ندای وحی

چرا در اسلام ازدواج موقّت و تعدّد زوج ها تجويز شده است؟ آيا اين احكام تبعيض و خلاف حقوق زن نيست؟

زن در ايام قاعدگى كه در هر ماه، چندين روز را در بر مى‌گيرد، به كلّى فاقد آمادگى براى مقاربت است; حال آن كه مرد دائم اين آمادگى را دارد. 2. زن در دوران باردارى و حتّى اغلب در دوران شيردهى نمى‌تواند آبستن شود; در صورتى كه مرد، چه بسا خواهان فرزند ديگرى باشد; افزون بر اين كه زن در اين مدّت ميل جنسى چندانى هم ندارد. 3.  زن يا مرد ممكن است براى تحصيل علم، تجارت يا هر مقصود ديگرى، مدتّى در شهر يا كشورى غير از محلّ اقامت دائم خود مجبور به زندگى باشد. در اين حال، شوهرى كه زنش به مسافرت رفته است يا مردى كه خود در شهر يا كشور بيگانه زندگى مى‌كند، نياز به همسر دارد. 4. در ازدواج دائم، هزينه زندگى زن به عهده شوهر است و ممكن است مردى توان مالى براى پرداخت مخارج همسر را نداشته باشد. 5. ممكن است قوّتِ غريزه جنسى در مردى چنان باشد كه با يك زن ارضا نشود; پس ازدواج موقّت، مصالح فراوانى دارد و هرگاه مرد يا زنى به هر دليلى نتواند ازدواج دائم كند و فشار غريزه جنسى او نيز به حدّى باشد كه عدم ارضاى آن سبب ناهنجارى هاى جسمى يا روحى يا معصيت شود، ازدواج منقطع، يگانه راه چاره است. 6. در برهه اى از زمان، مصالح اجتماعى يا فردىِ جامعه يا شخص ايجاب كند كه تكثير نفوس، آهنگ سريع ترى بگيرد در اين صورت، اگر هر مردى به يك همسر بسنده كند، غرض پيشين حاصل نخواهد شد. 7. امكان دارد در بعضى مقاطع تاريخى، تعداد دختران و زنانِ آماده ازدواج جامعه بيش از تعداد مردان باشد. در چنين مواردى، منع تعدّد زوج ها نتيجه اى جز رواج فحشا و ديگر مفاسد اجتماعى مترتّب بر آن نخواهد داشت و در حقيقت، حقّ ازدواج برخى از زنان پايمال خواهد شد. با اين حال، در اسلام هيچ گاه به مردى تكليف نمى‌كنند كه بيش از يك زن بگيرد و در عمل نيز از ظهور اسلام تا كنون، در همه جوامع، اكثريّت قريب به اتّفاق مردان (چه مسلمان و چه غير مسلمان) تك همسر بوده اند و هستند; ولى به هرحال، واقع بينى، انصاف و تفاوت هاى زن و مرد اقتض مى‌كند كه براى اوضاع و احوال خاص نيز چاره اى انديشيده شود. در ضمن روشن شد كه در اين احكام، مسأله تبعيض جنسى و نفى حقوق زنان در ميان است. با توجّه به مصالح ذكر شده (غير از بند 4) و بعضى ديگر از فوايد، ازدواج دائم به يك بار محدود نشده است; بلكه به مرد اجازه داده شده است كه با قيود و شرايط خاصّى از جمله رعايت عدالت، در يك زمان تا چهار زنِ دائم هم داشته باشد. يادآورى اين نكته بى فايده نيست كه ما مدّعى نيستيم تمام حكمت هاى ازدواج موقّت و تعدّد زوجات (يا ديگر احكام الاهى) همين مواردى است كه م مى‌فهميم. چه بسا ده ها حكمت ديگر در اين حكم باشد كه ما از آن ها آگاهى نداريم.   شرط تعدّد زوج ها در اسلام   از ديدگاه اسلامى، مرد فقط در صورتى مى‌تواند بيش از يك زن بگيرد كه قدرت اجراى عدالت ميان آنان را در خود بيابد. قرآن كريم مى‌فرمايد: فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً... و اگر بيم آن داريد كه به عدالت رفتار نكنيد، فقط يك زن بگيريد[1] بدون شك، مقصود از عدل در اين آيه كريمه، عدالت در مقام عمل (عدم اجحاف و ستم به زنان در باره حقوق زناشويى و خانوادگى) است، وگرنه محبّت ها و علاقه باطنى و قلبى به طور كامل قابل مهار نيست. به بيان ديگر، مردى كه چند همسر دارد، موظّف است ميان همسرانش عدالت را رعايت كند; به طور مثال خوراك، پوشاك و مسكن يكسان براى آن ها تهيّه كند; اگرچه يكى از آنان را به سبب آن كه زيبايى و كمال ظاهرى يا درونى بيش تر دارد، قلباً بيش تر دوست دارد; بنابراين خداوند متعالى به محال امر نفرموده و از مرد نخواسته است كه همه همسرانش را يكسان دوست بدارد; امّا در عين حال به او حق نداده است تا به همسرى كه كم تر دوستش دارد، در مقام عمل و در حقوق خانوادگى و زناشويى ستم كند و چنان بى اعتنايى و بى مهرى به او روا دارد كه گويى وى زنى بى شوهر است.     در آيه 129 سوره نساء،  چنين آمده است: وَ لَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوها كَالْمُعَلَّقَةِ. هرچند بكوشيد، هرگز نتوانيد كه ميان زنان به عدالت رفتار كنيد; امّا يكباره به سوى يكى ميل نكنيد تا ديگرى را سرگشته رها كرده باشيد. با اين شرط بسيار مهم، اسلام كوشيده است تا جلو ستم مرد به همسرش گرفته شود. نكته هاى ديگرى در باره ازدواج موقّت و تعدّد زوج ها از جهت فقهى وجود دارد كه در رساله هاى عمليّه مراجع عظام آمده است.[2]     [1] - سوره نساء آيه 3 [2] - پرسش ها و پاسخها ج 5 بخش حقوق مدني زنان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: