پس از استقلال جمهوری آذربایجان از اتحاد جماهیر شوروی، به رغم میل باطنی دولتمردان این جمهوری در ادوار گوناگون، صدها مسجد در روستاها و شهرهای گوناگون جمهوری آذربایجان احیا و یا احداث شده است که این موضوع، زمینه مناسبی برای از انزوا درآوردن و تکریم ماه رمضان فراهم آورده است.
مسلمانان آذربايجان ماه رمضان را “ماه عروج” مي نامند و يك هفته قبل از حلول ماه مبارك به تدارك جشن مي پردازند. مسلمانان اين كشور با حلول اين ماه مسابقه اسب سواري و جشن هاي ملي خود را برگزار مي كنند.
در اين ماه صبر، دوري از رذايل و فراموشي اختلافات از ويژگي هاي بارز مسلمانان آذربايجان است. خانواده هاي آذربايجاني پتنوس هاي غذا را براي هديه به خانواده هاي دوست و همسايه خود يا به عنوان احسان به فقرا و نيازمندان مي دهند.
در این ماه بیشتر رستورانها در اين كشور به حالت تعطیل درمیآیند و افرادی که به عنوان خواننده در این رستورانها برنامه موسیقی اجرا مینمایند، به احترام ماه مبارک رمضان برنامههای خود را تعطیل مینمایند و حتی برخی از آنان، اعم از زن و مرد خود نیز روزه میگیرند. در این ماه در بیشتر مساجد، سفره احسان بر پا می شود و به طور کل، مساجد در این ماه از ازدحام بیشتری نسبت به ماههای دیگر برخوردار است، به ویژه مساجد بزرگ که مسلمانان جمهوری آذربایجان نماز را در این مساجد باشکوه به جماعت بجای میآورند. در این ماه علاوه بر مساجد، مقبره برخی امامزادگان نسبت به ماههای دیگر، زایران بیشتری دارند و در این محلها نیز افراد ثروتمند با دادن قربانی و... به نیازمندان کمک میکنند.
از مهمترین مناسبتهایی که در این ماه قرار دارد، شبهای لیالی قدر و نیز روز جهانی قدس است.
رمضان در نزد مردم تركيه
برخي از اين چورباها از دوران عثماني به جا مانده است. طي ايام ماه مبارك رمضان در برخي از شهرهاي تركيه چادرها و خيمههايي در ميادين و اماكن عمومي به منظور افطاري دادن برپاست تا كساني را كه هنگام افطاري در منزل نيستند يا در حال رانندگياند افطاري دهند. اين سفرههاي افطاري از سوي شوراهاي خيريه يا افراد خير و در برخي موارد از سوي شهرداري - بلديه- گسترانيده ميشود و بيشتر در دو شهر آنكارا و استانبول مورد توجه قرار ميگيرد. ماه رمضان در تركيه در عين تقدس و محترم بودن براي غيرمسلمانان هيچ محظوريتي از نظر خوردن و آشاميدن ايجاد نميكند و حتي مسلمانان در اين زمينه كاملاً مختار هستند. لذا پايبندي به احكام شرعي از جمله روزه امري قلبي و ايماني است كه هيچ فشار اجتماعي- سياسي آن را بر فرد تحميل نميكند.
مساجد تركيه در اين ماه شاهد ازدحام كثيري از مسلمانان براي اداي نماز و برپايي مراسم شب هاي قدر است و يكي از پديدههاي بارز اين ماه در تركيه قرائت قرآن كريم در سراسر تركيه است. مردم مسلمان تركيه به ماه رمضان بسان يك جشن ملي مي نگرند.