ندای وحی

مهریه

یکی از سنت‏های بسیار کهن در روابط خانوادگی این بوده است که مرد هنگام ازدواج، برای زن حق «مهر» قائل می‏شده و چیزی از مال خود را به زن یا پدر زن می‏پرداخته است. اسلام نیز حق «مهریه» را برای زن تأیید کرده و قوانین خاصی برای آن بیان نموده است.

مهریه یا کابین، مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می شود به همسرش بپردازد و هر زمان که خانم مطالبه ی مهریه کند، مرد باید آن را پرداخت کند. میزان مهریه تعیین شده نیست و هنگام عقد ازدواج با توجه به معیارهای مختلفی آن را  مشخص میکنند.

الزام تملیک مهریه، از حکم قانون ناشی از می شود و قراردادی نیست سکوت طرفین در عقد و حتّی توافق آن ها بر اینکه عقد بدون مهریه باشد، تکلیف مرد به پرداخت مهریه را از بین نمی برد. مهریه انواع مختلفی دارد:

انواع مهریه

مهرالمسمی

به مهریه ای که در عقد ازدواج مشخصا میزان مهریه معلوم شود و مرد و زن بر آن توافق دارند و آن را در عقد ذکر می کنند مهر المسمی گفته می شود. ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی میگوید “مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد”، و ماده ی بعدی می گوید “تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است”

مهر المسمی باید از جهت مالی و اقتصادی ارزشمند باشد، امکان تصرف و انتقال داشته باشد، مشخص و معلوم باشد (لازم نیست مصداقش معلوم باشد)، به طور صریح ذکر شود، و همچنین منفعت عقلانی برای دریافت کننده داشته باشد مشروع باشد .

مهرالمثل

مهرالمثل زمانی به زن تعلق می گیرد که در هنگام عقد میزان مهریه مشخص نشده باشد، ولی با نزدیکی بین زن و مرد، بکارت زن از بین برود . در این صورت با توجه به عرف جامعه ی دختر و اقوام و جایگاه اجتماعی وی مهریه ای مشخص می کنند که به آن مهر المثل گفته می شود..

مهرالمتعه

در عقد ازدواج دائمی که مهریه ذکر نشده باشد، یا شرط عدم مهر شده باشد، و زن و شوهر نزدیکی نکرده باشند مهرالمتعه پرداخت می شود.

مهرالسنة

مهرالسنه مهریه‌ای که پیامبر اکرم (ص) برای همسران و دختر خود تعیین نمود پانصد درهم نقرهٔ مسکوک بود که اگر این میزان به عنوان مهریه تراضی شود به آن مهرالسنه گفته می شود.

نفقه

«نفقه» به معنی صرف کردن، خرج کردن و خرجی زن که به عهده شوهر است می باشد. در اصطلاح فقهای اسلام، به تأمین مخارج ضروری همسر، نزدیکان، کنیز و غلام، اعم از خوراک، پوشاک، مسکن و غیره اطلاق می‏شود.

سه چیز باعث تکلیف مرد به پرداخت نفقه می شود: 

•  زوجیت: با عقد ازدواج، نفقه زن بر شوهر واجب می‏شود
• قرابت: نفقه خویشاوندان نیز با رعایت شرایطی، واجب می‏باشد. در بین اقارب تنها اولاد و والدین واجب النفقه هستند و نفقه بقیه خویشاوندان مستحب می‏باشد.
• تملیک: نفقه غلام و کنیز برای صاحب آنها واجب است. باید دانست، بنابر فتوای فقهای اسلام، نفقه زوجه مقدم بر نفقه اقارب می‏باشد.

فقهای اسلام معتقدند دارند که نفقه از لوازم عقد دائم می‏باشد. در نکاح متعه یا ازدواج موقت، نفقه زن به عهده مرد نمی‏باشد.

نکته مهم در مورد نفقه، وجوب آن است که در این زمینه میان فقهای اسلام اختلاف نظر وجود دارد. مشهور فقهای امامیه معتقدند که شرط وجوب نفقه، تمکین زن از شوهر است. این تمکین به معنای اطاعت از شوهر در مسائل مربوط به زناشویی است.

برخی دیگر از علما، مانند صاحب جواهر، معتقدند که به مجرد عقد دائم، زن مستحق نفقه میشود. ، قانون مدنی ایران در مادّه ۱۱۰۸، از نظریه گروه اول پیروی نموده و زوجه‏ای را که حاضر به تمکین نباشد مستحق نفقه نمی‏داند، یعنی به مجرد وقوع عقد زوجه مستحق نفقه نیست و با تمکین کامل استحقاق آن را خواهد داشت: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی: “هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود”.

در مورد سقوط حق نفقه، فقها معتقدند که در چند مورد به زن نفقه تعلق نمیگیرد.

1. نشوز زن یا همان عدم تمکین،
2. فوت زوج، البته در این مورد گرچه نظر مشهور معتقد به عدم تفکیک میان زن باردار و غیر آن نمیباشد، برخی از فقها برای زن باردار نیز پس از فوت همسرش نفقه در نظر گرفته اند؛ چرا که بر این باورند که زن در این دوران نیاز به آرامش فکری داشته و به هر حال وی فرزند متوفی را باردار است. بنابراین، مستحق نفقه از ماترک شوهر میباشد.
3. اعسار زوج است که این اسقاط دائمی نبوده و در صورت توانگر شدن زوج، نفقه کلیه ایام گذشته باید به زوجه پرداخت شود.

لازم به ذکر است که، زن مطلقه در دوران طلاق رجعی نیز مستحق نفقه است، چه باردار باشد و چه نباشد. اما زنی که در عده طلاق بائن به سر میبرد، تنها در صورتی که زن باردار باشد، تا زمان وضع حمل مستحق نفقه میباشد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: