در همه ی مواردی که مشکلات و موانعی در مسیر انسان به سوی قرب حق، خودنمایی می کند، این اصل مسلّم حاکم است. در مسایل اعتقادی نیز ما از خداوند می خواهیم که خدایا، ما را از انحراف در توحید حفظ کن. حال اگر خداوند برای رفع این مشکل و درمان این بیماری، راهی، طبیبی و دارویی تعیین کرده و آن نیز حاضر و آماده در اختیار ماست، اما استفاده نکنیم و باز هم از خداوند تقاضای نجات از انحراف را بخواهیم، این کار، نوعی بی اعتنایی به او و اسبابی است که برای ما مهیا کرده است. خدا، قرآن را دارویی شفابخش برای درمان این بیماری نازل کرده است و بسیاری از راهکارها را در آن بیان فرموده است. بی اعتنایی به قرآن و دستورهای قرآنی، بی اعتنایی به خداوند است. در این صورت، درخواست از خداوند برای نجات، به شوخی و استهزاء، شبیه تر است. این رویه ی غلط به این می ماند که صاحب خانه برای رفع تشنگی مهمان، انواع گوناگون نوشیدنی های گوارا، مانند آب خنک و گوارا و انواع شربت ها را برای وی مهیا کند و در اختیارش قرار دهد، ولی مهمان بدون توجه به این همه نعمت و بی اعتنا به زحمات و احترامی که میزبان برای وی قایل شده است، باز هم از وی بخواهد برای رفع تشنگی اش اقدامی صورت دهد، گویی درصد سخره و استهزای صاحب خانه است.
بنابراین، اگر قصد دعاکننده، حقیقی باشد، همه ی آنچه را خداوند در اختیارش قرار داده است، که مال خداست، به کار می گیرد. اگر احساس کمبودی داشته باشد، رفع آن کمبود را از خدا تقاضا خواهد کرد. همچنین، اگر اسباب عادی برای رفع حاجتش در دسترس نبود، باز هم رفع حاجت از طرق غیرعادی را از خداوند تقاضا خواهد کرد. تمام این موارد، طریقی صحیح، روشی معقول و منطبق بر خواست و توصیه ی خداوند است. در این صورت، اگر از خدا بخواهیم تا ما را از شک در دین و الحاد در توحید حفظ کند، برای آن است که برخی امور دیگر در اختیار ما نیست، یا کنترل آن در توان ما نیست. به همین جهت، از خداوند مدد می جوییم. این فرمول و طریق معقول و در عین حال الهی است که باید برای رفع حاجاتمان از طرقی که خداوند برای ما ترسیم کرده است، درست و به جا، بهره ببریم و مدد جوییم. البته باید تمام تلاش ما مصروف پیدا کردن آن طریق صحیح و شیوه ی درست بهره بردن از آن شود.
شرط دیگر این است که درخواست انسان حقیقتاً فقط از خداوند باشد. خواستن از خداوند نه به این معناست که خود فرد هیچ کوششی نداشته باشد و از اسباب و وسایلی که خداوند برای جریان امور عالم مقرر داشته است، بهره نبرد؛ چرا که خداوند همه ی وسایل، اسباب و ابزار را در اختیار انسان قرار داده است تا امورش با توسل و تمسک به این امور بگذرد. وقتی از خداوند تقاضا داریم تا امری از امور ما به خوبی انجام گیرد، به این معناست که خداوند در این اسباب و علل، از جمله کوشش خودمان، تأثیر مفیدی قرار دهد و اگر چیزی، مانع تأثیر آن است، برطرف کند. اگر خواسته ی ما به معنای انجام مستقیم همه ی امور به وسیله ی خود خداوند، بدون واسطه قرار گرفتن اسباب و علل دیگر، از جمله تلاش ما باشد، چنین خواسته ای مغایر با حکمت آفرینش است. ما آفریده شده ایم تا با کوشش و با اختیار، مسیر حرکتمان را انتخاب کنیم و به سوی قرب به خدا پیش رویم.
اساساً دعا کردن برای توجه دادن انسان به این امر است که همه ی آنچه ما در اختیار داریم، از طرف غیرِ ما در اختیار ما قرار گرفته است. همه ی اینها حقیقتاً ملک خدا و در اختیار اوست. البته وسیله ای برای آزمایش ماست. بنابراین، وقتی از خدا می خواهیم تا ما را از شک و تردید در دین یا از وساوس شیطان دور بدارد، به معنای بی توجه بودن و خاطرجمعی نیست؛ چرا که هم ما دارای معرفت و آگاهی کافی و لازم نیستیم، و هم شیطان هیچ گاه از وسوسه و منحرف کردن ما دست برنخواهد داشت. پس ما در هر لحظه باید دقیقاً متوجه باشیم و با رصد کردن امور پیرامون خویش، از خداوند یاری و مدد بجوییم تا این مراقبت ها و رصد کردن های ما مفید و مؤثر باشد.
پی‌نوشت‌ها:
1. وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ‌(غافر، 60).

منبع مقاله: مصباح یزدی، محمدتقی، (1391)، صهبای حضور(شرح دعای چهل و چهارم صحیفه ی سجادیه)، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله علیه، چاپ اول.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: