چشم و قساوت قلب نیز از نشانه‌های شقاوت است. امام صادق(ع) در این‌زمینه می‌فرماید:

«مِنْ عَلَامَاتِ الشَّقَاءِ جُمُودُ الْعَيْنِ، وَ قَسْوَةُ الْقَلْبِ ([8])؛ از نشان‌های شقاوت و بدبختی، خشکی چشم و سختی قلب است.»

 ------------------------------------------------------------------------------

[1]. «وَ عیناً یَصلَحُ للصُبرَه»؛ کشف الأسرار و عدة الأبرار: 10/455.

[2]. مائده(5): 83.

[3]. الکافی: 4/ 328؛ باب 15، حدیث 1؛ من لا یحضره الفقیه: 1/ 317؛ حدیث 941.

[4]. ثواب الأعمال: 172؛ بحار الأنوار:13/ 349؛ باب 11، حدیث 37؛ سفینة البحار: 1/ 356.

[5]. غرر الحکم: 96؛ حدیث 1816.

[6]. المحاسن: 1/ 292؛ حدیث 450؛ جامع الأخبار: 97؛ وسائل الشیعة: 12/ 177؛ باب 114، حدیث 7؛ بحار الأنوار: 90/ 332؛ باب 19، حدیث 19.

[7]. حاج میرزا محمد مهدی محی الدین الهی قمشه‌ای (1279 - ۱۳52 ه.ش) شاعر، عارف، حکیم و مترجم قرآن کریم است. ایشان آثار متعددی در زمینه حکمت و عرفان تالیف کرده است. همچنین این عالم وارسته قرآن کریم، صحیفه سجادیه و مفاتیح‌الجنان را ترجمه کرده است.

[8]. الکافی: 3/ 712؛ باب 115، حدیث 6.

برگرفته از کتاب راه و رسم رستگاری نوشته استاد حسین انصاریان