چگونه مهریه بیش از ۱۱۰ سکه را بگیریم؟

 

از موضوعات مهمی که بعد از طلاق زن و شوهر مطرح است بحث دریافت مهریه است، مهریه یک تکلیف شرعی و قانونی است که بر عهده شوهر گذاشته شده است، مبحث دریافت مهریه از لحاظ قانونی طی سال های گذشته با پیچیدگی های زیادی روبرو شده است و قانون های مختلفی مانند قانون ۱۱۰ سکه برای دریافت مهریه وضع شده است، در متن زیر به بررسی مبحث مهریه و موضوعاتی چون دریافت مهریه بالای ۱۱۰ سکه می پردازیم.

فلسفه مهریه

مهریه یا کابین موضوعی است که قدمت بسیار زیادی دارد و از قرن ها قبل از اسلام میان زن و مردی که با یکدیگر ازدواج می کنند به شکل های مختلف وجود داشته است، مرد در زمان ازدواج مال یا پولی را به همسرش تقدیم می کند تا نشان دهد که به همسرش علاقه دارد، این موضوع شاید ریشه در فطرت زن و مرد داشته باشد زیرا که زنان دریافته اند که نباید درخواست دهنده باشند و مردان باید تقاضاگر باشند و در مقابل تقاضای خود برای زندگی و ازدواج مسئولیت هایی را بپذیرند.

امروزه مهریه به عنوان عاملی برای پایبندی شوهر به زندگی و تضمینی برای حق طلاق زوجه در نظر گرفته می شود. مقدار مهریه از لحاظ دینی به توافق زن و شوهر بستگی دارد و نوع آن نیز می تواند ملک، طلا، پول و حتی انجام دادن یک کار مثلا آموزش یک مهارت باشد. در ایران معمولا  مقدار مهریه بر اساس سکه طلا در نظر گرفته می شود، تعداد این سکه ها می تواند عدد سوره های قرآن، عدد تعداد ائمه، عدد سال تولد و سایر اعداد باشد، دریافت مهریه هم اکثرا در هنگام طلاق رخ می دهد.

تعریف حقوقی مهریه

مهریه از لحاظ قانونی دارای یک تعریف مشخص می باشد، در قانون مدنی ماده ۱۰۸۷ مهریه به این صورت تعریف شده است: (مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن است.) مهریه یک حکم و الزام قانونی و شرعی است اما باید توجه داشت که بر خلاف عقد موقت می توان مهریه را بعد از ازدواج نیز مشخص کرد و معین کردن مهریه از شرایط ازدواج دائم نیست،  با توجه به شرایط تعیین مهریه در زمان عقد یا بعد از عقد نکاح مهریه به ۳ دسته مهرالمسمی ،مهرالمتعه و مهرالمثل  تقسیم می شود که توضیحات آن در بخش انواع مهریه ارائه می شود. بعد از انجام عقد زن مالک کامل مهریه می باشد و کسی نمی تواند به این مالکیت تعرضی داشته باشد.

انواع مهریه

• مهر المسمی : این مهریه در واقع همان مهری است که در هنگام انجام عقد توسط زن و شوهر در مورد آن توافق صورت می گیرد و در زمان عقد نکاح در شرایط ازدواج ذکر می شود، مهرالمسمی در دفتر ثبت ازدواج  ثبت می شود، دریافت مهرالمسمی در حالتی که رابطه زناشویی انجام شده باشد یا نه تفاوت دارد، اگر طلاق بعد از انجام رابطه زناشویی انجام شود زن می تواند دریافت مهریه را به صورت کامل انجام دهد و اگر طلاق قبل از انجام رابطه زناشویی انجام شود در هنگام دریافت مهریه تنها نصف این مهریه به زن تعلق می گیرد.
• مهر المثل : اگر مهریه در زمان عقد نکاح تعیین نشود و بعد از ازدواج و انجام رابطه زناشویی طلاق انجام شود زن مستحق مهرالمثل می باشد، این مساله در ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی به صراحت ذکر شده است. تعیین مهرالمثل در زمان طلاق توسط کارشناس دادگاه صورت گیرد و این کارشناس با توجه به عرف جامعه، سن، تحصیلات، زیبایی و جایگاه خانوادگی این مهر را تعیین می کند و شوهر ملزم به پرداخت آن است. ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی شرایط تعیین مهرالمثل را اینگونه بیان می کند : « برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به امثال و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود »
• مهرالمتعه: مطابق ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی « هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است» برخلاف مهرالمثل که در تعیین مقدار آن به شرایط زن توجه می شود ، در هنگام تعیین مهرالمتعه وضعیت مالی و اقتصادی و شرایط مرد در نظر گرفته می شود.
• جالب است بدانید اگر قبل از ازدواج زوجی توافق کنند که مهریه برای مثال ۱۴ سکه باشد و زوج دیگری مهریه ای در نظر نگیرند زمانی که این دو زوج درخواست طلاق کنند مهریه زوج اول فقط همان ۱۴ سکه است اما برای زوج دوم مطابق با توضیحات بیان شده مهرالمثل یا مهرالمتعه تعیین می گردد و ممکن است دادگاه مهریه بالایی را تعیین کند. مثلا  ۸۰ سکه، پس بهتر است مهریه در زمان  ازدواج تعیین شود.

نحوه وصول مهریه

شیوه دریافت مهریه باید از قبل مشخص شود و می تواند به دو صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه می باشد.

• مهریه عندالمطالبه: مهریه ای که باید در هنگام مطالبه زن در هر زمانی به وی پرداخت شود را مهریه عندالمطالبه می گویند.
• مهریه عندالاستطاعه:  دریافت مهریه عندالاستطاعه موکول به داشتن توانایی مالی شوهر است.

اگر مهریه عندالمطالبه باشد و شوهر مهریه را پرداخت نکند زن می تواند حکم زندان برای شوهر بگیرد، در این حالت زن اختیار بیشتری برای دریافت حق خود دارد. اگر مهریه عندالاستطاعه باشد و مرد از پرداخت آن خودداری کند زن باید استطاعت مالی مرد را ثابت کند تا بتواند دریافت مهریه را انجام دهد، برای دریافت مهریه عندالاستطاعه زمان مشخصی وجود ندارد و تا زمانی که استطاعت مالی مرد مشخص نشود نمی توان آن را دریافت کرد، در این نوع مهریه شرایط سختی برای زن حاکم است تا بتواند اثبات کند که شوهر توانایی مالی برای پرداخت مهریه را دارد، زیرا ممکن است مرد شرایطی را به وجود آورد که بیان کننده عدم توانایی پرداخت مهریه است در حالی که در واقع توانایی پرداخت را دارد.

قانون ۱۱۰ سکه برای دریافت مهریه

در قانون خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ سقف مهریه برای برخورداری از مزایای اعمال قانونی عدد ۱۱۰ سکه اعلام شد، این عدد در حروف ابجد با نام حضرت علی (ع) یکی است، توجه کنید که این قانون به معنای این نیست که تعیین مهریه بالاتر از این مقدار امکان ندارد بلکه مهریه های بالاتر از این عدد در روند درخواست و اجرا دارای تفاوت هایی با مهریه های پایین تر خواهند شد. این قانون به دلیل مشکلات و تبعات منفی که دریافت مهریه سنگین  به وجود آورده بود، مانند زندانی شدن افراد زیاد به دلیل عدم توانایی پرداخت مهریه اجرایی شده است.

دریافت مهریه بالای ۱۱۰ سکه

دریافت مهریه با توجه به عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن مقادیر بالای ۱۱۰ سکه هم تفاوت هایی دارد. اگر مهریه عندالمطالبه باشد و زیر ۱۱۰ سکه باشد شوهر باید تمام مهریه را پرداخت کند در غیر این صورت زندانی خواهد شد، این پرداخت می تواند با توجه به نظر دادگاه به صورت یکجا یا قسطی انجام شود. در مورد مهریه بالای ۱۱۰ سکه هم مانند شرایط زیر ۱۱۰ سکه شوهر باید تا سقف ۱۱۰ سکه را بپردازد ولی در مورد مقادیر بیشتر از آن عندالمطالبه بودن یا عندالاستطاعه بودن تفاوت هایی را ایجاد می کند.

اگر مهریه به صورت عندالمطالبه باشد و مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد و مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد شوهر تا زمان پرداخت ۱۱۰ سکه  یا جلب نظر همسر در زندان خواهد ماند. این نوع از حبس را حبس ناشی از محکومیت مالی می نامند و بر خلاف حبس ناشی از مجرمیت فقط تا زمان پرداخت بدهی اجرایی است.

اگر مهریه به صورت عندالاستطاعه باشد و مقدار آن بالای ۱۱۰ سکه باشد و مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد مرد  زندانی نمی شود. همچنین دادگاه این امکان را می دهد تا در صورت نداشتن مهریه اموال و منقولات شوهر را توقیف کند و در اختیار زن قرار دهد و بعد از پرداخت مهریه می تواند آن اموال را دوباره بازگرداند. خانواده های زیادی مهریه بالای ۱۱۰ سکه را به این صورت که تا ۱۱۰ سکه عندالمطالبه و باقی مانده عندالاستطاعه باشد در نظر می گیرند تا از حق قانونی تا سقف ۱۱۰ سکه برخوردار باشند و فشار زیادی به شوهر برای پرداخت وارد نشود.

پرداخت مهریه به صورت قسط بندی شده

اگر مرد ثابت کند که توانایی پرداخت همه مهریه به صورت یکجا را ندارد، دادگاه حکمی مبنی بر تقسیط مهریه صادر می کند، و مرد باید طبق شرایط وضع شده برای وی اقساط خود را پرداخت کند تا مبلغ مهریه کامل شود.  اگر مرد در طول مدت پرداخت اقساط به دلیل مشکلات مختلف مانند کاهش درآمد نتواند اقساط را پرداخت کند، می تواند درخواست تعدیل مبلغ اقساط را ارائه بدهد، دادگاه هم با توجه به شرایط مرد می تواند مبلغ اقساط را کمتر کند.

دادخواست اعسار

شوهر می تواند با نوشتن دادخواستی که دادخواست اعسار نامیده می شود عنوان کند که شرایط مالی برای پرداخت مهریه را ندارد و نیازمند تقسیط مهریه است، در این دادخواست باید ۴ نفر شاهد آن را امضا کنند و در روز دادگاه حضور داشته باشند تا شهادت به عدم توانایی پرداخت کامل مهریه از طرف شوهر بدهند، البته باید توجه شود که شهود نباید از اقوام شوهر باشند یا زیر دست وی باشند مانند رابطه کارگر و کارفرما یا کارمند و رئیس،

این شهود در دادگاه مورد سوال و تفتش قرار می گیرند و در صورتی که تناقضی در گفتار آنها نباشد دادخواست قبول می شود، شهود اگر شهادت دروغ داده باشند مورد مجازات قرار خواهند گرفت. براساس قانون برنامه ششم توسعه مقرر شده تا کسانی که متقاضی دریافت مهریه هستند به جای مراجعه به دادگاه ها ابتدا به دفاتر ثبت اسناد مراجعه کنند. پس دریافت مهریه از دو طریق ممکن است : ۱- اجرای ثبت ۲- مراجعه به دادگاه

دریافت مهریه از طریق اجرای ثبت

در روش اجرای ثبت برای دریافت مهریه باید با مدارک شناسایی و مدرک ازدواج به دفترخانه ای که ازدواج ثبت شده مراجعه شود و درخواست صدور اجرائیه برای دریافت کل یا بخشی از مهریه داده شود. طبق قانون سردفتر رونوشت سند را در ۳ نسخه تهیه می کند و موضوعی را که باید اجرا شود در محل مخصوص آن می نویسد. ظرف ۴۸ ساعت از تاریخ وصول تقاضا برگ های اجراییه را امضا و به مهر ویژه رسانده و برای اجرا نزد مسئول اجرای ثبت می فرستد و رسید دریافت می کند. بعد از این سردفتر باید از طریق آخرین آدرس پستی توسط پست سفارشی مراتب را به اطلاع زوج برساند، بعد از ابلاغ برگه اجراییه به همسر وی ۱۰ روز وقت دارد تا نسبت به پرداخت مهریه اقدام کند. دریافت مهریه از طریق اجرای ثبت در صورت پرداخت کردن از طرف همسر زودتر به نتیجه می رسد و مشکلات دادگاه را ندارد.

دریافت مهریه از طریق دادگاه

در صورتی که دریافت مهریه ای که در ادارات ثبت به اجرا گذاشته شده در مهلت مقرر اجرایی نشود و دفاتر ثبت اقدامی در این‌ باره انجام ندهند، زوجه می‌تواند برای دریافت مهریه به دادگاه مراجعه کند. زوجه باید اظهارنامه ای تشکیل دهد و در آن در قسمت خواهان درخواست خود را تکمیل کند. این اظهارنامه پس از ثبت به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. پس از چند روز شماره پرونده و شعبه ای که باید به آن مراجعه کنید برای فرد درخواست کننده ارسال می شود و بقیه مراحل دریافت مهریه از همان طریق پیگیری خواهد شد.

عدم تمکین و مهریه

تمکین به وظایف زن و شوهر نسبت به یکدیگر گفته می شود، تمکین دو نوع عام و خاص دارد. تمکین عام یعنی حسن معاشرت و رفتار مناسب با یکدیگر و برآوردن خواسته های مشروعی که از طرف مقابل درخواست می شود. تمکین خاص اشاره به رابطه زناشویی دارد. زن باید طبق قانون فرمانبردار شوهر باشد و به او در این جایگاه احترام بگذارد. اگر زن تمکین را انجام ندهد از لحاظ حقوقی به وی نشوز گفته می شود این اصطلاح بیشتر در مورد زنان به کار گرفته می شود اما عدم تمکین از سوی مرد نیز می تواند انجام شود. البته باید گفته شود که تمکین دارای حدود خاصی است و زن و مرد می توانند در صورتی که خواسته طرف مقابل خلاف عرف و شرع باشد از تمکین خودداری کنند.

از لحاظ حقوقی عدم تمکین مانعی برای دریافت مهریه نیست و زن می تواند بدون تمکین کردن با توجه به شرایطی که در دریافت مهریه قبلا وضع کرده اند درخواست مهریه بدهد، عدم تمکین ممکن است باعث شود تا زن و شوهر رابطه زناشویی نداشته باشند که در این صورت قوانین پرداخت مهریه قبل از انجام رابطه زناشویی برای آنها وضع خواهد شد. دو قانون مهمی که در این زمینه وضع شده اند عبارتند از:

• ۱- مطابق با قانون مدنی ماده ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ اگر زنی که ازدواج کرده است و مهریه او عندالمطالبه باشد ، می تواند تمکین نکند و ضمن دریافت نفقه، مهریه نیز به او تعلق می گیرد، مهریه در مقابل تمکین نیست.
• ۲- زوجه می تواند با توجه به حق حبس ( بر اساس قانون مدنی، زن می تواند اعلام کند تا مهریه اش را کامل نگرفته است، تمکین نخواهد کرد ) تا زمان دریافت مهریه از تمکین خودداری کند.

شرایط پرداخت نکردن کل یا بخشی از مهریه

•  بر اساس ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی هرگاه عقد نکاح بین زوجین به دلیلی باطل باشد و بین آنها رابطه زناشویی واقع نشده باشد مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
• فوت زن: اگر زن و شوهر قبل از ازدواج مهریه را مشخص کرده باشند و بعد از ازدواج رابطه زناشویی داشته باشند و زن فوت کند مهریه به او تعلق می گیرند و ورثه زن می توانند آن را دریافت کنند. اگر هم مهریه مشخص نشده باشد مهرالمثل و یا مهرالمتعه طبق شرایط گفته شده به زن تعلق می گیرد.
• اگر مهریه توسط شخص سومی مشخص شود و بعدا زن و مرد آن را قبول نکنند مهریه تعیین شده مستحق پرداخت نیست.

افزایش نرخ سکه و تاثیر آن در پرداخت مهریه

در اکثر خانواده ها سکه به عنوان معیار مهریه در نظر گرفته می شود اما خانواده در زمان انتخاب مهریه هیچگاه اثر بی نظمی ها و تلاطم بازار اقتصادی را در نظر نمی گیرند و این باعث می شود که اگر قیمت سکه افزایش پیدا کند مقدار مهریه نیز بسیار بیشتر از آن چیزی شود که در ابتدا در نظر گرفته شده بود.  افزایش بی سابقه نرخ سکه تا رقم ۴٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان به دلیل مشکلات اقتصادی در سال ۹۷ تاثیر بسیار زیادی در پرونده های طلاق داشت، دیگر نه مردان توانایی پرداخت داشتند و نه زنان به حقشان می رسیدند.

یکی از محکومان مهریه می گوید: مدت ۲۰ روز در زندان بودم. زمانی که حکم دادگاه صادر شد برای ۲۰ سکه پیش قسط حدود ۹٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان باید پرداخت می کردم. به رای اعتراض کردم و پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال شد. در حال حاضر دادگاه تجدیدنظر درخواست من را را قبول نکرده است و ۹٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان پیش قسط به دلیل نوسانات نرخ ارز و سکه تبدیل به ۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان شده است. رای در دادگاه تایید شده و قابل اعتراض نیست. البته زندان رفتن مردان مشکلی را حل نمی کند و باعث بیکار شدن اکثر محکومان شده است.

لزوم انتخاب مهریه معقول 

انتخاب غیر عاقلانه مهریه می تواند مشکلات بسیار زیادی را برای زن و شوهر در پی داشته باشد، افزایش پرونده های مربوط به عدم توانایی پرداخت مهریه و تعداد بالای محکومین زندانی نشان از رشد انتخاب های نامعقول و احساسی است، متاسفانه دریافت مهریه امروز تبدیل به یک اهرم فشار برای خانواده ها شده است تا مشکل عدم اطمینان نسبت به داماد را حل کنند و ازدواج صورت گیرد. در حالی که مهریه نمی تواند عنصر اطمینان و اعتماد را ایجاد کند، با مراجعه به دادگاه ها شما شاهد پرونده های بسیار زیادی خواهید بود که سال ها است در جریان هستند و دریافت مهریه از سوی زن انجام نشده است و شوهر هم با انواع روش ها قصد دور زدن پرداخت مهریه را دارد و دریافت مهریه به هفت خان تبدیل شده است و یک روند فرسایشی گرفته است.

در مواردی که تعداد آنها کم هم نیست این شوهر است که درگیر یک کلاهبرداری می شود، زنان زیادی هستند که بعد از یک بازی احساسی و ازدواج با مهریه بالا بلافاصله دریافت مهریه خود را شروع می کنند و باعث بروز مشکلات بسیار زیادی می شوند. پس بهتر است در هنگام تعیین مهریه خانواده ها عاقلانه تر تصمیم گیری کنند، و اگر قرار است دریافت مهریه انجام شود باید به گونه ای معین شود که زن به حق خود برسد، ازدواجی که از ابتدا بر اساس بی اعتمادی صورت گیرد بهتر است که هیچ گاه صورت نگیرد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: