سوال

چگونه می توان از آیه « فَلا أُقْسِمُ بِرَبّ‏ِ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ » پی به کروی بودن زمین برد؟

 پاسخ

 1ـ اگر زمین مسطح باشد جز یک مشرق و یک مغرب نخواهد داشت ولی در صورتی دارای مشرقها و مغربها خواهد بود که مدور باشد. و از این لازم، پی به کروی بودن زمین می بریم. البته این نظر گروهی است که می خواهند با این آیه شریفه (آیه 40 سوره معارج) کروی بودن زمین را اثبات کنند.

2ـ ظاهرا می توان به این استدلال ایراد وارد کرد که کثرت مشرق ها و مغرب ها قهرا ملازم با کروی بودن زمین نیست یعنی اگر زمین را مسطح هم فرض کنیم باز احتمال مشرق ها و مغرب ها وجود دارد زیرا هر روز خورشید از نقطه ای طلوع می کند که طلوع در این نقطه جز در سال دیگر و از همان وقت از سال تکرار نمی شود و در نتیجه غروب هم همینگونه صورت می گیرد و ما مشارق و مغارب خواهیم داشت. اگر چه بعضی احتمال داده اند که مشارق و مغارب در این آیه شریفه مربوط به طلوع و غروب خورشید و ماه و ستارگان می باشد [1]   ولی در سوره اعراف آیه 137 تصریح به مشارق الارض و مغاربها کرده است : وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذینَ کانُوا یُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ اْلأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا (و مشرقها و مغربهای پربرکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده (زیر ظلم و ستم) واگذار کردیم .) [2] که مراد از سرزمین، شام و فلسطین یا سرزمینهای وسیع می باشد [3] .

و در سوره صافات آیه 5 " رَبُّ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ رَبُّ الْمَشارِقِ "( پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنها است و پروردگار مشرقها)، بکار رفته است.