سوره الفاتحة, آیه 5
إِیّاكَ نَعْبُدُ وَ إِیّاكَ نَسْتَعِینُ...(خدایا) تنها ترا می پرستیم و تنها از تو یاری می جوئیم.
انسان باید به حكم عقل، بندگی خداوند را بپذیرد.ما انسان ها عاشق كمال هستیم و نیازمند رشد و تربیت، و خداوند نیز جامع تمام كمالات و ربّ همه ی هستی است. اگر به مهر و محبّت نیازمندیم او رحمان و رحیم است و اگر از آینده دور نگرانیم، او صاحب اختیار و مالك آن روز است.
پس چرا به سوی دیگران برویم؟ ! عقل حكم می كند كه تنها باید او را پرستید و از او كمك خواست. نه بنده هوی و هوس خود بود و نه بنده زر و زور دیگران.
در نماز، گویا شخص نمازگزار به نمایندگی از تمام خداپرستان می گوید: خدایا! نه فقط من كه همه ی ما بنده توایم، ونه تنها من كه همه ی ما محتاج و نیازمند لطف توایم.
خدایا! من كسی جز تو را ندارم «إِیّاكَ» ولی تو غیر مرا فراوان داری و همه هستی عبد و بنده ی تو هستند.
«إِنْ كُلُّ مَنْ فِی اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ إِلاّ آتِی اَلرَّحْمنِ عَبْداً» [1] در آسمان ها و زمین هیچ چیزی نیست مگر این كه بنده و فرمان بردار خداوند رحمان هستند. جمله «نَعْبُدُ» هم اشاره به این دارد كه نماز به جماعت خوانده شود و هم بیانگر این است كه مسلمانان همگی برادر و در یك خط هستند.
مراحل پرواز معنوی، عبارت است از: ثنا، ارتباط و سپس دعا. بنابراین اوّل سوره ی حمد ثناست، آیه ی «إِیّاكَ نَعْبُدُ» ارتباط و آیات بعد، دعا می باشد. گفتگو با محبوب واقعی شیرین است، شاید به خاطر همین كلمه «إِیّاكَ» *تكرار شد.
[1] . مریم، 93.
پیام ها:
1- ابتدا باید بندگی خدا كرد، آنگاه از او حاجت خواست. «نَعْبُدُ، نَسْتَعِینُ»
2- بندگی، تنها در برابر خداوند رواست نه دیگران. «إِیّاكَ نَعْبُدُ»
3- گر چه عبادت از ماست، ولی در عبادت كردن نیز نیازمند كمك او هستیم. تفسیر نور(10جلدی) ، ج 1 ، ص : 32 «إِیّاكَ نَعْبُدُ وَ إِیّاكَ نَسْتَعِینُ» [1]
4- «إِیّاكَ نَعْبُدُ وَ إِیّاكَ نَسْتَعِینُ» یعنی نه جبر است و نه تفویض. چون می گوییم: «نَعْبُدُ» پس دارای اختیار هستیم و نه مجبور. وچون می گوییم: «نَسْتَعِینُ» پس نیاز به او داریم و امور به ما تفویض نشده است.
5- شناخت خداوند و صفات او، مقدمّه دست یابی به توحید و یكتاپرستی است. «رَبِّ اَلْعالَمِینَ، `اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ، `مالِكِ یَوْمِ اَلدِّینِ، `إِیّاكَ نَعْبُدُ»
6- از آداب دعا و پرستش این است كه انسان خودرا مطرح نكند و خود را در حضور خداوند احساس كند. «إِیّاكَ نَعْبُدُ. . . »
7- توجّه به معاد، یكی از انگیزه های عبادت است. «مالِكِ یَوْمِ اَلدِّینِ `إِیّاكَ نَعْبُدُ»
صوت قرائتی / تفسیر آیه 5 سوره حمد، جبر و اختیار
نظرات شما عزیزان: