پیشرفت یا توسعه‌یافتگی؟

توسعه و پیشرفت چه نسبتی با هم دارند؟ چه مفاهیمی را در بر می‌گیرند؟ آیا با هم در تعارض‌اند و یا نه، کاملاً در یک راستا هستند؟ اهداف هرکدام چیست؟ در ایران کدام الگو باید پیاده شود؟ و...؟

دکتر امیرعلی سیف‌الدین به این سؤالات پاسخ می‌دهد:وسعه و توسعه‌یافتگی آمال و آرزوی بسیاری از مسئولین و دست‌اندرکاران نظام جمهوری اسلامی است و معتقدند که تمام و تلاش و امکانات خود را باید صرف رسیدن به توسعه‌یافتگی در حد جوامع غربی به کار ببندیم؛تا جایی که بسیاری از برنامه‌ریزان اقتصادی در سال‌های گذشته،برنامه‌های توسعه را بر همین مبنا تدوین کردند.هنگامی که از مفهومی به نام پیشرفت سخن به میان می‌آید،آن را با مفهوم توسعه یکی می‌دانند و بیان می‌کنند که توسعه همان مفهومی است که عده‌ای آن را پیشرفت نام‌گذاری می‌کنند،اما هدف این دو یکی است.آن‌ها این دو مقوله را در حد یک دعوای لفظی تنزل می‌دهند.

دکتر امیرعلی سیف‌الدین، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران، در این‌باره می‌گوید: یکی از ویژگی‌های واژه‌های فارسی این است که پشت کلمات نیت نهفته است و با اینکه از لحاظ لغوی یکی هستند، برداشت از آن کلمات یکی نیست. لذا با این نگاه، توسعه یک واژه‌ی فارسی است که بر واژه‌ی غربی «development» سوار شده است، ولی پیشرفت بار معنایی خاصی دارد که ممکن است از لحاظ معنایی با واژه‌های «development»، «progress» یا حتی واژه‌ی فارسی «توسعه» یکی باشد، اما از نظر نیتی که در آن واژه نهفته است، با هم تفاوت داشته باشند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران، در تعریف مفاهیم توسعه و پیشرفت گفت: توسعه هدف‌محور نیست و شاخص‌هایش نسبت به گذشته سنجیده می‌شود و هدفی در آینده ندارد، اما در پیشرفت هدف در آینده وجود دارد و همه‌چیز نسبت به آینده سنجیده می‌شود.

دکتر امیرعلی سیف‌الدین در ادامه افزودند: ما نمی‌توانیم یک مدل کامل از غرب برداریم و آن را به کار ببندیم. هر کشوری اعتقادات خود را در همه‌‌ی ابعاد زندگی دخالت می‌دهد و مدل خاص خود را دارد. پس ما نمی‌توانیم در انتخاب مدل‌ها کشور خاصی مانند ژاپن را انتخاب کنیم. ما باید بتوانیم مدلی که اصل آن مبتنی بر آموزه‌های دینی و وحیانی است تبیین کنیم، منتها روش‌ها متناسب با زمان و مکان می‌تواند تغییر کند.