ندای وحی

چند نکته و پیام تفسيری از آيه ۷ سوره بقره؛ قلب مریض، قلب سلیم، قلب منیب

چند نکته و پیام تفسيری از  آيه ۷ سوره بقره: 
 
خَتَمَ اللَّهُ عَلَى‏ قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى‏ أَبْصَرِهِمْ غِشَوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ‏ 
 
 
ترجمه    
خداوند بر دلها و برگوش آنان مهر زده است و در برابر چشمانشان پرده‏اى است و براى آنان عذابى بزرگ است. 
 
 
نکته ها    
مُهر بدبختى كه خداوند بر دل كفّار مى‏زند، كيفر لجاجت‏هاى آنان است. چنانكه مى‏خوانيم: «يطبع اللَّه على كلّ قلب متكبّر جبّار»(135) خدا بر دل افراد متكبّر و ستم‏پيشه، مهر مى‏زند. و در آيه 23 سوره‏ى جاثيه نيز مى‏خوانيم: خداوند بر دل كسانى كه با علم و آگاهى به سراغ هواپرستى مى‏روند مهر مى‏زند. بنابراين مهر الهى نتيجه‏ى انتخاب بدِ خود انسان است، نه آنكه يك عمل قهرى و جبرى از طرف خدا باشد.
مراد از قلب در قرآن، روح و مركز ادراكات است. سه نوع قلب را قرآن معرّفى مى‏كند:

1. قلب سليم،2. قلب منيب، 3. قلب مريض.

ويژگى‏هاى قلب سليم‏الف: قلبى كه جز خدا در آن نيست. «ليس فيه احد سواه»(136)

ب: قلبى كه پيرو راهنماى حقّ، توبه كننده از گناه و تسليم حقّ باشد.(137)

ج: قلبى كه از حبّ دنيا، سالم باشد.(138)

د: قلبى كه با ياد خدا، آرام گيرد.(139)

ه: قلبى كه در برابر خداوند، خاشع است.(140)

البتّه قلب مؤمن، هم با ياد خداوند آرام مى‏گيرد و هم از قهر او مى‏ترسد. «اذا ذُكر اللّه وَجِلَت قلوبهم»(141) همانند كودكى كه هم به والدين آرام مى‏گيرد و هم از آنان حساب مى‏برد.

ويژگى‏هاى قلب مريض‏
الف: قلبى كه از خدا غافل است ولايق رهبرى نيست. «لاتطع من اغفلنا قلبه»(142)

ب: دلى كه دنبال فتنه و دستاويز مى‏گردد. «فامّا الّذين فى قلوبهم زيغ فيتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة»(143)

ج: دلى كه قساوت دارد. «جعلنا قلوبهم قاسية»(144)

د: دلى كه زنگار گرفته است. «بل ران على قلوبهم ما كانوا يكسبون»(145)

ه: دلى كه مُهر خورده است. «طبع اللّه عليها بكفرهم»(146)

ويژگى قلب منيب‏

قلب منيب، آن است كه بعد از توجّه به انحراف وخلاف، توبه وانابه كرده و به سوى خدا باز گردد. ويژگى بارز آن تغيير حالات در رفتار وگفتار انسان است.

خداوند در آيات قرآنى، نه ويژگى براى قلب كفّار بيان كرده است:

الف: انكار حقايق. «قُلوبُهم مُنكِرة»(147)

ب: تعصّب. «فى قلوبهم الحَميّة»(148)

ج: انحراف و گمراهى. «صَرفَ اللّه قُلوبهم»(149)

د: قساوت و سنگدلى. «فَويلٌ لِلقاسيَة قلوبهم»(150)

ه : موت. «لاتَسمعُ المَوتى»(151)

و: آلودگى و زنگار. «بَل رانَ على قلوبهم»(152)

ز: مرض. «فى قلوبهم مَرض»(153)

ح: ضيق. «يجعلْ صَدره ضَيّقاً»(154)

ط: طبع. «طَبع اللّه عليها بكفرهم»(155)

قلب انسان، متغيّر و تأثيرپذير است. لذا مؤمنان اينچنين دعا مى‏كنند: «ربّنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هديتنا»(156) خدايا! دلهاى ما را بعد از آنكه هدايت نمودى، منحرف مساز.

امام صادق عليه السلام فرمودند: اين جمله (آيه) را زياد بگوييد و خود را از انحراف ايمن و درامان ندانيد.(157)
--------------------------------------------------------------------------------
135) غافر، 35.
136) نورالثقلين،  ج‏4، ص‏57.
137) نهج‏البلاغه، خطبه 214.
138) تفسير صافى.
139) فتح، 4.
140) حديد، 16.
141) انفال، 2.
142) كهف، 28.
143) آل‏عمران، 7.
144) مائده، 13.
145) مطففين، 14.
146) نساء، 155.
147) نحل، 22.
148) فتح، 26.
149) توبه، 127.
150) زمر، 22.
151) روم، 52.
152) مطففين، 14.
153) بقره، 10.
154) انعام، 125.
155) نساء، 155.
156) آل‏عمران، 8.
157) تفسير نورالثقلين.
 
 
پيام ها  
 
1- درك نكردن حقيقت، شايد بالاترين كيفرهاى الهى است. «ختم اللَّه على قلوبهم»

 2- كفر و الحاد، سبب مهر خوردن دلها و گوش‏هاست. «الذين كفروا... ختم اللَّه»

 3- در اثر پافشارى بر كفر، امتيازات اساسى انسان (درك حقايق و واقعيّات) سلب مى‏شود. «الّذين كفروا... ختم اللَّه»

4- كيفر الهى، متناسب با عمل ماست. «الّذين كفروا... ختم اللَّه»

    آرى، جزاى كسى كه حقّ را فهميد وبر آن سرپوش گذاشت، آن است كه خدا هم بر چشم، گوش، روح و فكرش سرپوش گذارد. در واقع انسان، خود عامل بدبختى خويش را فراهم مى‏كند. چنانكه امام رضاعليه السلام فرمود: مُهر خوردن، عقوبت كفر آنهاست.( تفاسير نورالثقلين و كنزالدقائق.)
 

منبع: تفسير نور / حجة الاسلام محسن قرائتى / تفسير ذيل آيه ۷ سوره بقره

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: